Ali Fuat Cebesoy
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Fuat Cebesoy, (d. 1882, İstanbul – ö. 10 Ocak 1968). Asker ve siyaset adamı.
Babası İsmail Fazıl Paşa'nın gönülsüzlüğüne rağmen, girdiği Harp Okulu'nda Mustafa Kemal ile aynı sınıfa düşmesi bir bakıma gelecekteki kaderini çizmiş oldu. Cebesoy'un Beyrut'ta başlayan kıta hizmetleri, 1908'deki Roma Askeri Ateşeliği dışında, çok hareketli geçti.
Trablus'ta savaş başlar başlamaz (1911) oraya ilk gidenler arasındaydı. Balkan Savaşı sırasında Karadağ'da, Yanya Kalesinde, Pista ve Pisani muharebelerinde, 1. Dünya Savaşının başında tümen komutanı olarak katıldığı Kanal Hareketinde, büyük başarılar gösterdi. Kanal Hrekatında, 8.Kolordu kurmay başkanlığı, Doğu Anadolu cephesinde, Mustafa Kemal Paşa'nın emrindeki 16.kolorduda 5.Tümen komutanlığı yaptı. Kurtuluş Savaşı'nın ilk döneminde 20.Kolordu-Batı Cephesi komutanı, 1923'te Konya'da 2.Ordu müfettişliği yaptı. İstanbul Hükümeti'nin İçişleri Bakanı Ali Kemal Bey, Mustafa Kemal'in görevsizliğini bir genelgeyle açıklayınca Ali Fuat Paşa'da kendi bölgesindeki valilere ve mutasarrıflara kendisinden gelecek emirlere göre hareket edilmesini bildirdi (1919). Ayrıca, her tarafta Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetlerinin kurulacağını ilgililere hatırlattı. Bu çabaları takdirle karşılandığı için, Sivas Kongresi sonrasında Cebesoy, Umum Kuvayı Milliye komutanı olarak görevlendirildi.
Kendisini çekemeyenlerce Çerkez Ethem taraftarlığıyla suçlandı. Doğru olmadığı sonradan belgelerle ortaya konan bu suçlama üzerine, ayaklanmaların bastırılmasından sonra, Ankara'ya çağrılarak Moskova Büyükelçiliğine atandı. Mustafa Kemal'in talimatını yerine getirmekle yükümlü olduğu bu zor görevi başarıyla yürüttü ve 10 Mayıs 1921'de Ankara'ya dönerek Mecliste siyasi çalışmalarına başladı. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlığını yaptı. 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurucuları arasında yer aldı. Ertesi yıl (1926) İzmir Suikasti dolayısıyla Ali Fuat Paşa da tutuklandı, yargılandı ve beraat etti.
Cebesoy'un ikinci dönem siyasi hayatı İnönü'nün Cumhurbaşkanlığı yıllarında başladı. Milletvekili olarak tekrar Meclise girdikten sonra Bayındırlık Bakanlığı (1939-1943) ve bir ara TBMM Başkanlığı da (1947-1950) yaptı.
| Önce gelen: Kazım Karabekir |
TBMM Başkanı 30 Ocak 1948 - 1 Kasım 1948 |
Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu |
Mustafa Kemal Atatürk • Ali Fethi Okyar • Kazım Özalp • Abdülhalik Renda • Kazım Karabekir • Ali Fuat Cebesoy • Şükrü Saraçoğlu • Refik Koraltan • Fuat Sirmen • Ferruh Bozbeyli • Sabit Osman Avcı • Kemal Güven • Cahit Karakaş • Necmettin Karaduman • Yıldırım Akbulut • Kaya Erdem • Hüsamettin Cindoruk • İsmet Sezgin • Mustafa Kalemli • Hikmet Çetin • Yıldırım Akbulut • Ömer İzgi • Bülent Arınç
Başvekil: Refik Saydam
Başvekil: Ahmet Fikri Tüzer
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Tevfik Fikret Sılay · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Saffet Arıkan · Naci Tınaz · Ali Rıza Artunkal · Dahiliye Vekili: Faik Öztrak · Ahmet Fikri Tüzer · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · İktisat Vekili: Hüseyin Hüsnü Çakır · Sırrı Day · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Muharebe ve Münakalat (Haberleşme) Vekili: Ali Çetinkaya · Cevdet Kerim İncedayı · Mehmet Fahri Engin · Ziraat Vekili: Muhlis Erkmen · Ticaret Vekili: Nazmi Topçuoğlu · Cezmi Ergin · Mümtaz Ökmen ·
Başvekil: Şükrü Saraçoğlu
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Dahiliye Vekili: Mehmet Recep Peker · Ali Fikri Tüzer · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · İktisat Vekili: Sırrı Day · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Münakalat (Haberleşme) Vekili: Mehmet Fahri Engin · Ziraat Vekili: Şevket Raşit Hatipoğlu · Ticaret Vekili: Behçet Uz
Başvekil: Şükrü Saraçoğlu
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Raif Karadeniz · Suat Hayri Ürgüplü · Tahsin Çoşkan · Adliye Vekili: Ali Rıza Türel · Mümtaz Ökmen · Milli Müdafaa Vekili: Ali Rıza Artunkal · Dahiliye Vekili: Mehmet Recep Peker · Hilmi Uran · Hariciye Vekili: Şükrü Saraçoğlu · Hasan Saka · Numan Menemencioğlu · Maliye Vekili: Nurullah Esat Sümer · Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Fuat Sirmen · Maarif Vekili: Hasan Ali Yücel · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Sırrı Day · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Ahmet Hulusi Alataş · Sadi Konuk · Münakalat (Haberleşme) Vekili: Ali Fuat Cebesoy · Ziraat Vekili: Şevket Raşit Hatipoğlu · Çalışma Vekili: Sadi Irmak · Ticaret Vekili: Raif Karadeniz · Celal Sait Siren
