Lý Nhân Tông
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
| Lý Nhân Tông | |
|---|---|
| Tên húy | Lý Càn Đức |
| Sinh | 1066 |
| Mất | 1127 |
| Trị vì | 1072 - 1127 |
| Triều đại | Nhà Lý |
| Niên hiệu | Thái Ninh (1072 - 1076) Anh Vũ Chiêu Thắng (1076 - 1084) Quảng Hựu (1085 - 1092) Hội Phong (1092 - 1100) Long Phù (1101 - 1109) Hội Tường Đại Khánh (1110 - 1119) Thiên Phù Duệ Vũ (1120 - 1126) Thiên Phù Khánh Thọ (1127 - 1127) |
| Miếu hiệu | Nhân Tông |
| Thụy hiệu | Hiếu từ Thánh thần Văn vũ Hoàng đế |
Lý Nhân Tông (chữ Hán: 李仁宗; 1066-1127), là vị vua thứ tư của triều Lý. Tên thật của ông là Lý Càn Đức (李乾德). Trong thời gian trị vì, ông cùng với mẹ là nhiếp chính Ỷ Lan và thái úy Lý Thường Kiệt hai lần đánh bại quân Tống xâm lược.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
Lý Càn Đức là con trưởng của vua Lý Thánh Tông và Nguyên phi Ỷ Lan. Ông được lập làm thái tử khi còn nhỏ. Thánh Tông mất, Càn Đức mới 7 tuổi lên nối ngôi, tức là vua Lý Nhân Tông.
Vua Nhân Tông còn nhỏ nhờ vào Thái phi Ỷ Lan làm nhiếp chính, lại thêm sự phò tá của Thái sư Lý Đạo Thành và Phụ quốc thái uý Lý Thường Kiệt, những nhân vật lịch sử tên tuổi không chỉ của triều Lý mà cả trong lịch sử Việt Nam, nên nước Đại Việt trở nên hùng mạnh.
Ông làm vua đến năm Đinh Mùi (1127) thì mất, trị vì được 56 năm, thọ 63 tuổi.
[sửa] Đối nội
Vua Nhân Tông cho đắp đê Cơ Xá, khởi đầu cho việc đắp đê ngăn lũ ở Việt Nam, nhằm giữ cho kinh thành khỏi ngập lụt.
Năm Ất Mão (1075), vua mở khoa thi tam trường, còn gọi là Minh kinh bác học để chọn người có tài văn học vào làm quan. Khoa thi ấy là khoa thi đầu tiên ở Đại Việt và chọn 10 người, thủ khoa là Lê Văn Thịnh. Về sau, Lê Văn Thịnh làm đến chức thái sư (tể tướng), tỏ rõ là người có tài năng xuất chúng. Về sau, vua nghi ngờ Lê Văn Thịnh làm phản, nên Thịnh bị đày lên Thao Giang (Tam Nông, Vĩnh Phú) và đã chết tại đó.
Năm Bính Thìn (1076), vua cho lập Quốc Tử Giám - trường đại học đầu tiên ở Đại Việt, chọn những nhà khoa bảng tài giỏi vào dạy. Đến năm Bính Dần (1086), mở khoa thi chọn người có tài văn học vào Hàn lâm viện. Khoa ấy có Mạc Hiển Tích đỗ đầu, được bổ nhiệm làm Hàn lâm học sĩ.
Năm Kỷ Tị (1086), vua Nhân Tông định quan chế, chia văn võ bá quan làm 9 phẩm. Quan đại thần có thái sư, thái phó, thái uý và thiếu sư, thiếu uý. Ở dưới những bậc ấy, về văn ban có thượng thư, tả hữu tham trị, tả hữu gián nghị đại phu, trung thư thị lang, bộ thị lang. Về võ ban có đô thống, nguyên suý, tổng quản khu mật sứ, khu mật tả hữu sứ, kim ngô thượng tướng, đại tướng, đô tướng, chư vệ tướng quân, v.v...
Ở các châu quận, văn thì có tri phủ, tri châu; võ thì có chư lộ trấn, lộ quan.
[sửa] Quân Tống xâm lược
Năm Bính Thìn (1076), nhà Tống cử Quách Quỳ, Triệu Tiết đem đại binh sang xâm lược. Quân đội nhà Lý dưới sự chỉ huy của Phụ quốc thái uý Lý Thường Kiệt đã đánh bại được đội quân nhà Tống tại trận tuyến trên sông Như Nguyệt.
[sửa] Xem thêm
- Lý Thường Kiệt
- Lý Đạo Thành
- Lê Văn Thịnh
- Ỷ Lan
| Tiền nhiệm: Lý Thánh Tông |
Vua nhà Lý 1072-1127 |
Kế nhiệm: Lý Thần Tông |
[sửa] Liên kết ngoài
| Dữ liệu nhân vật | |
|---|---|
| Tên | Lý Nhân Tông |
| Tên khác | Lý Càn Đức |
| Tóm tắt | Vua thứ tư của nhà Lý (1010–1225) |
| Lúc sinh | 25 tháng 1, 1066 |
| Nơi sinh | Thăng Long, Việt Nam |
| Lúc mất | 12 tháng 12, 1127 |
| Nơi mất | Thăng Long, Việt Nam |
