2001: Bir Uzay Destanı (film)

Stanley Kubrick, Dr. Strangelove filmini bitirmesinin üzerine bir bilim-kurgu filmi çekmek ister; filme dönüştürülebilecek bir fikir geliştirmek üzere bilimadamı ve bilim-kurgu yazarı Arthur C. Clarke'a danışır. Clarke da "Sentinel" adlı kısa öyküsünü önerir. Bunun üzerine önemli bir ortaklık kurulur: Kubrick ve Clarke, eleştirmenler, sanatçılar ve izleyiciler tarafından sıklıkla en başarılı bilim-kurgu olarak anılan "2001: A Space Odyssey"i kurmaya başlarlar; Kubrick senaryoyu yazıp, geliştirirken, Clarke da aynı ismi taşıyan romanı yazar. Stanley Kubrick'in isteği üzerine, bu roman filmin gösterime girmesinden sonra yayınlanır.

Film, alışılageldik anlatım yöntemlerinin dışına çıkması, zamanına göre son derece şaşırtıcı olan görsel efektleri, uzun süresi ve gösterime girdiğinden beri tartışılan sonu (Yıldız-çocuk sekansı) ile sinema tarihinde haklı bir üne sahiptir.

[değiştir] Yapım

2001: Bir Uzay Destanı, Super Panavision 70 ile 65mm negatif film kullanılarak çekilmiştir. Gösterime giren baskılar Technicolor renklendirme aktarımı işlemi ile üretilmiştir.

[değiştir] Gösterim

Filmin A.B.D ilk gösterimi 2 Nisan 1968 de Washington'daki Uptown Salonunda gerçekleşmiştir. Orijinal gösterim altı izli steryo manetik ses izi ile 70mm projeksiyon biçiminde yapılmıştır. Projeksiyonun kenar oranı 2.21:1 dir. Film 1968 kışında başlayacak genel gösterim için 35mm anamorfik biçimde de dağıtılmıştır; bu baskılarla beraber dört izli manyetik steryo veya optik mono ses izi mevcuttur.

[değiştir] Oyuncu Kadrosu

Aktör/Aktrist	Rolü
Keir Dullea	Dr. Dave Bowman
Gary Lockwood	Dr. Frank Poole
William Sylvester	Dr. Heywood R. Floyd
Daniel Richter	Ay araştırmacısı
Leonard Rossiter	Dr. Andrei Smyslov
Margaret Tyzack	Elena
Robert Beatty	Dr. Ralph Halvorsen
Sean Sullivan	Dr. Bill Michaels
Douglas Rain	HAL 9000 (ses)
Frank Miller	Görev denetleyicisi (ses)
Bill Weston	Astronot
Ed Bishop	Aries-1B uzay kapsülü kaptanı (Edward Bishop rolünde)
Glenn Beck	Astronot
Alan Gifford	Poole'un babası
Ann Gillis	Poole'un annesi

[değiştir] Filmle İlgili Notlar

Uyarı: Yazının devamı, eserin konusu hakkında ayrıntılı bilgi içermektedir.

Filmin en önemli karakterlerinden süper-bilgisayar HAL'in adının IBM kısaltmasındaki harflerden bir önceki harfe gidilerek oluşturulduğu söylenir; Arthur C. Clarke, bunun tamamen rastlantısal olduğunu belirtmiştir.

Filmden bir sahne : Silahın keşfi

Filmin ilk bölümünde, bir maymun-adam alet kullanmayı öğrenmesini kutlarken elindeki uyluk kemiğini havaya fırlatır; bu kemiğin düşüşe geçerken bir uzay gemisine döner ve filmin ikinci bölümü başlar. Bu kesme, "jump-cut", sinema tarihinin en geniş zaman atlaması yapan kesmesidir. Bir diğer can alıcı sahne de iki astronotun, uzay gemisinin her şeyini yöneten süper bilgisayar HAL'den gizli yapmaya çalıştıkları konuşma sırasında, HAL tarafından dudaklarının okunduğunu gösteren sahnedir. Filmde pek çok detay gizlidir. Uzay boşluğunda hiçbir sesin duyulmaması gibi.Filme konu romanın devam serileri yayımlanmıştır. Filmde HAL ile kaptanın satranç oynadığı sahnede, HAL, siyahla İspanyol Açılışı'nın Marshall Gambiti varyasyonu ile kaptanı yenmiştir.

Kubrick'in bu film için kurduğu setleri, daha sonra yeniden kullanılamamaları için kırdırdığı söylenir.

[değiştir] Bilimsel gerçeklik

Genel anlamda film üst düzeyde gerçekçidir, ses olmayan ve uzay gemisininde ses üretmediği hassas bir uzay portresi (hemen hemen vakum) ile yapılmış en gerçekçi bilim kurgu filmlerinden biridir.

Filme gerçekçilik veren diğer bir unsurda Discovery' nin ağırlıksız güverte portresidir. Filmin kendisi, yapay yerçekimini sağlayan, Döner Tekerlek içindeki etkileyici çekimlere, HAL in tamiratı ve kapatılması gibi tekerlek dışındaki ağırlıksız sahneleri kontrast yaparak buna dikkat çekmektedir. Pod bay içindeki yürüyüş sahneleri, garip derecede yavaş olan yürüyüş adımlarını da açıklayan Cırt Cırt benzeri kumaş kaplamalı taban ile açıklanabilir.

Buna rağmen filmde bazı başarısız bilimsel gerçeklikler vardır.

Ay tepelerinin yükseklikleri aşırı varsayılmıştır, film Apollo Programı'nın bulgularından önce yapıldığı için meteor erozyonu az varsayılmıştır.
Ay günleri yaklaşık bir Yer ayı sürmektedir, dolayısı ile güneşin yükselişi çok hızlıdır.
Clavius üssündeki yer çekimi Ay dan çok Yerdeki yer çekimine benzemektedir.

[değiştir] Öngörüleri

Filmin gelecekle ilgili bazı öngörüleri gerçekleşmemiştir

Ayda kurulmuş koloniler
Jüpitere insanlı seyahat
İnsanı derin uyku kipinde yaşatabilecek teknoloji
HAL' in konuşma, anlama ve kendini ifade yetileri 2001 in çok ötesine geçmiştir.
Pan Am ve Bell System, 2001 yılını göremediler
2001 yılında Sovyetler Birliği ve Amerika ile değişmiş olan ilişkileri

Gerçekleşen öngörüler

Bilgisayar içeren cihazlar
Düz ekran bilgisayar monitörleri (filmde arkadan projeksiyon ile benzeştirilmiştir)
Küçük, taşınabilir, düz ekran televizyonlar
Geniş açılı uçuş televizyon ekranları
Can sıkıcı uzay yolculuğu
Uzay araçlarında Cam Kokpit
Çoklu TV kanalları
1960 lardakinden daha çok basamaklı telefon numaraları
IBM ve Hilton Hotelleri gibi şirketlerin 2001 e kadar kadar hayatta kalmaları
Ortalama bir insan oyuncuyu yenebilecek yetenekte bilgisayar

Geminin bir takım FORTRAN kodu ve şematik çizimler gösteren bilgisayar arayüzü, genellikle, grafiksel kullanıcı arabiriminin yanlış öngörüsü olarak görülmekle birlikte, gömülü sistemler çoğunlukla benzeri arayüze sahiptir. Bu öngörünün gerçekleşmişliği tartışmalıdır.

Uyarı sonu.

[değiştir] Dış bağlantılar

Kubrick 2001 aralarında Türkçe'nin de bulunduğu çok sayıda dilde filmin ne anlatmak istediğini anlatıyor

"http://tr.wikipedia.org../../../b/i/r/2001%7E_Bir_Uzay_Destan%C4%B1_%28film%29_4087.html"'dan alındı

Sayfa kategorileri: 1968 filmleri | Stanley Kubrick'in yönettiği filmler | Bilim kurgu filmleri | ABD filmleri

2001: Bir Uzay Destanı (film)

Vikipedi, özgür ansiklopedi