Vikipedi:Stil rehberi (bağlantı)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu sayfa Vikipedi için bir yönergedir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak Vikipedistler tarafından benimsenmektedir. Ancak değiştirilmesi mümkündür ve sağduyuyla ele alınması gerekmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin Vikipedistler'den onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir madde varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin. |
Konu başlıkları |
[değiştir] İç bağlantılar
Diğer Vikipedi maddelerine, örneğin [[karınca]] şeklinde bağlantı vermeniz tavsiye edilir. Madde ile ilgisi olan tüm sözcük ve terimler için bağlantı verin.
İç bağlantı vermenin amacı, okuyucuların diğer maddelere olan merak ve araştırmalarını kolayca yönlendirebilmelerini sağlamaktır. Bu bağlantılar, örneğin; maddenin giriş kısmı, yeni bölümlerin başlangıcı, tablo hücreleri, resim alt yazıları gibi, okuyucunun o konudaki bilgileri takip etmek isteyeceği en olası yerde verilmelidir. Okuyucu, maddenin sayfasında iken bir başka konu hakkında bilgi edinmek istediğinde, sayfada o konu ile ilgili bağlantı arayışına çıkmamalıdır.
Genel kural, başlıklarda bağlantı verilmemesi yönünde ise de, örneğin çoklu kavramlar barındıran kompleks veya çok fazla sözcük içeren başlıklarda bağlantı verilebilir.
[değiştir] Aşırı bağlantı vermek
Öte yandan, çok fazla miktarda bağlantı vermek de pek tavsiye edilmez. Bir maddede aşırı miktarda bağlantı olup olmadığı, aşağıdakilerden herhangi birinin doğru olması ile anlaşılır:
- sözcüklerin %10'undan fazlasına bağlantı verilmiştir,
- bağlantı sayısı, satır sayısından çoktur,
- aynı madde içinde aynı bağlantı pek çok kez tekrarlanıyordur (ancak, eğer bir önce bağlantı verildiği noktadan yeterince uzak ise bağlantı tekrarlanabilir),
- bağlantıların %10'undan fazlası henüz var olmayan maddelere yapılmıştır, veya
- 1995, 1980ler, ve 20. yüzyıl gibi düşük değere sahip terimlere, belirli bir neden olmaksızın bağlantı verilmiştir.
[değiştir] Form
Vikipedi'nin adlandırma geleneklerine uyan bağlantılar, sizi büyük olasılıkla var olan maddelere yönlendirecektir. Eğer o konuda henüz bir madde yoksa, doğru adlandırılmış bir maddeye verilecek bağlantılar, sizden onra gelen yazarların işini oldukça kolaylaştıracaktır.
Bağlantı sözcükleri, bağlantı verilen maddenin adıyla aynı olmayabilir, örneğin; [[Türkiye Cumhuriyeti|Türkiye]] gibi. Ancak gene de, bağlantıyı takip etmeye gerek bırakmaksızın, bağlantı sözcüklerinden hangi maddenin kastedildiği anlaşılmalıdır.
Herhangi bir şeyin çoğulunu oluştururken, [[kaplan]]lar şeklinde yazın. Bu tür yazımın, [[kaplan|kaplanlar]]'a oranla hem okunuşu daha açıktır hem de yazması daha kolaydır. Bu tür bir sözdizimi, sıfat yapımında da uygulanabilir, örneğin; [[Asya]]lı gibi.
Kesme ve tire ve işaretleri de bağlantıda kullanılmalıdır, örneğin; [[Jane's fighting ships|Jane's]] veya [[truant|playing-the-hop]] gibi. Kesme işaretlerinin bağlantının içinde olması da yazının ve kaynağın okunabilirliğini arttırır.
[değiştir] Bağlam
Dünya Çapında Ağ Birliği'nin de belirttiği gibi: "buraya tıklayın" şeklinde bağlantılardan kaçının, zira herkes tıklamayabilir. Bunun yerine, ifadenin içinde geçen bir sözcüğü veya cümleyi bağlantı haline getirin.
Değişiklik yaparken bir bağlantıyı kontrol etmek için önizleme özelliğini kullanın ve bağlantı sayfasını bir başka pencerede açın. Eğer aranan başlık yoksa hızlı bir arama yaparak durumu araştırın. Maddenin adı farklı yazılmış olabilir, ya da aranan konu, mevcut maddenin farklı bir bölümüne eklenmiş olabilir.
Nispeten daha az spesifik bir sayfa adına yönlendirme bile olsa, bağlam içinde geçen en kesin hedefe bağlantı yapılmalıdır. Normal yönlendirme yapılmış hedeflerin, metnin kapsamı dahiline girme olasılığından sakınmak için eklenmiş bağlantı kullanılmamalıdır. Örneğin, "V8 motor" yerine "V8 motor" a bağlantı verilmelidir.
Otomatik prosesler, bağlantıları yönlendirmelerle değiştirmemelidir. Bağlantı daima bağlam içinde incelenmelidir.
[değiştir] Tarihler ve numaralar
Tarihin; gün, ay ve yıl ( [[25 Mart]] [[2004]]) veya gün ve ay şeklinde ([[10 Şubat]]) olması halinde, bağlantı, okuyucunun tarih tercihlerine göre çalışacaktır. Tercihlerin doğru çalışması için gün, ay ve yıl'ın tümü bağlantılanmalıdır.
Tercihler ve bazı durumlarda da, değişikliği yapan kişinin, tarihlere bağlantı vermedeki özgürlüğü, Wikipedia:Manual of Style (Biçem rehberi) sayfalarında tartışılmaktadır.
[değiştir] Büyük harfle yazmak
"Ayrıca bakınız Ekonomi" mi yoksa "Ayrıca bakınız ekonomi" mi yazılması gerektiği konusunda şu an için bir kural yoksa da, çoklu liste verilmesi durumunda lütfen uyumlu olmalarına dikkat ediniz.
[değiştir] Dış Bağlantılar
Vikipedi bir bağlantı deposu değildir; yalnızca bağlantılardan oluşan bir madde asla tavsiye edilmez.
[değiştir] Sözdizimi
Bir URL'ye bağlantı veren sözdizimi oldukça basit olup tek köşeli parantez içinde yazılır:
[URL bir boşluk bırakıp bağlantı başlığı yazılır]
URL, http:// veya ftp:// ya da news:// gibi bir protokol ile başlamalıdır.
Ayrıca, URL sade bir metin halinde yazıldığında, http://tr.wikipedia.org/ şeklinde bir bağlantı ortaya çıkar. Ancak bu özellik gelecek sürümlerde kaybolabilir. Önemli bir bilgi olması nedeniyle URL'nin görünmesini istediğiniz durumlarda URL'nin kısa formunu kullanmak daha doğru olur: [http://tr.wikipedia.org/ tr.wikipedia.org] yazarak tr.wikipedia.org şeklinde görünmesini sağlayabilirsiniz.
[değiştir] Bağlantı başlıkları
Madde içinde gömülü bir HTML bağlantısı verirken açıklayıcı bir tanım yazmanız gerekmez, bunun yerine; URL'yi, örneğin, [1] şeklinde köşeli parantez içinde vermeniz yeterli olacaktır. Öte yandan; Kaynakça, Ayrıca bakınız, Dış bağlantılar gibi bölümlerde verilen bağlantılara açıklayıcı bir tanım eklenmelidir. Bunu yapmak için, URL' den sonra bir boşluk bırakıp açıklamayı yazmak ve hepsini köşeli parantez içine almak yeterli olacaktır.
Örneğin, http://tr.wikipedia.org/ şeklindeki bir URL'ye (ki bu "http://tr.wikipedia.org/" şeklinde görünecektir) tanım eklemek için [http://tr.wikipedia.org/ özgür ansiklopedi] şeklinde bir sözdizimini kullanabilirsiniz ve bu da "özgür ansiklopedi" şeklinde görünecektir.
Genellikle, URL'ler pek hoş görünüşlü olmayıp bilgi verici olmaktan uzaktırlar, dolayısıyla URL yerine, anlamlı bir ifadenin görünmesi daha iyidir. Örneğin, "Avrupa Uzay Kurumu web sitesi" şeklinde bir ifade, "http://www.esa.int/export/esaCP/index.html" den çok daha hoş görünüme sahiptir. URL'nin iyi bilinen bir siteye ait veya bir şirket adı olduğu istisnai durumlarda, hem URL'yi hem de uygun bir ifadeyi yazmak daha bilgilendirici olacaktır; örneğin, "Avrupa Uzay Kurumu web sitesi, www.esa.int".
URL'yi mutlaka yazmanız gerekiyorsa, mümkün olduğunca basit tutmaya özen gösteriniz, örneğin sondaki index.html gereksiz ise yazmayınız (önce bir önizleme yapmayı ihmal etmeyiniz).
Bir sayfanın "çıktı alınabilir sürüm"ü, tüm URL'leri ve açıklayıcı tanımları gösterir, dolayısıyla hiçbir bilgi kaybolmaz.
[değiştir] Gömülü (numaralandırılmış) bağlantılar şeklinde URL ler
İsteğe bağlı herhangi bir metin eklenmemişse, dış bağlantılar otomatik oarak numaralandırılırlar. Örneğin,
[http://tr.wikipedia.org/]
aşağıdaki gibi görünür:
Eğer gömülü bir HTML bağlantısı, bir maddede satır arasındaki bir kaynağı işaret etmek için kullanılıyorsa, [3] şeklinde numaralandırılmış bir bağlantı yapılmalı ve kaynağın tam açılımı Kaynakça bölümünde verilmelidir. Fazla bilgi için bkz. Vikipedi:Kaynak gösterme ve Vikipedi:Doğrulanabilirlik.
Bu bağlantılar, Kaynakça ve Dış bağlantılar bölümlerinde verildiğinde; makalenin adı, yazarı, dergi ya da gazetenin adı, basım tarihi, alıntının yapıldığı tarih, vb. gibi tüm detaylar belirtilmelidir.
[değiştir] Maddedeki yeri
Gömülü bağlantılar, kaynak olarak kullanıldıkları cümle ya da paragrafın sonunda, noktalama işaretinin hemen sonrasında ve şu şekilde verilmelidir. [4]
Kaynağın tam açılımı Kaynakça bölümüne eklenmeli ve kaynak olmayan bağlantılar, Dış bağlantılar bölümünde verilmelidir:
==Dış bağlantılar==*[http://*[http://
Diğer üst seviye başlıklarda olduğu gibi, Dış bağlantılar başlığında da iki adet eşittir işareti kullanılmalıdır. Gömülü bağlantının yeri hakkında anlaşmazlığa düşüldüğünde, alfabetik olarak sıralama yoluna gidilebilir. Bunların nasıl formatlanabileceği hakkında Vikipedi:Kaynak gösterme#Gömülü HTML bağlantıları'na ve konu hakkında politikalar için de Vikipedi:Doğrulanabilirlik'e bakabilirsiniz.
[değiştir] Yabancı dildeki siteler
Burası Türkçe Vikipedi olduğuna göre, Türkçe sayfalar tercih edilecektir. Ancak, Türkçe olmayan sayfalara bağlantı vermek, okuyucular için aşağıdaki bazı durumlarda yararlı olabilir:
- web sitesi madde ile aynı konuda ise
- harita, diyagram, fotoğraf, tablo vs. içeren sayfalara bağlantı verirken bunları bağlantıda birkaç kelime ile belirtin, böylece o dili bilmeyen okuyucular da bağlantı hakkına bir ön fikre sahip olabilsinler
- web sayfası, başka hiçbir Türkçe sitede bulunmayan bilgiler içeriyorsa
Bu gibi durumlarda sitenin hangi dilde olduğunu belirtiniz, örneğin;
Sitenin dilini, bağlantının yanına bir dil ikonu koyarak da belirtebilirsiniz. İkonları seçmek için buradan faydalanabilirsiniz. Sitenin dilini belirtmek için bir başka yol da, {{xx icon}} yazmaktır. Burada, xx o dilin uluslararası kodudur (Dil kodları).
[değiştir] Dosya türü
Eğer bağlantı bir HTML dosyasına yönlenmiyorsa ne tür bir dosyaya yönlendiğini, ve eğer bir tarayıcı eklentisi gerekiyorsa bunun da ne olduğunu belirtiniz.
[değiştir] Dosya boyutu
Eğer bağlantı, büyük bir dosyaya (resimler içeren html) yönleniyorsa bu hususu belirten bir not düşmek yararlı olur, zira bağlantı hızı düşük okuyucular kullanmak istemeyebilirler.
