วิกิพีเดีย:นโยบายการใช้ภาพ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สำหรับข้อมูลเกี่ยวกับสื่อทั่ว ๆ ไป (ภาพ, ไฟล์เสียง, ฯลฯ), ดู วิกิพีเดีย:สื่อ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการอัปโหลด, ดู วิกิพีเดีย:การอัปโหลดภาพ, หรือไปที่หน้าอัปโหลดโดยตรง
สารบัญ |
[แก้] สิ่งที่ควรรู้ก่อนการใช้งานภาพและสื่อต่างๆ
- นึกเสมอว่า ภาพที่ใส่ในบทความ เป็นภาพที่ช่วยทำให้บทความเข้าใจได้ง่ายและบทความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
- ภาพที่คุณต้องการ อาจมีอยู่แล้วในวิกิมีเดียคอมมอนส์ ซึ่งสามารถเรียกใช้ได้ทันที
- คำนึงถึงเรื่องลิขสิทธิ์สำหรับวิกิพีเดียเป็นอย่างแรกก่อนที่จะทำการอัปโหลดไฟล์ ภาพในวิกิพีเดียต้องติดป้ายระบุสถานะลิขสิทธิ์ที่ถูกต้อง
- อธิบายแหล่งที่มาของภาพที่ชัดเจนเสมอ เพื่อการตรวจสอบหรือค้นหาเพิ่มเติม
- ชื่อภาพควรจะตั้งชื่อให้มีความหมายเฉพาะตัว ไม่สั้นหรือยาวเกินไป ไม่ควรตั้งชื่อภาพเป็นตัวเลขเช่น 001.jpg เพราะจะเป็นการยากในการเรียกใช้และจัดเก็บ ถ้าในระบบมีภาพภายใต้ชื่อเดียวกัน กรุณาเปลี่ยนชื่อเป็นชื่ออื่น ไม่ควรอัปโหลดทับไฟล์เดิม นอกเสียจากว่าคุณต้องการแก้ไขภาพเก่าโดยการนำภาพใหม่ไปแทนที่
- ใส่คำอธิบายของภาพ ถ้าภาพนั้นเป็นภาพที่คุณได้ถ่ายหรือวาดด้วยตัวเอง เพื่อช่วยให้ผู้อื่นเห็นผลงานและในขณะเดียวกัน แสดงลิขสิทธิ์ของภาพ
- สำหรับภาพที่มีข้อความภาษาไทยในภาพ เช่น แผนผัง แผนที่ิ อาจจะเขียนข้อมูลเพิ่มเติมเป็นภาษาอังกฤษ หรือภาษาอื่นในส่วนของคำบรรยายภาพ เพื่อชาววิกิพีเดียชาติอื่นจะได้สามารถเข้าใจความหมายของภาพได้ยิ่งขึ้น
- สำหรับภาพที่มีข้อความภาษาอื่นๆในภาพ อาจจะเขียนเพิ่มเติมเป็นภาษาไทย ภาษาอังกฤษ หรือภาษาอื่นในส่วนของคำบรรยายภาพ สำหรับชาววิกิพีเดียชาติอื่นสามารถเข้าใจความหมายของภาพได้ยิ่งขึ้น
- กรุณาอย่าใส่ชื่อของคุณเอง ลงบนภาพ ถ้าคุณเป็นเจ้าของภาพ โดยให้ใส่ชื่อภายในส่วนคำบรรยายภาพแทน
- ใช้ภาพ JPEG สำหรับภาพถ่าย เพื่อให้ได้ความละเอียดสูงสุดในขณะที่ขนาดไฟล์น้อย ใช้ภาพ SVG หรือ PNG สำหรับภาพลายเส้น เช่น โลโก้ แผนที่ หรือแผนภูมิ
- เวลานำภาพไปใช้งานในบทความ ควรใส่คำอธิบายใต้ภาพ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจว่าภาพสื่อถึงอะไร
[แก้] การอัปโหลดภาพ
ก่อนที่จะอัปโหลด คุณควรจะมั่นใจว่าภาพที่คุณจะอัปโหลด เข้าข่ายหนึ่งในกรณีต่อไปนี้
- คุณเป็นเจ้าของสิทธิของภาพนั้น (โดยทั่วไปหมายถึงว่าคุณเป็นผู้สร้างภาพนั้น)
- คุณสามารถพิสูจน์ได้ว่าเจ้าของลิขสิทธิ์ได้ปล่อยภาพนั้นภายใต้สัญญาอนุญาตเสรี
- คุณสามารถพิสูจน์ได้ว่าภาพนั้นเป็นสาธารณสมบัติ
- คุณสามารถระบุเหตุผลของการใช้งานโดยชอบธรรม
อย่าลืมเลือกสถานะลิขสิทธิ์ที่ถูกต้อง และระบุที่มาของภาพอย่างชัดเจน ทุกภาพจำเป็นต้องมีคำอธิบายภาพและป้ายแสดงสถานะลิขสิทธิ์ของภาพ โดยคำอธิบายภาพควรจะระบุข้อมูลที่จำเป็นในการยืนยันสถานะลิขสิทธิ์ของภาพนั้นๆ
[แก้] ภาพที่สร้างขึ้นเอง
วิกิีพีเดียสนับสนุนการอัปโหลดภาพที่ผู้ใช้สร้างขึ้นเอง แต่ภาพนั้นจะต้องถูกปล่อยภายใต้สัญญาอนุญาตเสรี เช่น GFDL หรือ Creative Commons ที่ยอมรับได้ หรือปล่อยเป็นสาธารณสมบัติ ภาพเหล่านั้นได้แก่ภาพถ่ายที่คุณถ่ายขึ้นเอง ภาพวาดหรือแผนภูมิที่คุณสร้างขึ้น และงานชนิดอื่นๆที่คุณสร้างขึ้นเอง อย่างไรก็ตาม การคัดลอกภาพหรือแผนภูมิที่มีลิขสิทธิ์อาจไม่ได้มีลิขสิทธิ์ใหม่ โดยงานที่มีลิขสิทธิ์จะต้องเกิดจาก "การสร้างสรรค์" และไม่ได้ขึ้นอยู่กับแรงงานที่สร้างงานนั้นๆ ภาพถ่ายของวัตถุสามมิติมักจะมีลิขสิทธิ์ใหม่เป็นของตัวเอง ต่างจากภาพถ่ายของวัตถุสองมิติ (เช่นภาพวาดในพิพิทธภัณฑ์)
สำหรับภาพถ่าย อย่าลืมว่าผู้ที่ถือลิขสิทธิ์ภาพคือ ผู้ถ่ายภาพ หรือ เจ้าของภาพต้นฉบับ ซึ่งการสแกน ดัดแปลง ตกแต่ง หรือพยายามแก้ไขภาพไม่ได้หมายความว่าคุณเป็นผู้สร้างภาพ หรืองานดังกล่าวแต่อย่างใด
วิกิพีเดียไม่แนะนำให้ใช้ภาพที่มีตัวคุณ เพื่อนฝูง หรือครอบครัวของคุณปรากฏอยู่ภายในอย่างเด่นชัดเจนจนดึงความสนใจจากวัตถุประสงค์หลัก ภายในเนมสเปซหลัก แต่สามารถใช้ในหน้าผู้ใช้ของคุณได้
ภาพที่ผู้ใช้สร้างขึ้น จะต้องไม่มีการใส่ลายน้ำ ดัดแปลง หรือใส่เครดิตลงในภาพ ที่ส่งผลต่อการใช้ภาพอย่างเสรี ยกเว้นว่าภาพนั้นจงใจที่จะเสนอการใช้ลายน้ำหรือการดัดแปลงนั้น และเกี่ยวข้องกับการใช้ในบทความ การใส่เครดิตของภาพทั้งหมดควรอยู่ในหน้าคำอธิบายภาพ
[แก้] สัญญาอนุญาตเสรี
สำหรับสัญญาอนุญาตที่มีความเสรีเพียงพอที่จะใช้ในวิกิพีเดีย ดูที่วิกิพีเดียป้ายแสดงสถานะลิขสิทธิ์ของภาพ สัญญาอนุญาตที่จำกัดการใช้งานเพียงการใช้งานที่ไม่แสวงหากำไรหรือเพื่อการศึกษา หรือได้รับอนุญาตให้ใช้เฉพาะในวิกิพีเดีย ไม่นับว่ามีความเสรีเพียงพอ สื่อที่ใช้ในวิกิีพีเดีย (ยกเว้นภาพที่ใช้งานโดยชอบธรรม) ควรจะมีความ "เสรี" ในระดับเดียวกับเนื้อหาวิกิพีเดีย
[แก้] สาธารณสมบัติ
ภายใต้กฎหมายลิขสิทธิ์ของสหรัฐอเมริกา ภาพทั้งหมดที่เผยแพร่ในสหรัฐฯก่อนวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2466 ถือเป็นสาธารณสมบัติในปัจจุบัน แต่ไม่รวมถึงภาพที่สร้างขึ้นก่อนปี 2466 และเผยแพร่ในปี 2466 หรือหลังจากนั้น เซิร์ฟเวอร์ของวิกิพีเดียไทยตั้งอยู่ในสหรัฐอเมริกา ดังนั้นกฎหมายนี้จึงมีความสำคัญด้วย
ในสหรัฐอเมริกา การทำซ้ำของงานศิลปะสองมิติที่เป็นสาธารณสมบัติ ไม่ถือว่ามีลิขสิทธิ์ เช่น การถ่ายภาพภาพวาดโมนาลิซาตรงๆไม่ถือว่ามีลิขสิทธิ์ การสแกนภาพเพียงอย่างเดียวก็ไม่ถือว่ามีลิขสิทธิ์ โดยภาพนั้นมีสถานะลิขสิทธิ์เดียวกับภาพต้นฉบับ อย่างไรก็ตาม กฎหมายลิขสิทธิ์ในหลายประเทศนั้นอาจแตกต่างออกไป
หากคุณสงสัยว่าภาพใดเป็นภาพละเมิดลิขสิทธิ์ (เช่น ไม่มีการระบุสถานะลิขสิทธิ์ในคำอธิบายภาพ และคุณเคยเห็นภาพนั้นที่อื่นโดยที่มีลิขสิทธิ์คุ้มครอง) คุณควรจะใส่ป้ายภาพที่อาจจะละเมิดลิขสิทธิ์ หรือแจ้งลบ
[แก้] การใช้งานโดยชอบธรรม
การใช้งานภาพที่มีลิขสิทธิ์โดยไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ถือสิทธิ อาจเข้าข่ายการใช้งานโดยชอบธรรมในสหรัฐอเมริกา การอ้างสิทธิ์การใช้งานโดยชอบธรรมที่ไม่เหมาะสมถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์และขัดต่อกฎหมาย
วิกิพีเดียอนุญาตให้ใช้ภาพลิขสิทธิ์ที่มีความละเอียดต่ำ หากการใช้ภาพนั้นไม่ส่งผลกระทบต่อผลประโยชน์ทางการค้า มีความสำคัญต่อบทความ และไม่มีภาพเสรีอื่นที่ใช้แทนได้
[แก้] รูปแบบไฟล์
- ภาพลายเส้น สัญลักษณ์ แผนที่ภูมิศาสตร์การเมือง ธง และภาพอื่นๆที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน ควรอัปโหลดในรูปแบบ SVG โดยเป็นรูปเวกเตอร์ ภาพที่มีลักษณะเป็นพื้นที่สีแบบง่ายๆ ขนาดใหญ่ต่อเนื่องกัน ควรจะใช้รูปแบบ PNG
- ภาพลายเส้น สัญลักษณ์ แผนที่ภูมิศาสตร์การเมือง ธง และภาพอื่นๆที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน ที่ใช้เป็นการใช้งานโดยชอบธรรม ควรใช้รูปแบบ PNG
- ภาพถ่ายและภาพที่มีความลึกของสีแบบภาพถ่าย ควรใช้รูปแบบ JPEG
- ภาพเคลื่อนไหวที่ใช้ในบรรทัด ควรใช้รูปแบบ GIF
- วิดีทัศน์ ควรใช้ีรูปแบบ Ogg/Theora
- ภาพหน้าจอ ควรใช้รูปแบบ PNG หรือ JPEG ขึ้นอยู่กับลักษณะของภาพนั้นๆ
[แก้] การตั้งชื่อไฟล์
การตั้งชื่อไฟล์นั้นอาจตั้งด้วยอักษรไทย หรืออักษรละติน (อักษรภาษาอังกฤษ) แต่การใช้อักษรไทยหรืออักขระพิเศษต่างๆอาจส่งผลต่อผู้ใช้บางคนในการดาวน์โหลดภาพ อีกทั้งยังอาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการใช้งานได้ง่าย
การตั้งชื่อไฟล์ควรจะมีความหมายเฉพาะตัวที่บรรยายภาพนั้นในระดับหนึ่ง แต่ไม่มีความยาวมากเกินไป ไม่ควรตั้งชื่อไฟล์ที่มีเพียงลำดับตัวเลขหรือชื่อผู้ใช้ ข้อควรระวังคือ อักษรละตินตัวเล็กและใหญ่นั้นมีผลทำให้ชื่อต่างกัน เช่น Thailand.PNG นั้นต่างกับ Thailand.png แนะนำว่าคุณควรตั้งส่วนของชนิดไฟล์ด้วยอักษรตัวเล็กทั้งหมด
คุณสามารถตั้งชื่อไฟล์เหมือนกับภาพที่มีอยู่แล้วได้ หากคุณต้องการใช้ภาพที่อัปโหลดใหม่แทนภาพเดิม เช่น ภาพเดิมที่มีคุณภาพดีขึ้น หรือภาพที่มีแสดงสิ่งที่ต้ิองการสื่อชัดเจนขึ้น การอัปโหลดทับภาพเดิมจะทำให้ผู้ใช้คนอื่นสามารถเปรียบเทียบสองภาพได้ง่าย ไม่ต้องเปลี่ยนภาพในบทความ และไม่ต้องลบภาพเก่าทิ้ง อย่างไรก็ตาม ภาพที่มีรูปแบบไฟล์่ต่างกันไม่สามารถทับกันได้
[แก้] ขนาด
[แก้] ขนาดของไฟล์
ไฟล์ที่อัปโหลดจะต้องมีขนาดไม่เกิน 20 เมกะไบต์ ซอฟต์แวร์มีเดียวิกิที่วิกิพีเดียใช้สามารถปรับขนาดภาพโดยอัตโนมัติได้ ดังนั้นจึงไม่จำเป็นที่จะต้องปรับขนาดของภาพด้วยตัวคุณเอง การอัปโหลดภาพที่มีความละเอียดสูงทำให้สามารถนำสื่อของวิกิพีเดียไปใช้ได้กว้างขึ้น เช่น นำไปใช้ในการตีพิมพ์
สำหรับงานลายเส้น โดยเฉพาะที่คุณวาดเอง อาจจะดีกว่าถ้าคุณปรับขนาดของภาพด้วยตัวคุณเองและใช้ในบทความ เนื่องจากว่าี้การปรับขนาดอัตโนมัติอาจสร้างภาพที่มีขนาด (จำนวนไบต์) สูงกว่าหรือมีคุณภาพแย่ลง กรณีนี้ไฟล์ภาพ SVG อาจเป็นประโยชน์
[แก้] ขนาดภาพที่แสดง
หากคุณต้องการแสดงภาพในบทความข้างๆข้อความ คุณควรจะใช้ thumbnail (ดู วิกิพีเดีย:วิธีการใส่ภาพ) ซึ่งจะทำให้ภาพนั้นมีขนาดตามการตั้งค่าของผู้ใช้ (ค่ามาตรฐานเท่ากับ 180 พิกเซล) การใส่ขนาดภาพที่ใหญ่กว่านั้น ก็ไม่ควรจะมีความกว้างเกิน 550 พิกเซล เพื่อให้สามารถแสดงในหน้าจอขนาด 800x600 ได้อย่างไม่เป็นปัญหา
