Kim tự tháp
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
- Để biết thêm về các kiểu khác, gồm cả các Kim tự tháp kiến trúc, xem Kim tự tháp (trang định hướng).
Mục lục |
[sửa] Hình học
- Xem Kim tự tháp (hình học)
Một kim tự tháp n cạnh là một hình khối đa diện được tạo thành bằng cách nối một hình đa giác "n" cạnh tới một điểm, được gọi là đỉnh, bởi n mặt hình tam giác (n≥3).
[sửa] Kiến trúc
- Xem thêm Danh sách các kim tự tháp cổ theo quốc gia
Các kim tự tháp nằm trong số những công trình xây dựng lớn nhất của con người.
[sửa] Các lăng mộ cổ
Các công trình có hình kim tự tháp được xây dựng ở nhiều nền văn minh. Các kim tự tháp nổi tiếng nhất là các kim tự tháp Ai Cập — các kim tự tháp vĩ đại được xây dựng bằng gạch hay đá. Ngành khảo cổ học cho rằng chúng được xây lên để làm lăng mộ cho các pharaoh, tuy nhiên những đặc điểm kỳ lạ của chúng đã làm nảy sinh nhiều lý thuyết, đặc biệt bởi vì các kim tự tháp vĩ đại chưa bao giờ yielded a body. Đại kim tự tháp Giza là một trong những cái lớn nhất ở Ai Cập và trên thế giới. Nó là một trong Bảy kỳ quan thế giới, và là kỳ quan duy nhất còn tồn tại đến ngày nay. Người Ai Cập cổ đại dùng vàng chụp lên đỉnh các kim tự tháp và ốp các mặt ngoài bằng đá vôi trắng đánh bóng, dù nhiều tấm đá như vậy đã bị lấy đi sử dụng vào mục đích khác hoặc đã rơi mất trong lịch sử hàng nghìn năm của kim tự tháp.
Ở phía nam Ai Cập, người Nubian cũng xây dựng các kim tự tháp. Họ xây chúng ở địa điểm xa hơn so với người Ai Cập nhưng chúng có kích thước nhỏ hơn. Các kim tự tháp Nubian được xây với góc dốc lớn hơn các kim tự tháp Ai Cập và chúng cũng không phải là các lăng mộ mà là nơi kỷ niệm những vị vua đã chết. Các kim tự tháp còn được tiếp tục xây dựng ở Nubia tới tận năm 300s sau công nguyên.
Người Mesopotamia cũng xây dựng các kim tự tháp bậc, hay các ziggurat. Ở thời cổ đại, chúng được sơn màu sáng. Vì được làm bằng gạch bùn, hiện chúng còn sót lại rất ít. Tháp Babel theo kinh thánh được cho là một ziggurat của người Babylon.
Một số nền văn minh Mesoamerica cũng xây các công trình có hình kim tự tháp. Các kim tự tháp Mesoamerican cũng thường kiểu bậc, với các đền đài trên đỉnh, giống với kiểu ziggurat của người Mesopotamian hơn là các kim tự tháp Ai Cập. Kim tự tháp lớn nhất theo khối lượng là Đại kim tự tháp Cholula, ở bang Puebla tại Mêhicô. Kim tự tháp này cũng được coi là đài kỷ niệm lớn nhất từng được xây dựng ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, nhưng nó hiện vẫn còn đang được khai quật. Có một kim tự tháp hình tròn tại Cuilcuilco, hiện bên trong thành phố Mexico và đa phần vẫn bị dung nham bao phủ sau vụ phun trào từ xa xưa của núi lửa Xictli.
Các kim tự tháp ở Mêhicô được coi là những địa điểm cúng tế (được dùng để giết các nô lệ, hiến tế cho những vị thần quyền uy).
Có một số công trình cổ có hình dáng kim tự tháp khác được tìm thấy ở nhiều nơi tại Georgia.
Có một kim tự tháp ở Roma cổ. Kim tự tháp Cestius cao 27m được xây dựng vào cuối thế kỷ đầu tiên sau Công Nguyên và vẫn tồn tại ngay nay, gần Porta San Paolo.
Có một số ít kim tự tháp đỉnh phẳng ở Trung Quốc. Tần Thuỷ Hoàng đế (221 B.C.~), đã được chôn cùng với các tượng binh sĩ bằng đất nung bên dưới một kim tự tháp lớn ngoài Xi'an ngày nay. Trong những thế kỷ tiếp sau, hơn mười vị vua nhà Hán cũng được chôn cất bên dưới các công trình xây dựng hình kim tự tháp bằng đất.
[sửa] Các kim tự tháp hiện đại
An example of a modern pyramid can be found in Paris, France, in front of the Louvre Museum. The Louvre Pyramid is a 20.6 meter (about 70 feet) glass structure which acts as an entrance to the museum. It was designed by the American architect I. M. Pei and completed in 1989.
The Transamerica Pyramid in Downtown San Francisco, California.
The 32-story Pyramid Arena in Memphis, Tennessee (built in 1991) was the home court for the University of Memphis men's basketball program, and the National Basketball Association's Memphis Grizzlies until 2004.
The Walter Pyramid, home of the basketball and volleyball teams of the California State University, Long Beach, campus in California, United States, is an 18-story-tall blue pyramid.
The Luxor Hotel in Las Vegas, United States, is a 30-story pyramid.
|
|
|
[sửa] Kết cấu cấp bậc
The hierarchical structures of some organizations are sometimes described as pyramids. This often includes sports league systems Pyramid structure are commonly used in a reasonably large organization, they show different areas and how 'high up' they are in the organization.
[sửa] Kim tự tháp người
This is a stunt, performed by circus artists — sometimes even doing other tricks such as juggling while up there — or less perfectly by amateurs (often for the fun of failing and falling), whereby participants form a pyramid of layers of persons, each standing (or supporting in another way, e.g. kneeling) on two others one level lower, one half a position to the right and the other to the left.
|
|
- The castellers of Catalonia (Spain) form human pyramids up to eight man heights high.
- During the Hindu festival Krishna Janmaashtami, young men form human pyramids to reach pots filled with curd and butter and suspended high above the ground as part of the Dahi-Handi ritual.
- Human pyramids are often formed to reach for the bun during the Chinese Bun Festival.
- It is also used in bonding, e.g. as part of a North American college fraternity hazing ritual, also in a variation called a spanking pyramid, also suitable as a collective punishment, in which the pledges, often divested, are paddled on the conveniently protruded posterior.
[sửa] Nghệ thuật và truyền thông
- Game show
Pyramid is the name of a game show currently in syndication.
- Novel
Pyramids is a Discworld novel by Terry Pratchett.
- Album
Pyramid is a concept album by The Alan Parsons Project, released in 1978.
- American Rock-n-Roll Band
Pyramid formed 1997 in Winston-Salem, N.C. Released "The First American" in 2005.
The Pyramids played instrumental surf music out of Long Beach, CA in the early 60's
- Magazine
Pyramid is an online magazine publishing role-playing and other game articles, published by Steve Jackson Games.
- Card Game
Pyramids a single player card game.
- Fictional sport
Pyramid is a team sport played professionally and recreationally in the television drama Battlestar Galactica (2003).
[sửa] Confidence game
A pyramid scheme is a phony business, similar to a chain letter, that involves the exchange of money primarily for enrolling other people into the scheme, promising a multiple return as long as the pyramid keeps growing — which it inevitably stops doing rather soon, so only the first participants are likely to make a profit.
[sửa] Xem thêm
- Kim tự tháp đôi
- Kim tự tháp tam giác (hóa học)
Tiêu bản:Unsourced
