Don Juan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu sayfa başka bir dilden çevrilmektedir.
|
Don Juan, hikayesi defalarca farklı yazarlar tarafından anlatılmış efsanevi ve kurgusal bir karakterdir. Don Juan ismi mecazi olarak zampara anlamında kullanılır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Don Juan efsanesi
Efsaneye göre Don Juan, soylu bir ailenin genç kızını baştan çıkararak iğfal etmiş ve babasını öldürmüştür. Daha sonra mezarlıkta babanın heykelini saygısızca kendisiyle yemek yemeye davet etmiş ve heykel daveti kabul etmiştir. Babanın heykeli yemeğe Don Juan'ın ölümünün harbinger(?)'ı olarak gelmiştir. Heykel Don Juan'ın elini sıkmak istemiş, ve Don Juan elini uzattığında heykel onu Cehenneme sürüklemiştir.
Çoğu otoritelerin kabulüne göre Don Juan'ın ilk kayıtlı hikayesi Tirso de Molina'nın yazdığı El burlador de Sevilla y convidado de piedra (The Trickster of Seville and Stone Guest)'dır. İspanya'da 1615'de bulunmasına rağmen yayım tarihi kaynaktan kaynağa 1620'den 1625'e kadar farklılık göstermektedir. Bu hikayede Don Juan kadınlara kendisini sevgili gibi gösterek veya evlilik vaadederek kandıran, pişmanlık duymayan bir zamparadır. Arkasında kırık kalpler, kızgın koca ve babalar bırakır ve sonunda Don Gonzalo'yu vahşice öldürür. Daha sonra katedralde Don Gonzalo'nun hayaleti tarafından yemeğe davet edildiğinde, korkak görünmemek için daveti kabul eder.
Efsanenin çeşitli anlatımlarına göre, Don Juan'ın karakteri 2 farklı perspektiften veya her ikisinden birden anlatılır. Bazılarına göre Don Juan basit, canı istediği zaman seks yapabilmek için kadınları kandıran, azgın bir zamparadır. Bazılarına göre ise Don Juan baştan çıkardığı kadınları gerçekten seven, her kadının içindeki güzelliği ve gerçek değeri görebilen bir adamdır.
[değiştir] Diğer Don Juan edebiyatı
Miguel de Cervantes'in "La Gitanilla" (The Little Gypsy Girl) isimli romanında, Gitanilla'ya aşık olan karakterin adı Don Juan de Cárcamo'dur, muhtemelen Don Juan efsanesiyle ilişkilidir.
Ünlü bir İtalyan oyun yazarı olan Carlo Goldoni tarafından 1736'da Don Juan (Don Giovanni Tenorio, ossia Il Dissoluto) isimli bir oyun yazılmıştır.
[değiştir] Don Juan hikayesinden türeyen çalışmalar kronolojisi
- 17. yüzyıl: L'ateista fulminato, anonim İtalyanca oyun
- 1630: Tirso de Molina (or Gabriel Téllez and not/not Andrés de Claramonte): El burlador de Sevilla y convidado de piedra
- 1643: Paolo Zehentner's play Promontorium Malae Spei
- 1650: Giacinto Andrea Cicognini's play Il convitato di pietra
- 1658: Dorimon (Nicolas Drouin)'s Le festin de pierre, ou le fils criminel
- 1659: Jean Deschamps "Villiers"'s play Le Festin de Pierre ou le Fils criminel
- 1665: Molière's comedy Dom Juan ou Le festin de pierre
- 1669: Rosimon's Festin de pierre, ou l’athée foudroyé
- 1676: Thomas Shadwell's play The Libertine
- 1714?: Antonio de Zamora's play No hay plazo que no se cumpla ni deuda que no se pague o convidado de piedra[1]
- 1736: Carlo Goldoni's play Don Giovanni Tenorio ossia Il dissoluto
- 1761: Christoph Willibald Gluck and Gasparo Angiolini's ballet Don Juan
- 1787: Giovanni Bertati's opera Don Giovanni, music by Giuseppe Gazzaniga
- 1787: Lorenzo da Ponte's opera Don Giovanni, music by Mozart
- 1813: E.T.A. Hoffmann's novella Don Juan (later collected in Fantasiestücke in Callots Manier)
- 1821: Byron's epic poem Don Juan
- 1829: Christian Dietrich Grabbe's play Don Juan und Faust
- 1830: Pushkin's play Каменный гость (Kamenny Gost', The Stone Guest)
- 1831: Alexandre Dumas' play Don Juan de Maraña
- 1834: Prosper Mérimée's novella Les âmes du Purgatoire
- 1840: José de Espronceda's El estudiante de Salamanca
- 1841: Franz Liszt's Réminiscences de Don Juan on themes from the Mozart opera
- 1844: Nikolaus Lenau's play Don Juan
- 1844: José Zorrilla's play Don Juan Tenorio
- 1861: Charles Baudelaire's poem Don Juan aux enfers
- 1874: Guerra Junqueiro's poem A morte de D. João
- 1878: The Finding of Don Juan by Haidee, painting by Ford Madox Brown
- 1883: Paul Heyse's "Don Juans Ende"
- 1889: Richard Strauss' symphonic poem Don Juan
- 1903: George Bernard Shaw's play Man and Superman
- 1902-5: Ramón del Valle-Inclán's Las sonatas
- 1906 : Ruperto Chapí's opera Margarita la tornera, based on José Zorrilla's dramatic poem. This features a seducer of women known as Don Juan Alarcon.
- 1907: Guillaume Apollinaire's novel Les exploits d'un jeune Don Juan
- 1910: Gaston Leroux's novel Phantom of the Opera, which includes an opera called Don Juan Triumphant.
- 1910-12: Aleksandr Blok's The Commander's Footsteps (Шаги командора)
- 1913: Jacinto Grau's play Don Juan de Carillana; also, the play El burlador que no se burla (1927) and the essay Don Juan en el tiempo y en el espacio (1954)
- 1921: Edmond de Rostand's Don Juan
- 1922: Azorín' Don Juan
- 1926: Ramón Pérez de Ayala's novel and play Tigre Juan
- 1926: Don Juan, starring John Barrymore, silent film with Vitaphone soundtrack.
- ?: Serafín and Joaquín Álvarez Quintero's play Don Juan
- 1934: Miguel de Unamuno's Don Juan
- 1934: The Private Life of Don Juan, Douglas Fairbanks, Sr.'s last film
- 1934-49: André Obey: Don Juan
- 1936: Ödön von Horváth's Don Juan kommt aus dem Krieg
- 1942: Paul Goodman's novel Don Juan or, The Continuum of the Libido, edited by Taylor Stoehr, 1979.
- 1946: Suzanne Lilar, play "Le Burlador", an original reinterpretation of the myth of Don Juan from the female perspective that revealed a profound capacity for psychological analysis.
- 1949: Adventures of Don Juan, film starring Errol Flynn
- 1953: Max Frisch's Don Juan oder die Liebe zur Geometrie; also Nachträgliches zu Don Juan
- 1954: Ronald Frederick Duncan's play Don Juan
- 1955: Ingmar Bergman's play Don Juan
- 1958: Henry de Montherlant's play Don Juan
- 1959: Roger Vailland's play Monsieur Jean
- 1960: Ingmar Bergman film Djävulens öga(The Devil's Eye)
- 1963: Gonzalo Torrente Ballester's novel Don Juan
- 1973: Don Juan ou Si Don Juan était une femme..., film starring Brigitte Bardot
- 1974: Derek Walcott's play, The Joker of Seville
- 1977: Joni Mitchell's song and album, "Don Juan's Reckless Daughter"
- 1989: The Pet Shop Boys song "Don Juan", which used the story as a metaphor for the seduction of the Balkans by Nazism during the 1930s
- 1991: Georges Pichard's Exploits d'un Don Juan, comic from Apollinaire's novel
- 1992: The song, "The Statue Got Me High" by They Might Be Giants, is a contemporary, semi-abstract retelling of Don Giovanni.
- 1995: Don Juan DeMarco, film starring Johnny Depp in the role of Don Juan, and also starring Marlon Brando
- 1997: David Ives' comedy Don Juan in Chicago
- 2003: Gregory Maupin's play Don Juan, A Comedy (a new adaptation)
- 2004: Peter Handke's novel Don Juan (erzählt von ihm selbst) ("Don Juan (Told by Himself)")
- 2005: Jim Jarmusch's film Broken Flowers
- 2006: Andrzej Bart's novel Don Juan raz jeszcze (Don Juan: once again)
- 2006: Joel Beers' play The Don Juan Project (an examination of the myth's relevance in contemporary times)]]
- 2006: Don Juan in Soho, a play by Patrick Marber
[değiştir] Kaynakça
[değiştir] Ayrıca bakınız
- James Bond, kurgusal çağdaş zampara
- Giacomo Casanova, tarihte yaşamış bir zampara
