Branko Ćopić
From Wikipedia
Branko Ćopić je bosanskohercegovački i srpski književnik, rođen 1. januara 1915. godine u selu Hašanima u Bosanskoj krajini, (tada Austro-Ugarska). Učiteljsku školu je završio u Banja Luci, a Filozofski fakultet u Beogradu. Već kao student Ćopić se afirmiše kao pisac od dara, skreće na sebe pažnju književne kritike i dobija zasluženo priznanje dodeljivanjem nagrade Milana Rakića.
| Branko Ćopić | |
|---|---|
| Image:Copic branko2.jpg Fotografija Branka Ćopića |
|
| rođen: | 1. januar 1915. Selo Hašani, BiH |
| preminuo: | 26. mart 1984. Beograd, Srbija |
„Nadahnut i spontan u svom književnom radu, dobar opservator i poznavalac živog narodnog govora, a uz to vedra duha i sa istančanim smislom za humor, Ćopić je lako i brzo osvojio najšire slojeve naše čitalačke publike. On je pisao pripovetke i romane i negovao pesničko stvaralaštvo za decu. Bio je dobar pisac humorističkih priča, a u toku Drugog svetskog rata i patriotskih pesama.“
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] Biografija
Uoči Drugog sv. rata nalazio se đačkom bataljonu u Mariboru. U danima aprilske katastrofe on je, sa grupom svojih drugova, pokušao da pruži otpor neprijatelju kod Mrkonjić grada. Posle toga je otišao u svoj rodni kraj, a kad je planula prva oslobodilačka puška, stupio je u redove ustanika i među njima ostao tokom cele narodnooslobodilačke borbe. Sve vreme rata bio je ratni dopisnik zajedno s nerazdvojnim prijateljem i kumom, takođe veoma poznatim književnikom, Skenderom Kulenovićem.
Dela su mu prevođena na ruski, engleski, francuski, nemački, ukrajinski, poljski, češki, bugarski, slovenački i mađarski jezik.
Celi radni i životni vek nakon Drugog svetskog rata Branko Ćopić je proveo u Beogradu, ali je vrlo često putovao po Jugoslaviji i drugim evropskim državama. Mnogi su za njega govorili da je najveći dečiji pisac svih vremena rođen na prostorima bivše Jugoslavije.
Iako je pripadao narodnooslobodilačkom pokretu Branko Ćopić je, kao čovek velikog obrazovanja, bistrog uma, osećaja za pravdu i pravednost i kritičkog posmatranja stvarnosti koja ga je okruživala veoma rano počeo da iznosi sopstvena mišljenja o nekim pojavama. Radio je to ili otvoreno ili u literaturi kao pisac. Kao jedno od najpoznatijih dela bila je Jeretička priča zbog koje je kasnije trpeo velike udare tadašnje komunističke partije na vlasti i državnih organa, pa i od samih kolega. Takvih progona je bilo mnogo, pa je književni istoričar Ratko Peković to sabrao u knjigu Sudanije Branku Ćopiću iz koje se vidi na kakve je sve probleme Ćopić nailazio u svom književnom i političkom životu. Pretpostavlja se da su ti progoni i glavni razlog samoubistva koji je Branko Ćopić izvršio skočivši s mosta u reku Savu 1984. godine u Beogradu.
[uredi - уреди] Bibliografija
Ćopićevo književno delo je obimno i raznovrsno. Najpoznatija su mu dela:
[uredi - уреди] Pripovetke
- Pod Grmečom (1938),
- Borci i bjegunci (1939),
- Planinci (1940),
- Rosa na bajonetima (1947),
- Surova škola (1948),
- Odabrane ratne pripovetke (1950),
- Izabrane humorističke priče (1952),
- Dragi likovi (1953),
- Dožvljaji Nikoletine Bursaća (1955) i
- Bašta sljezove boje (1969);
[uredi - уреди] Romani
[uredi - уреди] Pesme
[uredi - уреди] Dela za decu
- Priče partizanske (1944),
- Pjesme pionirke (1945),
- Vratolomne priče (1947),
- Sunčana republika (1948),
- Armija, odbrana tvoja (1949),
- Priče ispod zmajevih krila (1950),
- Pijetao i mačka (1952) i pomani
- Orlovi rano lete (1959),
- Slavno vojevanje (1960) i
- Bitka u zlatnoj dolini – poznate kao „Pionirska trilogija“.
[uredi - уреди] Pripovedač
Image:Copic branko.jpg Teren sa koga je Ćopić pretežno crpeo građu za svoje pripovedačko stvaralaštvo bio je njegov zavičaj, vučaran podgrmečki kraj.
Ćopića su doratnim pripovetkama najviše zanimali siromašni seljaci, sanjari i prosjaci, deca, skitnice i nadničari, i on je o svima njima pričao miloštom i brižnim, zaštitničkim razumevanjem. Ti njegovi junaci su svet zaboravljenih, usamljenih i odbačenih ljudi koji bezglasno tuguju zbog zla kome ne mogu i ne umeju da se suprostave.
U toku rata Ćopić je sa tim svojim junacima učestvovao u oružanom ustanku i pratio ih u napornim marševima i ljutim okršajima. Posmatrao je kako se njegovi mrgodni ljudi kale u vatri ustanka i preobražavaju u revolucionare. Iskreno oduševljen tim junaštvom i pregalaštvom, on je postao pesnik i tumač njihovih srdaca. U takvom nadahnuću je nastala njegova ratna proza, njegova poema o malom čoveku koji je srcem krenuo u boj protiv nepravde i nasilja. U tim lirskim intoniranim pripovetkama Ćopić je prikazivao herojske podvige i junačka pregaranja, primere mučeništva, samopregora i svesnog žrtvovanja za ideale slobode i jednakosti.
[uredi - уреди] Romansijer
Branko Ćopić se sa uspehom ogledao i na romanu, iako su prirodi njegovog talenta više odgovarale pripovetke i novele. Romani Prolom i Gluvi barut slikaju učešće seljaka Bosanske krajine u ustanku, a roman Ne tuguj, bronzana stražo prilagođavanje kolonista novim uslovima života u Vojvodini.
[uredi - уреди] Humorista
Dobar deo svog stvaralaštva u prozi Ćopić je humoristično intonirao. Humor se nalazi u prirodu i mentalitetu njegovih junaka, koji i u najtežim životnim trenucima znaju da sačuvaju vedrinu i da se nasmeju čak i vlastitoj nevolju. Sem toga, Ćopić je od onih pisaca čija se opservacija naročito manifestovala u otkrivanju sitnih ljudskih mana i nedostataka. Tako se i desilo da je ovaj naš vrsni pripovedač o mirnim vremenima pripovedao s tugom, a o ratnim – vedro i nasmejano.
[uredi - уреди] Pesnik
Branko Ćopić je pretežno epski pisac, i to pisac sa urođenim darom pripovedača, veštog pejzažiste i duhovitog humoriste. Ali u njegovoj prirodi je isto tako vidna i jedna lirska žica, koja se nije pokazivala samo u opisima bosanskih pejzaža već i u portretisanju ljudskih likova koji su mu bili bliski i dragi. U burnom vremenu narodnog ustanka iz te lirske niti Ćopićevog talenta potekla je njegova borbena lirska poezija. Sudbonosni događaju narodne revolucija nužno su odredili izraz i sadržaj ove lirike, koja zato i nosi naziv Ognjeno rađanje domovine.
[uredi - уреди] Dečiji pisac
On se sa uspehom ogledao i u stvaralaštvu za decu. Sa živom maštom i darom za spretno uobličavanje svojih inspiracija, a uz to i odličan humorista, on je našoj dečijoj književnosti dao više dragocenih priloga. Preko petnaest knjiga za decu, među kojima su i dva romana, živi su dokaz njegove aktivnosti u ovoj književnoj oblasti.
[uredi - уреди] Vidi još
- Srpska komunistička književnost Drugog svetskog rata
- Ulica koja nosi njegovo ime u Beogradu
