Boeing

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Boeing Logo

Kompania Boeing (angl. The Boeing Company) është prodhuesi më i madh amerikan i fluturakeve dhe firma më e madhe në sektorin e hapësirës. Qendrën e ka në Çikago (Illionis), por fabrikat kryesore ndodhen afër qytetit Seatëll. Boeing është kontraktori i dytë më i madh ushtarak i Shteteve të Bashkuar dhe prodhuesi më i madh botëror i aeroplanëve për linja ajrore.

Tabela e përmbajtjeve

1 Fillimet
2 Reaktivët e parë
3 Vitet 60
4 Vitet 80
5 Vitet 90
6 Mileniumi i ri
7 Boeing jashtë prodhimit
8 Douglas dhe McDonnell Douglas jashtë prodhimit
9 Projekte të anuluara
10 Në prodhim
11 Projekte në zhvillim
12 Lidhje të jashtëme

[redaktoni] Fillimet

Boeing u formua më 1916. Më 1927 Boeing formon edhe një kompani ajrore e cila u nda më 1934 duke formuar United Airlines dhe një pjesë tjetër që më vonë do të njihej si United Technologies. Më 1938 Boeing krijon aeroplanin tejoeqanik për udhëtarë Clipper për Pan American World Airways. Më 1938 kompania krijoj edhe Stratoliner, aeroplanin e parë me kabinë nën shtypje artificiale atmosferike që e lejonte atë të fluturonte në lartësi prej 6.600 m ku moti i keq nuk pengonte.

Gjatë luftës së dytë botërore Boeing prodhoi një numër bombarduesish ku më të suksesshmit dhe më të mëdhenjtë ishin B-17 Flying Fortress dhe B-29 Superfortress. Në mars 1944 prodhimi mbërriti kulmin prej 430 aeroplan në vit. Pas luftës B-29 u shëndrrua në aeroplan civil luksoz. Me fillimin e luftës së ftoftë Boeing u angazhua edhe në zhvillimin e raketave ndërkontinentale.

[redaktoni] Reaktivët e parë

Më 1958 fillon zhvillimi i B707, avioni i parë reaktiv civil i SHBA-ve dhe udhëheqësi i pa kontestueshëm në këtë kategori. B707 kishte katër motor dhe kapacitet prej 156 udhëtarësh. . Më vonë zhvillohet edhe 727 për distanca mesatare dhe tri motorë. Prodhimi i këtij aeroplani të suksesshme vazhdoi deri më 1984 dhe me fillimin e mileniumit gati 1.300 ekzemplar ishin në shërbim në tërë globin.

[redaktoni] Vitet 60

Më 1960 Boeing blen Pasecki Helicopter, që shëndrrohet në Boeing Vertol. Për Boeing, Vertol prodhon helikopterët e rëndë me dy helika Ch-47 Chinook dhe Ch-46 Sea Knight, të përdorur ende sot nga ushtria amerikane. Më 1967 hyn në shërbim një tjetër avion i linjave të shkurtra dhe të mesme, dy motorshi B737. B737 arriti të bëhet avioni komercial më i shitur ndonjëherë. Që atëherë shumë lloje janë zhvilluar.

Më 1968 prezantohet B747-100, i cili fillon shërbimin më 1970. Kompania në këtë kohë kaloj një kohë të vështirë pas zvogëlimit të shpenzimeve në projektin Apollo, ku ajo merrte pjesë, dhe tërheqjen e fondeve për projektin supersonik 2707, që do të ishte kundërpërgjigja amerikane ndaj Konkordit evropian. B747 ofronte kapacitet prej 450 udhëtarësh dhe distanca tejoqeanike. Ky mbeti aeroplani më i madh i udhëtarëve deri në zhvillimin e Airbus A380, i cili pritet të aktivizohet më 2006.

[redaktoni] Vitet 80

Në vitet 80 shtohet konkurrenca në treg nga kompania Airbus me bazë në Evropë. Boeing zhvillon B757 (njëkorridorsh) dhe B767 (dykorridorsh). B737 ridizajnohet. Në projektet e hapësirës, Boeing kontribuon në Space Shuttle dhe në stacionin hapësinor ndërkombëtar. Helikopteri ushtarak RAH-66 Comanche zhvillohet gjatë kësaj dekade.

[redaktoni] Vitet 90

B777 bëhet aeroplani më modern i Boing-ut më 1994 me kapacitet pre 390 udhëtarëve. Edhe pse me dy motorë, ky aeroplan ishte i pari që u lejua të udhëtoj mbi oqeane në distanca të gjata. I gjithë aeroplani u dizajnua me ndihmën e kompjuterit (CAD). B737 në këtë kohë fitoi versionet e reja 737-600, 737-700, 737-800 e i 737-900.

Më 1996 Boeing bashkohet me Rockwell. Më 1997 blen McDonnell Douglas dhe shëndrron modelin MD-95 në Boeing 717, por ndërpret prodhimin e MD-11.

[redaktoni] Mileniumi i ri

Me fillimin e mileniumit të ri Airbus tejkalon Boing-un për numër të shitjeve falë avionëve të vegjël por të sofistikuar si A320. A380 po ashtu ka pas numër të lartë të porosive edhe pa hyrë ende në prodhim. Boeing po zhvillon [[B787] “Dreamliner” që do të prodhohet me 2008 për udhëtime të mesme dhe [[777-200LR], që do të hyj në përdorim më 2006 dhe do të bëhet aeroplani civil me mundësi të fluturoj distancën më të madhe ndonjëherë, më shumë se gjysmën e globit.

Për shkak të kërkesës së dobët 757 u ndërpre, 717 do ta ketë të njëjtin fat. B767 është shëndrruar në aerocistern për Forcat Ajrore të Shteteve të Bashkuara (USAF).