พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต เป็นพระโอรสองค์สุดท้องในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ประสูติแต่หม่อมเล็ก ยงใจยุทธ (เป็นพี่สาวของร้อยเอกชั้น ยงใจยุทธ บิดาของพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ) ประสูติเมื่อ เดือนกันยายน พ.ศ. 2460 เมื่อประสูติทรงพระนามว่า หม่อมเจ้าจิรศักดิ์สุประภาต
หม่อมเจ้าจิรศักดิ์สุประภาตเติบโตในพระบรมมหาราชวังจนอายุได้ 7 ปี จึงทรงย้ายมาอยู่กับพระบิดา ต่อมาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ทรงนำพระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต มาถวายเป็นบุตรบุญธรรมใน พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งไม่มีพระราชโอรสหรือพระราชธิดากับสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ ทรงทุ่มเทความรักและเอาใจใส่เหมือนเป็นพระราชโอรสแท้ๆ ทรงอุปถัมภ์ให้ไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต สมรสกับนางสาวมณี บุนนาค นักเรียนทุน ก.พ. ซึ่งกำลังศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด พิธีมงคลสมรสจัดขึ้นที่สถานทูตไทยในกรุงลอนดอน โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ ทรงเป็นองค์ประธาน เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2482
เมื่อหม่อมมณี ตั้งครรภ์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ ทรงพระกรุณาพระราชทานนาม ศักดิเดชน์ จากพระนามาภิไธย ประชาธิปกศักดิเดชน์ เพื่อใช้เป็นชื่อราชสกุล แต่ทางรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม และคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ รัชกาลที่ 8 ได้คัดค้านว่าพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต อยู่ในราชสกุล ภาณุพันธุ์ อยู่แล้ว (โดยมีเหตุผลเกี่ยวกับสิทธิ์ในการสืบสันตติวงศ์ และเรื่องอื่นๆที่สืบเนื่องจากสมเด็จพระปกเกล้าฯ) จึงใช้ชื่อสกุลว่า ศักดิเดชน์ ภาณุพันธ์ แทน
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต ทรงมีพระโอรส 2 คน คือ
- หม่อมราชวงศ์เดชนศักดิ์ ศักดิเดชน์ ภาณุพันธ์ (พ.ศ. 2482 - ?)
- หม่อมหลวงศักดิเดชน์ ศักดิเดชน์ ภาณุพันธ์
- หม่อมราชวงศ์ทินศักดิ์ ศักดิเดชน์ ภาณุพันธ์ (เมษายน พ.ศ. 2485 - ?) สมรสกับคุณศิริกาญจน์ ศรีกาญจนา
ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต ทรงสมัครเข้าร่วมกับกองทัพอังกฤษ เป็นนักบินของหน่วยงาน A.T.A. (Air Transport Auxiliary) ซึ่งเป็นหน่วยขนส่งทางอากาศของกองทัพอังกฤษ เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2485 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต ทรงขับเครื่องบินเพื่อนำไปส่งที่ท่าเรือ เกิดหมอกลงจัด ทรงขับเครื่องบินชนภูเขา สิ้นพระชนม์ขณะพระชันษาได้ 25 ปี
ภายหลังจากพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต สิ้นพระชนม์ได้ 6 เดือน หม่อมมณี ภาณุพันธุ์ ก็ได้สมรสใหม่กับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภัสสรวงศ์ ซึ่งเป็นพระเชษฐาแท้ๆของพระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต และมีพระธิดา คือ
- หม่อมราชวงศ์อรมณี ภาณุพันธุ์
หม่อมมณีหย่าร้างกับพระองค์เจ้าอาภัสสรวงศ์ เมื่อ พ.ศ. 2493 ต่อมาได้สมรสกับนายแพทย์ปชา สิริวรสาร ภายหลังได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตติยจุลจอมเกล้า เป็น คุณหญิงมณี สิริวรสาร เมื่อ พ.ศ. 2532 เสียชีวิตเมื่อต้นเดือนตุลาคม พ.ศ. 2542
[แก้] อ้างอิง
- คุณหญิงมณี สิริวรสาร, ชีวิตเหมือนฝัน
- เจ้าชายนักบิน
- ชมรมสายสกุลบุนนาค
