Wynurt
Z Wikipedii
| Wynurt | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | stawonogi |
| Gromada | owady |
| Podgromada | owady uskrzydlone |
| Rząd | chrząszcze |
| Rodzina | jelonkowate |
| Rodzaj | Ceruchus |
| Gatunek | wynurt |
| Nazwa systematyczna | |
| Ceruchus chrysomelinus | |
| Hochenwarth, 1785 | |
 Systematyka Wikispecies |
|
Wynurt (Ceruchus chrysomelinus) chrząszcz z rodziny jelonkowatych.
Spis treści |
[edytuj] Wygląd:
[edytuj] Imago
Chrząszcz długości 11-18 mm. Ciało zbudowane jest z głowy, tułowia i odwłoka. Na głowie znajdują się: aparat gębowy gryzący, para oczu złożonych i czułki. Na tułowiu znajdują się trzy pary odnóży krocznych oraz dwie pary skrzydeł pierwsza para to twarde pokrywy ochronne zbudowane z chityny, druga para błoniaste i służące do lotu. Ciało błyszczące i metaliczne czarne, głowa szeroka, żuwaczki duże i wysunięte do przodu. Przedplecze krótkie, szerokie, tarczka trójkątna. Pokrywy z ząbkami barkowymi, punktowane. Chrząszcza cechuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samce mają silnie rozwinięte żuwaczki, przy czym długość żuwaczek jest większa od długości głowy, występuje również duża zmienność wielkości i długości żuwaczek, kształtu głowy i przedplecza.
[edytuj] Larwa
Ciało larwy jest wygięte w kształcie litery "C", w końcowej części rozszerzone i pokryte krótkim, odstającym owłosieniem. Ubarwienie : białe do kremowego. Głowa zaopatrzona w masywne żuwaczki do rozdrabniania części pokarmu. Na głowie larwy znajdują się członowe czułki. Ich końcowy człon jest przekształcony w narząd czuciowy zwany stożkiem czuciowym. Oczu złożonych brak.
Ciekawostka: Często na jednym stanowisku spotyka się duże samce ok. 2 cm długości i drobne ok. 1 cm długości z żuwaczkami nieznacznie wydłużonymi. Różnorodność ta spowodowana jest pokarmem jakim odżywiały się larwy. Jeżeli próchno drewna, którym odżywiały się larwy, było zbyt suche i miało postać humusu, powstały wówczas tzw. postacie głodowe, o wiele mniejsze i słabsze niż normalne osobniki.
[edytuj] Rozmnażanie
Owady roją się w okresie od czerwca do sierpnia. Samica składa jaja w starych próchniejących drzewach. Larwa wynurta ma postać pędraka, żyje w zmurszałym drewnie, żywiąc się szczątkami organicznymi, nie wyrządzając większych szkód. Cykl rozwojowy larwy może trwać od trzech do pięciu lat średnio trwa 4 lata. Po tym okresie przepoczwarza się. Stadium poczwarki trwa zaledwie parę tygodni lecz już w pełni wykształcone chrząszcze pojawiają następnej wiosny. Dorosłe osobniki prowadzą skryty tryb życia, odżywiają się wypływającym sokiem ze zranionych drzew.
[edytuj] Rośliny żywicielskie larwy:
[edytuj] Wrogowie:
Dzięcioły, mrówki, larwy i postacie dojrzałe chrząszczy z rodziny przekraskowatych, pasożytnicze błonkówki.
[edytuj] Środowisko:
Środowiskiem życia są stare lasy świerkowe i jodłowe rzadziej lasy mieszane.
[edytuj] Zasięg występowania:
Gatunek zamieszkuje zalesione obszary Europy i zachodniej Syberii, ale nigdzie nie jest liczny.
W Polsce występuje jako jedyny gatunek w górach i na pogórzu w drzewostanach reglowych oraz w starych lasach Białowieży.
[edytuj] Stanowiska lęgowe:
W próchniejącym drewnie jodeł i świerków, rzadziej buków, dębów i brzóz najczęściej w gnijących grubych pniach.
[edytuj] Ochrona:
Gatunek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Przyczyną wymierania wynurta jest ciągłe zmniejszanie się areałów starodrzewia.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Wynurt Zobacz też: Przegląd zagadnień z zakresu biologii, chrząszcze Polski
