อำเภอคีรีรัฐนิคม

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

อำเภอคีรีรัฐนิคม
Amphoe Khiri Rat Nikhom

สถิติ
จังหวัด:	จังหวัดสุราษฎร์ธานี
พื้นที่:	812.3 ตร.กม.
ประชากร:	53,738 คน (พ.ศ. 2550)
ความหนาแน่น:	58.21 คน/ตร.กม.
รหัสไปรษณีย์:	84180
รหัสทางภูมิศาสตร์:	8408
แผนที่

อำเภอคีรีรัฐนิคม เป็นอำเภอขนาดกลางในจังหวัดสุราษฎร์ธานี

[แก้] ที่ตั้ง

• ด้านใต้ อ.เคียนซา
• ด้านตะวันตก อ.พนม อ.บ้านตาขุน
• ด้านเหนือ กิ่งอ.วิภาวดี
• ด้านตะวันออก อ.พุนพิน

[แก้] การแบ่งเขตการปกครอง

อำเภอคีรีรัฐนิคม แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 ตำบล 84 หมู่บ้าน 1 เทศบาลตำบล (เทศบาลตำบลท่าขนอน) 8 องค์การบริหารส่วนตำบล

หมายเลข ชื่อ หมู่บ้าน ประชากร      1. ท่าขนอน 15 7,308 2. บ้านยาง 11 3,717 3. น้ำหัก 10 9,120 6. กะเปา 10 3,498 7. ท่ากระดาน 9 3,027 8. ย่านยาว 10 9,471 9. ถ้ำสิงขร 10 4,415 10. บ้านทำเนียบ 9 15,987

หมายเลข 4-5 เป็นตำบลอยู่ในกิ่งอำเภอวิภาวดี

[แก้] ประวัติความเป็นมา

จากหลักฐานด้านโบราณคดีชี้ให้เห็นว่า ในท้องที่อำเภอคีรีรัฐนิคม ปัจจุบันเคยเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะตั้งแต่ยุคหินใหม่เป็นต้นมา ดังที่มีการค้นพบเครื่องมือเครื่องใช้ของมนุษย์ยุคดังกล่าวที่คีรีรัฐนิคมด้วย เนื่องจากคีรีรัฐนิคมตั้งอยู่ห่างจาก ชายฝั่งทะเลประมาณ 60 – 70 กิโลเมตร อยู่ในเส้นทางคาบสมุทรจากเมืองไชยาไปเมืองตะกั่วป่า และมีทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญคือ ดีบุก ไม้ และของป่า ทำให้คีรีรัฐนิคมมีโอกาสที่จะพัฒนาขึ้นมาเป็นชุมชนขนาดใหญ่ได้ด้วยปัจจัย สองประการ คือประการแรก เกิดจากการตั้งด่านสำหรับขนถ่ายสินค้าและคนโดยสารข้ามคาบสมุทรจากฝั่งตะวันตก ประการที่สอง เกิดจากการเป็นแหล่งผลิตดีบุก ไม้ และของป่า จึงมีราษฎรอพยพโยกย้ายเข้าไปอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เกิดเป็นชุมชนขนาดใหญ่ขึ้นมา ในพุทธศตวรรษที่ 13 อำเภอคีรีรัฐนิคมรวมอยู่ในอาณาจักรศรีวิชัย เมื่ออาณาจักรศรีวิชัยเสื่อมลง ดินแดนแห่งศรีวิชัยได้แยกออกเป็น 3 เมือง คือ

• เมืองไชยา ตั้งอยู่ในอำเภอไชยาปัจจุบัน
• เมืองท่าทอง ตั้งอยู่ในลุ่มแม่น้ำท่าทองอุแท อำเภอกาญจนดิษฐ์ในปัจจุบัน
• เมืองคีรีรัฐนิคมตั้งอยู่ริมฝั่งซ้ายคลองพุมดวง อันเป็นที่ตั้งอำเภอคีรีรัฐนิคมในปัจจุบัน

เมืองไชยานั้นขึ้นตรงต่อกรุงศรีอยุธยา ส่วนเมืองท่าทองกับเมืองคีรีรัฐนิคมขึ้นตรงต่อนครศรีธรรมราชครั้นถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ยกฐานะเมืองท่าทองเป็นเมืองจัตวา ขึ้นตรงต่อกรุงเทพมหานครเช่นเดียวกัน ร.ศ.107 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเขตการปกครองทั่วราชอาณาจักรออกเป็นมณฑล โปรดให้รวมเมืองไชยา เมืองกาญจนดิษฐ์ เมืองคีรีรัฐนิคม เป็นเมืองเดียวกันเรียกว่า “เมืองไชยา” ตั้งศาลากลางที่บ้านดอน รวมเมืองไชยา เมืองชุมพร และเมืองหลังสวนขึ้นเป็นมณฑลหนึ่งเรียกว่า “มณฑลชุมพร” ตั้งศาลามณฑลอยู่ที่เมืองชุมพร ต่อมาได้ย้ายศาลามณฑลมาตั้งที่บ้านดอน บริเวณเดียวกับศาลากลางเมืองไชยา ยกฐานะเมืองท่าทองเป็นอำเภอ เอาชื่อเมืองกาญจนดิษฐ์ให้เป็นชื่ออำเภอเรียกว่า “อำเภอกาญจนดิษฐ์” ลดฐานะเมืองไชยาเดิมเป็นอำเภอเรียกว่า”อำเภอไชยา” และลดฐานะเมืองคีรีรัฐนิคมเป็น “อำเภอคีรีรัฐนิคม” จนถึง พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินมณฑลปักษ์ใต้ ประทับแรมที่ตำหนักสวนสราญรมย์ควนท่าข้าม อำเภอพุนพิน ทอดพระเนตรเห็นประชาชนพลเมืองมีกิริยามารยาทเรียบร้อย ประกอบกับได้ทรงทราบจากผู้ปกครองบ้านเมืองว่าประชาชนตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรม เคารพหนักแน่นในพระพุทธศาสนา จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองไชยาเป็น “เมืองสุราษฎร์ธานี” อันแปลว่า “เมืองคนดี” เปลี่ยนมณฑลชุมพรเป็น”มณฑลสุราษฎร์” เปลี่ยนชื่ออำเภอคีรีรัฐนิคมเป็น “อำเภอท่าขนอน” เพื่อให้ตรงกับตำบลที่ตั้งอำเภอซึ่งเป็นด่านเก็บภาษี ด่านนี้เก็บภาษีจากสินค้าซึ่งเข้ามาทางจังหวัดพังงา ตะกั่วป่า และภูเก็ต ผ่านมาทางภูเขาแล้วล่องมาตามลำน้ำคลองพุมดวงเข้าไปยังอำเภอต่างๆ ตามชายฝั่งทะเลหรือริมทางรถไฟ ชื่อของอำเภอจึงใช้ “ท่าขนอน” ตั้งแต่นั้นมา จนถึง พ.ศ. 2504 รัฐบาลสมัยนั้นเห็นว่า ชื่ออำเภอที่ใช้อยู่นี้ไม่ถูกต้องตามสภาพพื้นที่ เพื่อให้ถูกต้องตามความเหมาะสมกับสภาพท้องที่และเพื่อรักษาไว้ซึ่งประวัติแห่งท้องที่จึงประกาศใช้ชื่ออำเภอว่า “อำเภอคีรีรัฐนิคม”ในสมัยของสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ยุบมณฑลสุราษฎร์และให้จังหวัดสุราษฎร์ธานีและอื่นๆ ที่เคยขึ้นเป็นมณฑลสุราษฎร์ ไปขึ้นกับมณฑลนครศรีธรรมราช ต่อมาราชการได้ยุบมณฑลทั่วราชอาณาจักร จังหวัดสุราษฎร์ธานีนี้ขึ้นกับกระทรวงมหาดไทย อำเภอคีรีรัฐนิคมจึงขึ้นต่อจังหวัดสุราษฎร์ธานีจนถึงปัจจุบัน

ขอบคุณ ที่ทำการปกครองอำเภอคีรีรัฐนิคม ที่ให้ข้อมูล

อำเภอในจังหวัดสุราษฎร์ธานี
อำเภอ:	เมืองสุราษฎร์ธานี - กาญจนดิษฐ์ - ดอนสัก - เกาะสมุย - เกาะพะงัน - ไชยา - ท่าชนะ - คีรีรัฐนิคม - บ้านตาขุน - พนม - ท่าฉาง - บ้านนาสาร - บ้านนาเดิม - เคียนซา - เวียงสระ - พระแสง - พุนพิน - ชัยบุรี
กิ่งอำเภอ:	วิภาวดี