Wojszyce (Wrocław)

Z Wikipedii

szkoła podstawowa nr 23 dawny Etablissement Zur Erholung

stara (1906) zabudowa Wojszyc

nowa zabudowa szeregowa daleko po prawej dawny klasztor/PGR

Wojszyce - osiedle w południowej części Wrocławia, w dzielnicy Krzyki. Znajduje się na południe od towarowej obwodnicy Wrocławia, przechodzi tędy także nieczynna dziś linia kolejowa przez Dzierżoniów do Świdnicy, uruchomiona w 1884.^[1]

Wieś założona najprawdopodobniej przez księcia Henryka Brodatego na początku XIII wieku, wzmiankowana po raz pierwszy w 1249. Zapisy z 1327 i 1338 wspominają wieś jako własność komandorii joannitów Bożego Ciała we Wrocławiu. Czeski król Jan Luksemburski nadał w 1340 tutejszemu dworowi przywilej dla swego dworzanina, H. von Essina, a od 1347 wieś była własnością wrocławskich mieszczan (M. von Sittina i W. Haunolda), a następnie nabył ją w 1527 klasztor dominikanek. Po kasacie klasztorów w 1810 wieś przeszła w ręce prywatne, pod koniec XIX wieku była własnością P. von Nähricha wchodząc w skład majątku Puschkau (Pastuchów).

Na przełomie XIX i XX wieku Emil Rost wybudował w Wojszycach koło stacji kolejowej kompleks rozrywkowo-wypoczynkowy Etablissement Zur Erholung (dosł. "założenie wypoczynkowe")^[2], z salą balową, sceną, restauracją itp. atrakcjami dla zamożniejszych Wrocławian udających się na podmiejskie wycieczki. Przed II wojną światową znajdująca się tutaj wieś nosiła niem. nazwę Woischwitz, w 1936 zmienioną na Hoinstein, od 1945 pod obecną nazwą. Wieś przyłączono do miasta Wrocławia z początkiem roku 1951, razem z sąsiadującym Ołtaszynem, Jagodnem i Lamowicami Starymi. Osiedle ponadto graniczy ze znajdującymi się poza Wrocławiem Radomierzycami (na południu) i z osiedlem Gaj (na północy, za torami kolejowymi).

Wojszyce leżą w pasie pomiędzy dwoma południkowo wytyczonymi ulicami wylotowymi z Wrocławia: Grota-Roweckiego i Buforową. Znaczna część powierzchni osiedla nie jest jeszcze zabudowana, znajdują się tu m.in. ogródki działkowe. Przy ulicy Smardzowskiej (boczna Klasztornej, dawniej Höfer Gasse, czyli "Zaułka Dworskiego"), w okolicy odległej o kilkaset metrów od innych zabudowań, znajdują się popadające w ruinę zabudowania mieszkalne i gospodarcze byłego klasztornego folwarku, potem (w latach 50. XX wieku) przekształconego w Państwowe Gospodarstwo Rolne lub rolniczą spółdzielnię produkcyjną, obecnie nieistniejącą.

Najstarsza część Wojszyc na północy osiedla charakteryzuje się zabudową odzwierciedlającą średniowieczny układ wsi-ulicówki wzdłuż niegdyś głównej drogi, dzisiejszej ulicy Pawiej (dawniej Dorfstraße, tj. "Wiejskiej"). Na północnym skraju osiedla, pomiędzy nasypem kolejowej obwodnicy towarowej a linią kolejową do Świdnicy znajdują się podmiejskie domy jednorodzinne i dwurodzinne typowe dla architektury z początków XX wieku i okresu tuż po I wojnie światowej. W latach 30. rozbudowywano wieś w kierunku zachodnim, w kierunku dzisiejszej ulicy Grota Roweckiego. Po wojnie i po przyłączeniu wsi do Wrocławia rozwój osiedla był przez pierwsze dziesięciolecia niezbyt szybki, dopiero od lat 80. zaczęło tu przybywać coraz więcej domów jednorodzinnych, w tym także i w dalszej jego części, na południe od ulicy Parafialnej. Znaczna część tej zabudowy ma układ szeregowy z jednorodzinnymi segmentami, przy czym ten typ zabudowy realizowany jest także obecnie (2006). Na potrzeby wzrastającej szybko liczby mieszkańców osiedla już w 1985 wybudowano na Wojszycach kościół pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela przy ul. Pawła Jasienicy (proj. arch. Andrzej Poniewierka).^[3]

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Do nieczynnej obecnie stacji kolejowej Wrocław-Wojszyce nawiązuje nazwa przebiegającej obok ulicy Przystankowej, do 1945 Bahnhofstraße.
2. ↑ Dziś w obiekcie tym, mieszczącym się przy ul. Przystankowej róg Pawiej, mieści się szkoła podstawowa, przeniesiona tu ok. r. 2000 z poprzedniej lokalizacji przy ul. Pawiej.
3. ↑ Władze utrudniały w tym czasie budowę wszelkich nowych kosciołów, udało się uzyskać zgodę jedynie na budowę schroniska dla pielgrzymów z salką katechetyczną. Pod tym pretekstem zrealizowano w miejscu wyburzonego domu jednorodzinnego kościół, nienaturalnie wciśnięty w przylegającą zabudowę.

[edytuj] Bibliografia

• Encyklopedia Wrocławia, 2000