Zofia Jagiellonka (1464-1512)
Z Wikipedii
Zofia Jagiellonka (ur. 6 maja 1464 w Krakowie, zm. 5 listopada 1512 w Ansbach) - królewna polska, księżniczka litewska, margrabina brandenburska na Ansbach i Bayreuth. Córka Kazimierza IV Jagiellończyka. 14 lutego 1479 roku poślubiła Fryderyka Hohenzollerna, margrabiego brandenburskiego na Ansbach i Bayreuth. Matka Albrechta Hohenzollerna.
Spis treści |
[edytuj] Biogram
Była drugą córką i szóstym dzieckiem Kazimierza IV Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki. Imię Zofia otrzymała na cześć swojej babki ojczystej - Zofii Holszańskiej, wdowy po Władysławie II Jagielle. Jej braćmi byli Władysław II Jagiellończyk, święty Kazimierz, Jan I Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, Zygmunt I Stary i Fryderyk Jagiellończyk, a siostrami - Jadwiga, Elżbieta (I), Elżbieta (II), Anna, Barbara i Elżbieta (III).
Nie zachowały się żadne informacje na temat wykształcenia i wychowania Zofii.
W 1468 roku chciano ją zaręczyć z Maksymilianem Habsburgiem, synem cesarza Fryderyka III. Z propozycją taką wystąpił przybyły do Krakowa 8 kwietnia 1468 biskup ołomuniecki Protazy, poseł węgierskiego króla Macieja Korwina. Starał się on o rękę Jadwigi, najstarszej córki Kazimierza Jagiellończyka, dla swojego mocodawcy. Druga z kolei Zofia miała poślubić Maksymiliana. W ten sposób królewny miały przekazać swoim mężom prawa - pierwsza do Węgier, druga do Austrii. Prawa te wynikały z faktu, że Elżbieta Rakuszanka, matka królewien, była siostrą zmarłego bezpotomnie w 1457 roku Władysława Pogrobowca, króla Czech i Węgier oraz księcia Austrii. Przez małżeństwa córek Kazimierz Jagiellończyk uzyskałby gwarancję, że w przyszłości w Austrii i na Węgrzech będą rządzić jego wnukowie po kądzieli.
Małżeństwo Jadwigi z Maciejem Korwinem i Zofii z Maksymilianem Habsburgiem miało stworzyć wielką koalicję Jagiellonów, Habsburgów i Korwina skierowaną przeciwko Jerzemu z Podiebradu, królowi Czech. Jednak Kazimierz IV Jagiellończyk pozostawał w przymierzu z tym ostatnim, tym bardziej, że niedługo po poselstwie Protazego - 16 maja 1468 roku Albrecht Kostka, poseł Jerzego, w imieniu swojego mocodawcy złożył propozycję, by następstwo czeskiego tronu przyrzec jednemu z synów Kazimierza. Tak więc upadł plan małżeństwa Zofii i Maksymiliana.
Nie wiadomo, kiedy dokładnie rozpoczęto pertrakcje w sprawie ślubu Zofii z Fryderykiem Hohenzollernem, synem margrabiego brandenburskiego Albrechta III Achillesa. Pojawił się domysł, że pomysł mógł się pojawić latem 1470 roku, kiedy w Brandenburgii przebywali polscy posłowie Dziersław z Rytwian i Stanisław Ostroróg[1]. W 1473 roku polscy posłowie - Paweł Jasieński, starostwa chełmski i bełski, i Stanisław Kurozwęcki - prowadzili negocjacje w sprawie ślubu Zofii i Fryderyka, które zakończyły się podpisaniem umowy zaręczonej, co nastąpiło 7 grudnia 1473 roku w Cadolzburgu.
14 lutego 1479 we Frankfurcie nad Odrą poślubiła Fryderyka, margrabiego brandenburskiego na Ansbach.
11 marca 1486 roku zmarł Albrecht III Achilles, margrabia brandenburski, teść Zofii. Jej mąż Fryderyk IV wraz z bratem Zygmuntem odziedziczyli Frankonię; pierwszy objął Ansbach, drugi Bayreuth. Wdowa po Albrechcie, Anna, usunęła się do swoich dóbr oprawnych, a Zofia została panią na Ansbach.
W 1486 roku Zofia i Fryderyk podejmowali w Ansbach cesarza Fryderyka III Habsburga.
W marcu 1509 roku wraz z mężem i synem Jerzym była obecna w Pradze, gdzie bawiła na koronacji swojego bratanka Ludwika II Jagiellończyka.
Została pochowana w klasztorze Heilsbronn. Po śmierci Zofii jej mąż urządził niezwykle huczną stypę: wciągu jednej nocy wypito 1500 miarek wina, zjedzono dwa woły i 600 ryb.
[edytuj] Potomstwo
Z małżeństwa Zofii Jagiellonki i Fryderyka Hohenzollerna pochodziło osiemnaścioro dzieci; żadna z przedstawicielek dynastii Jagiellonów nie doczekała się tak licznego potomstwa. Jej dziećmi byli:
- Elżbieta, ur. 30 czerwca 1480, zm. po kilku dniach,
- Kazimierz, ur. 27 września 1481, zm. 21 września 1527, margrabia brandenburski na Ansbach,
- Małgorzata, ur. 10 stycznia 1483, zm. 10 lipca 1532,
- Jerzy, ur. 4 marca 1484, zm. 27 grudnia 1543, książę karniowski,
- Zofia, ur. 10 marca 1485, zm. 24 maja 1537, od 1518 żona Fryderyka II, ks. legnickiego
- Maria, ur. 1486, zm. w niemowlęctwie[2],
- Anna, ur. 5 maja 1487, zm. 7 lutego 1539,
- Barbara, ur. 31 lipca 1488, zm. 2 maja 1490
- Albrecht, ur. 17 maja 1490, zm. 20 marca 1568, wielki mistrz krzyżacki i książę pruski,
- Fryderyk, ur. 13 czerwca 1491, zm. 1497
- Jan, ur. 9 stycznia 1493, zm. 5 lipca 1525, wicekról Walencji,
- Elżbieta, ur. 25 marca 1494, zm. 31 maja 1518,
- Barbara, ur. 24 września 1495, zm. wrzesień 1552,
- Fryderyk, ur. 17 stycznia 1497, zm. 20 sierpnia 1536, proboszcz w Würzburgu,
- Wilhelm, ur. 30 czerwca 1498, zm. 4 lutego 1563, arcybiskup Rygi,
- Jan Albrecht, ur. 20 września 1499, zm. 17 maja 1550,
- Fryderyk Albrecht, ur. 30 listopada 1501, zm. 24 lipca 1504,
- Gumbert (Gumprecht), ur. 16 lipca 1503, zm. 25 czerwca 1528.
[edytuj] Bibliografia
- Duczmal M., Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Poznań-Kraków 1996, ISBN 83-08-02577-3, s. 495-507
- Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959
- Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów, Warszawa 1968, s. 72-74
