พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย กรมขุนสิริธัชสังกาศ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย กรมขุนสิริธัชสังกาศ พระนามเดิม พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย (His Royal Prince Srisiddhi Thongjaya, Prince Siridhaj Sangkas) พระราชโอรสพระองค์ที่ ๓๓ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบัว ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๑๑ แรม ๑๓ ค่ำ ปีมะเส็งนพศก จ.ศ. ๑๒๑๙ (๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๐๐) ทรงมีพระเชษฐา พระขนิษฐาและพระอนุชาร่วมเจ้าจอมมารดา 5 พระองค์ ได้แก่

• พระองค์เจ้าชายเฉลิมลักษณเลิศ (ประสูติ พ.ศ. 2398 พระชันษา 2 ปี)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย กรมขุนสิริธัชสังกาศ (พ.ศ. 2400-2453)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรไทยเทพกัญญา (พ.ศ. 2402-2449)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัฒนานุวงศ์ กรมขุนมรุพงศ์สิริพัฒน์ (พ.ศ. 2406-2466)
• พระองค์เจ้าชายดำรงฤทธิ์ (ประสูติ พ.ศ. 2407 พระชันษา 3 ปี)

พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย ทรงรับราชการในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทำการปฏิสังขรณ์หอพระมณเฑียรธรรม เป็นพนักงานรับบัญชีและนำฏีกาที่ราษฏรร้องทุกข์ทูลเกล้าฯ ถวาย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นสิริธัชสังกาศ เมื่อ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๒๖

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๙ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชประสงค์จะให้มีโรงพยาบาลขึ้นในประเทศไทย จึงตั้ง "คณะคอมมิตตีจัดการ" คณะหนึ่ง เมื่อวันที่ ๒๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๒๙ เพื่อจัดการตั้งโรงพยาบาลตามพระราชประสงค์ คณะกรรมการดังกล่าวมี ๙ คน มีกรมหมื่นสิริธัชสังกาศ เป็นนายก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทำพิธีเปิดโรงพยาบาลเมื่อวันที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๑ พระราชทานนามว่า ศิริราชพยาบาล

ต่อมา ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๘ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนขึ้นเป็น กรมขุนสิริธัชสังกาศ รับตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพระคลัง อธิบดีศาลฎีกา และเป็นราชเลขานุการฝ่ายกฎหมาย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย กรมขุนสิริธัชสังกาศ สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๖ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๔ ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีจอโทศก จ.ศ. ๑๒๗๒ (๑๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๕๓) พระชันษา ๕๔ ปี ทรงเป็นต้นราชสกุล ศรีธวัช

[แก้] พระโอรส-ธิดา

พระองค์ทรงมีพระโอรส พระธิดารวมทั้งหมด ๗ พระองค์

[แก้] หม่อมเสงี่ยม

บุตรีพระยาเสนานุชิต (นุช ณ นคร)

• หม่อมเจ้าอุปพัทธพงศ์ ศรีธวัช (๒๕ มีนาคม ๒๔๑๙- ๕ พฤษภาคม ๒๔๗๕) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าอาทรถนอม ศรีธวัช กับหม่อมอีก ๒ คน

[แก้] หม่อมอุ่น

๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๔๐๖- ๘ เมษายน ๒๕๐๒ บุตรีขุนทิพเสนา(จุ้ย ทิพย์วัฒน์)

• หม่อมเจ้าธำรงสิริ ศรีธวัช (๒๘ ตุลาคม ๒๔๒๐- ๒๖ มีนาคม ๒๔๗๖) เษกสมรสกับ หม่อม ๒ คน
• หม่อมเจ้าหญิงนิภา ศรีธวัช (๗ กันยายน ๒๔๒๑-ปัจจุบัน?)
• หม่อมเจ้านิสากร ศรีธวัช (๑ พฤศจิกายน ๒๔๒๒- ๓ มีนาคม ๒๔๗๒) เษกสมรสกับ หม่อม ๒ คน
• หม่อมเจ้าหญิงอาทรถนอม ศรีธวัช (พ.ศ. ๒๔๒๒-๒๔๙๓) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าอุปพัทธพงศ์ ศรีธวัช
• หม่อมเจ้าธวัชชัยเฉลิมวงศ์ ศรีธวัช (๑๖ เมษายน ๒๔๓๑-๒๔๗๘) เษกสมรสกับ หม่อม ๒ คน
• หม่อมเจ้าธงชัยสิริพันธ์ ศรีธวัช (๑๐ ธันวาคม ๒๔๓๓-๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๑๕) เษกสมรสกับ หม่อม ๑ คน