Komünist parti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Komünist parti, işçi sınıfının önderliğinde üretim aletlerinin kolektifleştirilmesini hedefleyen ve bulunduğu ülkede sosyalist bir yönetim oluşturmayı amaçlayan siyasi partidir.
Sosyalist literatürde Öncü parti diye tanımlanır. Tüm dünyada sosyalizmin kurulmasıyla da komünizme/komün toplumuna geçişi hedefler. İleri hedefleri tüm dünyada sosyalizmin kurulması ve bunun bir üst aşaması olan komünizmi gerçekleştirmektir.
Dönemsel olarak değişik akımlar şeklinde gelişen haraket tarzları oluşmuştur. Genellikle ülkelere özgü biçimler geliştiren partiler sözkonusudur. Bazen (Arnavutluk'ta ve Kamboçya'da oldu gibi) sert uygulayış biçimlerine örnekler oluşmuştur. Genellikle dünya çapında birbirlerinden farklı yollar çizdiklerinden birbirlerine cephe alan partiler sözkonusudur.
Konu başlıkları |
[değiştir] Birinci ve İkinci Enternasyonal
Kuramın ana kurgucuları Marx ve Engels'tir. Dayandıkları ana kuramın adı Marx, Engels, Lenin, Mao ile anılmakta, bazen de bunlar birleştirilerek kullanılmaktadır. Partiler bazen aynı ülkede birden çok olduklarında bu isimleri yan ek olarak kullanmaktadır.
[değiştir] Lenin ve Üçüncü Enternasyonal
Çağımızdaki temel komünist parti modelini ve hiyerarşik yapısının temellerini Lenin takma adlı Vladimir İlyiç Ulyanov oluşturmuştur. Parti yapısı daha çok fabrika hiyerarşik yapısını model olarak almış, örgütlenme formatını buna göre oluşturmuştur. Üyelik koşulları ülkelere göre değişmekle birlikte genellikle belirli sayıdaki üyenin referans vermesiyle gerçekleşir.
3. enternasyonal adıyla bilinen yapı ile değişik ülkelerin partileri bir araya gelerek Komintern çatısı altında toplanmışlardır. Uzun süre sovyet desteği ile bir arada durabilmişler ve güçlü bir yapı kurmuşlardır. Günümüzde sovyet yönetiminin dağılmasıyla bu yapı çok cılız bir hale gelmiştir.
[değiştir] Türkiye
Türkiye'de dönemsel olarak değişik adlarla komünist çizgide partiler kurulmuştur. En eskisi 1920 yılının 10 Eylül'ünde Bakü'de Doğu Halkları Kurultayı sonrasında kurulan TKP'dir. Önderi Mustafa Suphi'dir. Kurtuluş Savaşı sırasında Kızıl Ordu ve Bolşevik Parti'nin Kuvay-i Milliye kuvvetlerine silah, mühimmat ve para yardımı yapmasını sağlayan, V.İ. Lenin ile Atatürk arasında diplomatik bir köprü kurduran Mustafa Suphi ve 15 yoldaşı, yine M. Kemal tarafından Türkiye'ye davet edilmişlerdir. Olayın tetikleyicisi ise Kazım Karabekir'dir. Olay Onbeşler katliamı diye bilinmektedir. Bu olaydan sonra parti ya değişik adlarla yeniden yasal olarak çalışma yapmaya girişmiş engellemeler sonucu da uzun yıllar yeraltında çalışmıştır. Bu çalışma biçimine illegal/yasadışı çalışma biçimi denmektedir. Günümüzde aynı adla bir parti yasal olarak faaliyet yürütmektedir. Daha önceki parti kendini fesh ettiğinden bu gelenekten gelen guruptakilerin tepkisi ile karşılaşmaktadır.
