Regioni de ł'Itałia
Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.
|
Sto articolo l'è scrito en diałeto veronexe
|
Ła forma de desentralixazsion sielta en Itałia ła xe cuela de divider el teritorio nazsional en redjoni, provincie e comuni. Cuaxi tute łe redjoni łe so almeno divixe en provincie (sensa ła Val d'Aosta) e senpre cuaxi tute łe so ła forma pù grande de autoguèrno łocal (sensa el Trentin-Tirol del Sud/Alto Adixe ndo ke łe do provincie łe stan sora ła redjon). Ła Itałia ła xe formà da 20 redjoni e 5 de cueste (Friułi-Venzsia Julia, Trentin-Alto Adixe, Val d'Aosta, Sardignia e Siciłia) łe gà avù derito a na particułare łexislazsion speciałe par motivazsiouni culturałi, giografiche, storiche o grasie ła prexensa de na menoransa łenguistica. Ła altre 15 redjoni con statuto normal łe gà podù enscominciar el propio laor sołamente a partir dal 1970, mentre cuełe speciałi łe laorava dexà ntel periodo tra el 1945 e el 1948 (ła redjon Friuli-Venezsia Julia ła xe stà creà ntel 1963). Tute łe redjoni łe gà on sistema de voto madjoritario (fora ke el Trentin-Alto Adixe e ła Val d'Aosta ke łe gà ancora on sistema proporzsional par ła cuestion de łe menoranse) e łe so formà da na Xonta Redjonałe con sora tuti el Prexidente de ła Redjon (o anca Guèrnador) ke ła xe el guèrno e da on Consejo Redjonal ke l'è el parlamento. Tante redjoni del Setentrion łe dimanda a gran voxe pù autonomia e rispeto par łe redjoni.
| Redjon | Capologhi |
|---|---|
| 1. Abrusi (Abruzzo) | L'Aquiła (L'Aquila) |
| 2. Val d'Aosta (Valle d'Aosta, fr. Valleé d'Aoste) |
Aosta (fr. Aoste) |
| 3. Puje (Puglia) | Bari |
| 4. Łucania (Basilicata) | Potensza (Potenza) |
| 5. Całavria (Calabria) | Catanxaro (Catanzaro) |
| 6. Canpania (Campania) | Napułi (Napoli) |
| 7. Emiłia-Romagnia (Emilia-Romagna) | Bułognia (Bologna) |
| 8. Friułi-Venezsia Julia (Friuli-Venezia Giulia, fur. Friul-Vignesie Julie, slo. Furlanija-Julijska krajina) |
Trieste (fur. Triest, slo. Trst) |
| 9. Łazsio (Lazio) | Roma |
| 10. Łiguria (Liguria) | Xenoa (Genova) |
| 11. Łonbardia (Lombardia) | Miłan (Milano) |
| 12. Marche | Ancona |
| 13. Molixe | Canpobaso (Campobasso) |
| 14. Piemont (Piemonte) | Turin (Torino) |
| 15. Sardignia (Sardegna, sard. Sardinna) |
Cajari (Cagliari, sard. Casteddu) |
| 16. Siciłia (Sicilia) | Pałermo (Palermo, sic. Palermu) |
| 17. Trentin-Alto Adixe/Tirol del Sud (Trentino-Alto Adige, tod. Trentino-Südtirol, lad. Trentin-Südtirol) |
Trento |
| 18. Tuscana (Toscana) | Firenzse (Firenze) |
| 19. Ombria | Peruxia (Perugia) |
| 20. Veneto | Venezsia (Venezia) |
