การเขียนคำทับศัพท์ภาษารัสเซีย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ข้อมูลในหน้านี้อาจมีการดัดแปลงหลายครั้งตามนโยบายวิกิพีเดีย สำหรับข้อมูลต้นฉบับสามารถดูได้ที่ เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน

เขียนคำทับศัพท์
ตามระบบราชบัณฑิตฯ

การเขียนคำทับศัพท์ภาษารัสเซียนี้ เป็นหลักการทั่วไปที่กำหนดตามราชบัณฑิตยสถาน สำหรับศัพท์บางคำที่มีการอ่านออกเสียงผิดไปจากปรกติ ให้ถือการทับศัพท์ตามการออกเสียงของคำนั้น

[แก้] หลักทั่วไป

หลักเกณฑ์นี้ใช้ถ่ายเสียงภาษารัสเซียที่เขียนด้วยอักษรโรมัน
การเทียบเสียงสระ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงสระภาษารัสเซีย
การเทียบเสียงพยัญชนะ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงพยัญชนะภาษารัสเซีย
คำหรือพยางค์ที่มีพยัญชนะต้นหลายตัว ในภาษารัสเซียออกเสียงทุกตัว จึงให้ถอดเรียงกันไป เช่น

Pskov = ปสคอฟ

Vladimir = วลาดีมีร์

ยกเว้นที่กำหนดไว้ให้ออกเสียงเป็นอย่างอื่น ดังในตาราง เช่น

kh = ฮ

tch = ช
หลักเกณฑ์อื่น ๆ เช่น การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต ไม้ไต่คู้ เครื่องหมายวรรณยุกต์ ให้ถือตามหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาอังกฤษ

[แก้] ตารางเทียบเสียงสระภาษารัสเซีย

สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
A
a (เมื่ออยู่ต้นคำ)	อะ	Aleksandra = อะเลคซันดรา
a (ไม่มีตัวสะกด)	อา	Vasili = วาซีลี
a (มีตัวสะกด)	อะ ( —ั )	Tatlin = ตัตลิน
a เมื่อมีตัวสะกดส่วนใหญ่จะออกเสียงสั้น แต่ถ้าอยู่ในพยางค์ที่ออกเสียงหนักจะออกเสียงยาวกว่าเล็กน้อย ในการเขียนทับศัพท์ไม่มีรูปสระในภาษาไทยที่จะแสดงเสียงเช่นนั้นได้ จึงกำหนดให้ใช้สระสั้น (อะ) ทั้งหมด ยกเว้นคำที่ในภาษาไทยเคยใช้สระยาว (อา) จนเป็นที่ยอมรับกันแล้ว ก็ให้ใช้ต่อไปตามเดิม เช่น Leningrad = เลนินกราด Ivan = อีวาน
aa	อา	Chaadayev = ชาดาเยฟ
ai	ไอ	Pervomaisk = เปียร์โวไมสค์ Tchaikovski = ไชคอฟสกี
ar	อาร์	Armavir = อาร์มาวีร์
au	อาอู	Shaulyai = ชาอูไลย์
ay	ไอ	Nikolay = นีโคไล
สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
E
e	เอ	Aleksandrov = อะเลคซันดรอฟ
e	ออ	Gorbachev = กอร์บาชอฟ
e ในภาษารัสเซีย มี 2 เสียง คือ e ที่ออกเสียงคล้ายสระ "เอ" และ ë ที่ออกเสียงคล้ายสระ "ออ" แต่ในการใช้อักษรโรมันเขียนคำรัสเซีย บางครั้งมีผู้ใช้ e แทน ë ในกรณีนี้ e จะออกเสียงคล้าย "ออ"
ee	เอเย	Mendeleev = เมนเดเลเยฟ
ei	เอย์	Yenisei = เยนีเซย์
er	เอียร์	Perm = เปียร์ม
ey	เอย์	Aleksey = อะเลคเซย์
สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
I
i (ไม่มีตัวสะกด)	อี	Rovenki = โรเวนกี
i (มีตัวสะกด)	อิ	Bisk = บิสค์
ia	เอีย	Cheliabinsk = เชเลียบินสค์
ie	อี	Kiev = คีฟ
ii	อีอิ	Gavriil = กัฟรีอิล
ir	อีร์	Vladimir = วลาดีมีร์
สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
O
o (ไม่มีตัวสะกด)	โอ	Arkhipenko = อาร์ฮีเปนโค
o (มีตัวสะกด)	ออ	Larionov = ลารีโอนอฟ
oi	ออย	Polevskoi = โปเลฟสกอย
or	ออร์	Gorky = กอร์กี
oy	ออย	Tolstoy = ตอลสตอย
สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
U
u (ไม่มีตัวสะกด)	อู	Batumi = บาตูมี
u (มีตัวสะกด)	อุ	Buzuluk = บูซูลุค
ui	อุย	Bobruisk = โบบรุยสค์
สระ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
Y
y	อืย	Sumy = ซูมืย Rybinsk = รืยบินสค์ Shakhty = ชาฮ์ตืย
y	อี	Gorky = กอร์กี
y ส่วนใหญ่จะออกเสียงคล้าย "อืย" แต่ในการใช้อักษรโรมันเขียนคำภาษารัสเซีย บางครั้งมีผู้ใช้ y แทน i ในกรณีนี้ y จะออกเสียงเหมือน i คือเป็นเสียงคล้าย "อี"
ya (เมื่อไม่ลงเสียงหนัก)	เอีย	Slavyansk = สลาเวียนสค์
ya (เมื่อลงเสียงหนัก)	ยา	Ulyanovsk = อูลยานอฟสค์
yai	ไอย์	Shaulyai = ชาอูไลย์
ye	เอีย	Vasilyevich = วาซีเลียวิช Afanasyev = อะฟานาเซียฟ
yi	อืย	Groznyi = กรอซนืย
yo (ไม่มีตัวสะกด)	อิโอ	Alyokhin = อะลิโอฮิน
yo (มีตัวสะกด)	อิออ	Semyon = เซมิออน
yu	อูย์	Bryusov = บรูย์ซอฟ

[แก้] ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษารัสเซีย

พยัญชนะ	พยัญชนะต้น		ตัวสะกดและตัวการันต์		หมายเหตุ
พยัญชนะ	เสียง	ตัวอย่างคำ	เสียง	ตัวอย่างคำ	หมายเหตุ
b	บ	Balta = บัลตา	บ	Vitebsk = วีเจบสค์
ch	ช	Chekhov = เชฮอฟ	ช	Urgench = อูร์เกนช์
d	ด	Dunai = ดูไน	ด	Volgagrad = วอลกากราด
dz	ดซ	Dzerzhinsk = ดเซียร์จินสค์	-	-
f	ฟ	Feodosiya = เฟโอโดซียา	-	-
g	ก	Gomel = โกเมล	ก	Taganrog = ตากันร็อก
gh	ก	Diaghilev = เดียกีเลฟ	-	-
j	ย	Jawlensky = ยัฟเลนสกี	-	-
k	ค	Kasimir = คาซีมีร์	ค	Buzuluk = บูซูลุค
ยกเว้น sky, ski, skaya, skoi, ki, ky และ kin ที่อยู่ท้ายคำ ให้ถอด k เป็น ก เช่น Jawlensky = ยัฟเลนสกี Dzerzhinski = ดเซียร์จินสกี Kovalevskaya = โควาเลฟสกายา Polevskoi = โปเลฟสกอย Rovenki = โรเวนกี Gorky = กอร์กี Pushkin = ปุชกิน
kh	ฮ	Mikhail = มีฮาอิล	ฮ	Shakhty = ชาฮ์ตืย
l	ล	Larionov = ลารีโอนอฟ	ล	Melitopol = เมลีโตปอล
m	ม	Murom = มูรอม	ม	Perm = เปียร์ม
n	น	Nikopol = นีโคปอล	น	Penza = เปนซา
p	ป	Pinsk = ปินสค์	ป	Tuapse = ตูอัปเซ
ps	ปส	Pskov = ปสคอฟ	-	-
r	ร	Rovno = รอฟโน	ร	Armavir = อาร์มาวีร์
s	-	-	ส	Vladivostok = วลาดีวอสตอค
s + สระ	ซ	Salavat = ซาลาวัต	-	-
s + พยัญชนะ	ส	Slavyansk = สลาเวียนสค์	-	-
sh	ช	Shevchenko = เชฟเชนโค	ช	Pushkin = ปุชกิน
shch	ช	Shchekino = เชคีโน	-	-
t	ต	Tashkent = ตัชเคนต์	ต	Ket = เคต
t + e	จ	Vitebsk = วีเจบสค์	-	-
tch	ช	Tchelitchev = เชลีเชฟ	-	-
ts	ซ	Tselinograd = เซลีโนกราด	-	-
v	ว	Ivan = อีวาน	ฟ	Godunov = โกดูนอฟ
w	-	-	ฟ	Jawlensky = ยัฟเลนสกี
x	-	-	กซ	Alex = อะเลกซ์
y	ย	Yerevan = เยเรวาน	-	-
z	ซ	Azov = อะซอฟ	ซ	Tashauz = ตาชาอุซ
zh	จ	Zhukovski = จูคอฟสกี	จ	Uzhgorod = อุจโกรอด
zh (เมื่ออยู่ท้ายคำ หรือหน้า s)	-	-	ช	Dargomyzhsky = ดาร์โกมืย์ชสกี