Evanjelizm

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dört Evanjelist, Jakob Jordaens

Evanjelizm, Kutsal Kitap'a dönmek veya yönelmek anlamına gelmektedir. Genel anlamıyla İncil'ler hakkında vaaz vermektir. İsa üzerinde yoğunlaşan bu vaazların amacı Hristiyan olmayanları bu dine davet etmektir.

Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından yazılmış dört kanonik İncil'in her birine "Evanjel" denir. Yunanca "iyi haber" ya da "genel olarak kabul edilen gerçek" anlamına gelen evangelion dan gelmektedir. Bu kelimeden türetilerek, İncil yazarlarına "Dört Evanjelist" denmiştir.

[değiştir] Evanjelist ve Evanjelik

Evanjelist ve Evanjelik kelimeleri farklı anlamlara gelmektedir. Evanjelist kelimesi en basit anlamıyla "Hristiyanlık bildirisini vaaz eden, yayan kişi" anlamına gelir. Evanjelik kelimesi ise daha çok Protestan Kilisesi'nin muhafazakar kesimini nitelemek için kullanılır. Evanjelizm merkezli bu akımın mensuplarına ve zamanla liberal Protestanlar haricindeki tüm Protestanlara Evanjelik denmeye başlanmıştır (20. yy'ın sonları, 21. yy'ın başı). Ayrıca Martin Luther, reformları esnasında kurduğu kilise hareketi için bu ismi kullanmıştır. Bu nedenle Kıta Avrupası'nda Evanjelik kelimesi, Protestan veya Lutherci olarak algılanır.

[değiştir] Evanjelizmin temelleri

Evanjelizmin temelleri İngiliz George Whitefield (1715-1770),; Methodizm'in kurucusu John Wesley (1703-1791) ve Amerikalı filozof ve teolog Jonathan Edwards (1703-1785) tarafından atılmıştır. Bu üç kişi Amerika'nın en büyük Protestan mezhebi olan Baptistlerin ve Metodistlerin oluşumunun temel taşlarıdırlar.

ABD'de 1820'lerde genelde Hristiyanlık inancı için kullanılan Evanjelizm 19. yüzyıldan itibaren iki ayrı koldan ilerlemeye başlamıştır. Charles G. Finney ile Amerikan halkının dönüşümünün sağlanması ile devrimcilik anlamı kazanmış diğer taraftan Playmouth Kardeşliği hareketinin kurucusu John Nelson Darby'nin öncülüğünde radikal bir dini yorumu temsil etmeye başlamıştır. Bugünkü Evanjelizm Amerika'daki Hristiyan toplumunun tutucu kanadını temsil etmektedir.

Darby'nin Muafiyetçilik akımı İncil ve Dünya tarihini yedi çağa ve veya Tanrı'nın insanlık hakkındaki takdirini gösteren yedi bölüme ayırmaktadır.

C. I. Scofield tarafından yazılan Scofield Referans İncil'i ile 1880 ve 1890'lı yıllarda Darby'nin Tanrı, Tanrı'nın Krallığı'nı temsil eden insanlara imtiyaz vermiştir ve İsrail İncil'in Kıyamet zamanında önemli rol oynayacaktır öğretisi geniş kitlelerce benimsenmiştir.

[değiştir] Evanjelist Teoloji

Evanjelistler Eski Ahit'in Yahudiler'in Tanrı'nın seçilmiş halkı olduğu, Kutsal Topraklar'ın Yahudilere ait olduğu, Mesih'in gelişi ile Yahudilerin Dünya'ya egemen olacağı ve bu nedenle kendilerinin en önemli görevlerinin Yahudi egemenliğine destek olmak olduğu fikrine inanmaktadırlar.

Bu inanca göre Yahudiler seçilmiş halktır ve onların Dünya egemenliği için ilahi bir plan hazırlanmıştır. Evanjelistler bu plana destek verecekler ve onlarla birlikte Cennet'e giriş hakkı kazanacaklardır.