Z Wikipedii
Tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny kapustowatych (dawna nazwa - krzyżowe). W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Archeofit, prawdopodobnie pochodzący z basenu Morza Śródziemnego.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Roślina jednoroczna lub dwuletnia (często różyczki liściowe zimują). Charakteryzuje się dużą zmiennością budowy, w zależności od warunków środowiska..
- Łodyga
- Wzniesiona, pojedyncza lub rozgałęziająca się, pokryta gwiazdkowatymi włoskami, o wysokości 20-50 cm.
- Liście
- Przy ziemi tworzy różyczkę liściową, w której liście mają zmienny kształt; najczęściej są pierzastosieczne, czasami ząbkowane, a czasami, rzadko, bywają całobrzegie. Liście łodygowe są dużo mniejsze, siedzące i mają strzałkowatą nasadę.
- Kwiaty
- Drobne kwiaty tworzą grono na górnej, nieulistnionej części łodygi. W szczytowej części łodygi jest ono bardzo gęste, niżej rzadkie. 4 działki kielicha skośnie odstające, 4 płatki korony białe, lub różowe, 1 słupek i 6 pręcików. Czasami brak płatków korony. Kwiaty są owadopylne lub samopylne, pręciki i słupki dojrzewają równocześnie. Roślina kwitnie przez cały sezon wegetacyjny – od marca aż do późnej jesieni. Dojrzewanie nasion trwa bardzo szybko - w ciągu roku roślina wydaje kilka pokoleń.
- Owoc
- Trójkątna łuszczyna z sercowatym wycięciem na wierzchołku. Zawiera zwykle 10-20 czerwonobrunatnych lub żółtobrunatnych nasion o długości ok. 1 mm. Nasiona te w odpowiednich warunkach zachowują żywotność przez 5-6 lat.
- Biotop, wymagania
- Kosmopolityczny gatunek synantropijny i roślina ruderalna. Rośnie przy drogach, na torach kolejowych, podwórzach, na wysypiskach śmieci, ugorach, w ogrodach. W uprawach rolnych i ogródkach bywa dokuczliwym chwastem. Wysiewa się z nasion, trudno go wytępić zabiegami agrotechnicznymi, gdyż rozwój rośliny od wykiełkowania do wydania nasion trwa bardzo krótko. Roślina azotolubna.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza :
- Surowiec zielarski : ziele (Herba Bursae pastoris) zawiera biogenne aminy, takie jak: acetylocholina, cholina, histamina, oraz sole mineralne (głównie potasu), flawonoidy, garbniki, witaminę C, kwasy organiczne, olejki eteryczne.
- Działanie : ściągające, moczopędne, przeciwkrwotoczne. Ekstrakty zachowują przeciwkrwotoczne właściwości tylko przez 3 miesiące. Najbardziej skuteczny jest swieży sok z ziela. Preparaty z tasznika stosowane są przy małych krwotokach z przewodu pokarmowego, ukladu moczowego i nosa, a u kobiet do leczenia krwotoków z macicy i przy obfitych menstruacjach.
- Zbiór i suszenie : zbiera się całe pędy w okresie kwitnienia, suszy w temperaturze do 30 stopni Celsjusza. Nie należy zbierać roślin pokrytych szarobrunatnymi plamami, porażonych przez pasożytnicze grzyby.
[edytuj] Ciekawostki
- Nazwy regionalne
- bydlnik - lubelskie
- gryczka - Mazowsze
- kaletki - Małopolska
- sumki pastusze - Podlasie
- taszka - Wielkopolska
- tobołki pastusze – kieleckie
- Używany był w niektórych krajach do sporządzania sałatek oraz jako dodatek do zup.
- W medycynie tybetańskiej jest również rośliną leczniczą, ale stosowaną w zupełnie innym celu: do leczenia oczu, biegunki i wzmacniania organizmu.
[edytuj] Bibliografia
- 1.Činčura, František, Feráková, Viera,Májovský, Jozef,Šomšák, Ladislav i Záborský, Ján. Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
- 2.Krejča, Jindřich i Macků, Jan. Atlas roślin leczniczych. Warszawa : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 8304032813.
- 3.Mazerant-Leszkowska Anna. Mała księga ziół. Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, Warszawa, 1990. ISBN 83-202-0810-6
- Podbielkowski Zbigniew. Słownik roślin użytkowych. Wyd. VI, PWRiL, Warszawa, 1989. ISBN 83-09-00256-4
- 4.Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
- 5.Seidl, Olga i Rostafiński, Józef. Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa : PWRiL, 1973.
