Državni tužilac

Из пројекта Википедија

Državni tužilac je stranka u krivičnom postupku i istovremeno državni organ,čija su nadležnost i organizacija regulisani ustavnim i zakonskim normama. Iz ovih zakonskih odredbi, odnosno definicije, može se izvesti zaključak o njegovoj pravnoj prirodi. Prije svega, on u krivičnom postupku nastupa u dvostrukoj ulozi; u ulozi stranke u krivičnom postupku, ravnopravne sa okrivljenim kao drugom strankom u krivičnom postupku, a javlja se i u ulozi državnog organa zaduženog da u krivičnom postupku zastupa državne (društvene) interese koj su usmjereni ka utvrdjivanju istine, odnosno načela da niko nevin ne bude osuđen a da se krivcu izrekne krivična sankcija. Na tom putu on kao državni organ mora da vodi računa i o interesima druge stranke u postupku, što nije sličaj sa građanskim postupkom i cilj njegove procesne djelatnosti se ne sastoji u postizanju sudske odluke koja će po svaku cijenu ići na štetu druge stranke u postupku, nego u donošenju zakonite odluke. Uostalom, on je ovlašćen da izjavi žalbu i u korist i na štetu okrivljenog. Zbog toga što se ne brine samo o državnom interesu,nego i o javnom.

Po definiciji državni tužilac je samostalni državno organ koji po svom radu podliježe ustavu i zakonu. I sud ima atribut samostalni, te su po tom obilježju ova dva organa slična. Međutim, sud osim samostalnosti uz svoje ime veže i atribut nezavisnosti što državni tužilac nema, mada u literaturi ima mišljenja da je i državni tužilac nezavisan u svom radu iako se to u zakonu ne ističe.

Dakle, državi tužilac je po svojoj prirodi poseban pravosudno-upravni organ, ustanovljen da, sarađujući sa sudom, vrši pravosudno-upravnu funkciju, podjednako odvojen i od suda i od uprave. Najvažnija funkcija državnog tužioca jeste gonjenje učinilaca krivičnih djela, shodno načelu oficijelnosti legaliteta krivičnog gonjenja. Osim toga on je ovlašćen da ulaže pravna sredstva radi zaštite ustavnosti i zakonitosti ako se pitanja ustavnosti i zakonitosti pojave u njegovom radu. U Zakonu o Državnom tužiocu Crne Gore su uvedene još dvije funkcije ovog organa: to je zastupanje Republike u imovinskopravnim odnosima, i da je ovlašćen da sa oganima unutrašnjih poslova utvrđuje ipreduzima mjere na otkrivanju kažnjivih djela i njihovih učinilaca. Državni tužilac obavještava javnost o stanju kriminaliteta i drugim pojavama koje zapazi u svom radu, a ako to ne šteti interesima krivičnog postupka, a ima društveni značaj može obavještavati javnost o stvari po kojoj postupa.

Organizacija i uređenje državnog tužioca je u zakonskoj nadležnosti Republike Crne Gore. U tim zakonskim aktima sadržana su i određena načela na kojima je izgrađen i uređen ovaj državni organ. Na prvom mjestu to su načelo jedinstva i nedjeljivosti državnog tužioca. Iz ovih načela proizilaze i druga načela kao što su: načelo hijerarhije, načelo devolucije i supstitucije,i načelo monokratckog odlučivanja.

Što se tiče organizacije ovog organa u Crnoj Gori postoji Vrhovni državni tužilac, Viši državni tužilac i Osnovni državni tužilac. Tužilac svakog ranga ima određeni broj zamjenika koji obavljaju poslove koje im povjeri tužilac,odnosno svaku radnju na koju je tužilac ovlašćen.

Položaj državnog tužioca u krivičnom postupku determinisan je pravima i dužnostima koje on ima kao stranka u krivičnom postupkui kao državni organ. Neke radnje koje preduzima su istovremeno i njegovo pravo i dužnost. Osnovno pravo i osnovna dužnost državnog tužioca je gonjenje učinilaca krivičnih djela. Radi realizacije tog prava i dužnosti djelatnost državnog tužioca se odvija ne samo u krivičnom postupku, čiji inicijator treba da bude, nego i prije krivičnog postupka. Ta njegova djelatnost prije krivičnog postupka dvija se u pred krivičnom postupku i on je upravo rukovodilac pred krivičnog postupka, čiji je zadatak da se prikupe dokazi i podaci na osnovu kojih bi se postigao potreban stepen saznanja o krivičnom djelu i učiniocu potreban za pokretanje krivičnog postupka , a to je osnovana sumnja.

[уреди] Dužnosti državnog tužioca

Za krivična djela za koja goni po službenoj dužnosti državni tužilac je dužan:

1. .da zahtijeva sprovođenje istrage i usmjerava tok predhodnog krivičnog postupka,
2. .da podiže i zastupa optužnicu,
3. .da izjavljuje žalbe protiv nepravosnažnih sudskih odluka i da podnosi vandredne pravne ljekove protiv pravosnažnih odluka,
4. .da vrši i druge radnje određene Zakonom o Krivičnom postupku (ZKP).

Rukovodna uloga državnog tužioca u predkrivičnom postupku realizuje se na taj način što su svi drugi organi koji učestvuju u tom postupku dužni da o preduzetim radnjama obavijeste državnog tužioca. Osim toga dužni su da i da postupe po svakom zahtjevu držacnog tužioca, što se posebno odnosi na organ unutrašnjih poslova. Opravilima i dužnostima državnog tužioca govori se i u drugim odredbama ZKP, posvećenim određenim stadijima i fazama. Blagovremeno preduzimanje radnji na planu krivičnog gonjenja od strane državnog tužioca je veoma značajno, pa je radi toga predviđena mogućnost da i nadležni državni tužilac preduzme radnje kada postoji opasnost od odlagaja, ali o tome mora da obavijesti nadležnog državnog tužioca.

Zakonom o Državnom tužiocu se uređuje osnivaje, organizacija, nadležnost i druga pitanja od značaja za rad državnog tužioca. Državni tužilac je samostalan i nezavisan u svom radu i svoju funkciju vrši na osnovu Ustava, zakona i međunarodo ratifikovanih ugovora.