Battal Gazi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Battal Gazi, 8. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen ve hakkında çeşitli inanışlar bırakmış bir kumandandır. Kendisi farklı kaynaklarda Türk, Arap veya Anadolu yerli halkından olarak nitelenmiştir.
Battal Gazi hakkında bugüne ulaşabilmiş kaynaklar sadece mesnevi tarzı yazılmış, birbirini hem destekleyen hem de çelişen olgular içeren destanlar ve halkın hafızasında kalmış olan bilgilerdir. Yaşadığı tarihle ilgili, Battal Gazi Destanı'nda ve halk hikayelerinde, Arap ordusuyla birlikte İstanbul'u kuşattığı bilinmektedir. Bu kuşatma hem denizden hem de karadan olmuştur. Başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Destanda Battal'ın düşmanı olan imparatorun ismi Leon'dur. Arap komutanına oyun oynayıp kuşatma başladığında İstanbul'a geçip imparatorluğunu ilan etmiştir. Arap tarihinde 2. İstanbul kuşatmasının tarihi 717-718 dir. Bizans tarihinde de bu aynıdır ve bizans tarihinde imparator 3. Leon'un tahta çıkma tarihi 717'dir. Destandaki leon'un imparator 3. Leon olma olasılığı yüksektir. Destanda Battal Gazi'nin kuşatma sırasında yirmili yaşlarında olduğu söylendiğine göre, Battal Gazi'nin doğum yılı 690-695 civarıdır. Battal Gazi'nin ölüm yılının 740 olduğunda tarihçiler mütabakata varmışlardır.
'Battal' kelimesi Arapça kökenli bir sözcüktür. Ancak bu sözcük, Mezopotamya'da genel olarak kullanılmaktadır. Battal Gazi'nin yaşadığı dönemde, Anadolu'da bir Türk veya Arap olgusunun olmadığı zamandır. Hakkındaki kaynaklara, yani mesneviler ve halk hikayelerine bakıldığında, kendisinin; Bizans kilisesinin zulmünden bıkan halkın hakkını savunmak için halktan bir ordu topladığı ve Bizans'la savaştığı görülmekte. Kilise kayıtlarında, o zamanki Anadolu halkının din inanışı lanetlenerek anlatılırken, bahsedilen inanç biçimi, 'pir'leriyle, ibadetleriyle, günümüz alevilerine çok benzemektedir. Kilisenin baskı yaptığı halk da bu halktır. Battal Gazi'nin halkın içinden çıkan bir kahraman olması, dışarıdan gelip de akıncılık yapması düşüncesinden daha yüksek bir ihtimâl. O zamanlar ezilen ve dolayısıyla isyan noktasında Battal Gazi'nin etrafında toplanan halk, büyük olasılıkla bugünkü Anadolu Alevileridir.
Günümüzde, resmi tarih haricinde, Alevi halk tarafından anılmaktadır. Seyitgazi, Eskişehir ilçesinde bulunan Battal Gazi türbesi, Alevi halkın her sene uğradığı yer olma özelliğindedir.
