Nguyễn Tuân
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nguyễn Tuân (10 tháng 7, 1910 – 28 tháng 7, 1987) là một nhà văn nổi tiếng của Việt Nam. Sách giáo khoa hiện hành xếp ông vào một trong 9 tác giả của văn học Việt Nam hiện đại. Ông viết văn với một phong cách tài hoa uyên bác và được xem là bậc thầy trong việc sáng tạo và sử dụng tiếng Việt. Hà Nội có một con đường mang tên ông.
Mục lục |
[sửa] Con người Nguyễn Tuân
[sửa] Sơ lược tiểu sử
Ông quê ở xã Nhân Mục (tên nôm là Mọc), thôn Thượng Đình, nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Ông sinh trưởng trong một gia đình nhà Nho khi Hán học đã tàn.
Nguyễn Tuân học đến cuối bậc thành chung (trung học cơ sở) thì bị đuổi vì tham gia một cuộc bãi khóa phản đối mấy giáo viên Pháp nói xấu người Việt (1929). Sau đó ít lâu ông lại bị tù vì "xê dịch" qua biên giới không có giấy phép[1]. Ở tù ra, ông bắt đầu viết báo, viết văn.
Nguyễn Tuân cầm bút từ khoảng đầu những năm 1930, nhưng nổi tiếng từ năm 1938 với các tác phẩm tùy bút, bút ký có phong cách độc đáo như Vang bóng một thời, Một chuyến đi... Năm 1941, Nguyễn Tuân lại bị bắt giam một lần nữa vì giao du với những người hoạt động chính trị.
Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, Nguyễn Tuân nhiệt tình tham gia cách mạng và kháng chiến, trở thành một cây bút tiêu biểu của nền văn học mới. Từ 1948 đến 1958, ông giữ chức tổng thư kí Hội Văn nghệ Việt Nam.
Các tác phẩm chính sau cách mạng của Nguyễn Tuân là tập bút ký Sông Đà (1960), một số tập ký chống Mỹ (1965-1975) và nhiều bài tùy bút về cảnh sắc và hương vị đất nước.
Nguyễn Tuân mất tại Hà Nội vào năm 1987, để lại một sự nghiệp văn học phong phú với những trang viết độc đáo và đầy tài hoa. Năm 1996 ông được Nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt I).
[sửa] Vài nét tính cách
- Nguyễn Tuân là một trí thức giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc. Lòng yêu nước của ông có màu sắc riêng: gắn liền với những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc. Ông yêu tha thiết tiếng mẹ đẻ, những kiệt tác văn chương của Nguyễn Du, Đoàn Thị Điểm, Tú Xương, Tản Đà..., những nhạc điệu hoặc đài của các lối hát ca trù hoặc dân dã mà thiết tha của giọng hò Quảng Trị, Thừa Thiên, Nam Bộ..., những phong cảnh đẹp của quê hương đất nước, những thú chơi tao nhã như uống trà, nhắm rượu, chơi hoa, chơi chữ đẹp, đánh thơ, thả thơ..., những món ăn truyền thống thể hiện khẩu vị tinh tế của người Việt.
- Ở Nguyễn Tuân, ý thức cá nhân phát triển rất cao. Ông viết văn trước hết để khẳng định cá tính độc đáo của mình. Ông ham du lịch, tự gán cho mình một chứng bệnh gọi là "chủ nghĩa xê dịch". Lối sống tự do phóng túng của ông không phù hợp với chế độ thuộc địa (hai lần bị tù).
- Nguyễn Tuân là con người rất mực tài hoa. Tuy chỉ viết văn nhưng ông còn am hiểu nhiều môn nghệ thuật khác: hội hoạ, điêu khắc, sân khấu, điện ảnh... Ông còn là một diễn viên kịch nói có tài và là một diễn viên điện ảnh đầu tiên ở nước ta[2]. Ông thường vận dụng con mắt của nhiều ngành nghệ thuật khác nhau để tăng cường khả năng quan sát, diễn tả của nghệ thuật văn chương.
- Nguyễn Tuân là một nhà văn biết quý trọng thật sự nghề nghiệp của mình. Ngay từ trước Cách mạng tháng Tám, ông đã quan niệm nghề văn là một cái gì đối lập với tính vụ lợi kiểu con buôn[3], và ở đâu có đồng tiền phàm tục thì ở đấy không thẻ có cái đẹp[4]. Đối với ông, nghệ thuật là một hình thái lao động nghiêm túc, thậm chí "khổ hạnh" và ông đã lấy chính cuộc đời cầm bút hơn nửa thế kỷ của mình để chứng minh cho quan niệm ấy.
[sửa] Sự nghiệp văn chương
- Sau Cách mạng tháng Tám, phong cách Nguyễn Tuân có những thay đổi quan trọng. Ông vẫn tiếp cận thế giới thiên về phương diện văn hóa nghệ thuật, tiếp cận con người thiên về phương diện tài hoa nghệ sĩ, nhưng giờ đây ông không đối lập xưa với nay, và tìm thấy chất tài hoa nghệ sĩ không chỉ ở những con người đặc tuyển, những tính cách phi thường, mà ở cả nhân dân đại chúng: ở anh bộ đội, chị dân quân, ông lái đò sông Đà... Còn giọng khinh bạc nếu như còn tồn tại thì chủ yếu chỉ là để ném vào kẻ thù của dân tọc hay những mặt tiêu cực của xã hội.
[sửa] Ngôn ngữ tác phẩm
[sửa] Tác phẩm
- Ngọn đèn dầu lạc (1939)
- Vang bóng một thời (1940)
- Chiếc lư đồng mắt cua (1941)
- Tàn đèn dầu lạc (1941)
- Một chuyến đi (1941)
- Tùy bút (1941)
- Tóc chị Hoài (1943)
- Tùy bút II (1943)
- Nguyễn (1945)
- Chùa Đàn (1946)
- Đường vui (1949)
- Tình chiến dịch (1950)
- Thắng càn (1953)
- Chú Giao làng Seo (1953)
- Đi thăm Trung Hoa (1955)
- Tùy bút kháng chiến (1955)
- Tùy bút kháng chiến và hòa bình (1956)
- Truyện một cái thuyền đất (1958)
- Sông Đà (1960)
- Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi (1972)
- Ký (1976)
- Tuyển tập Nguyễn Tuân (tập I: 1981, tập II: 1982)
- Yêu ngôn (2000, sau khi mất)
[sửa] Kết luận
Có người nói, Nguyễn Tuân là một cái định nghĩa về người sĩ. Đối với ông, văn chương trước hết phải là văn chương, nghệ thuật trước hết phải là nghệ thuật, và đã là nghệ thuật thì phải có phong cách độc đáo. Nhưng Nguyễn Tuân, xét từ bản chất, không phải là người theo chủ nghĩ hình thức. Tài phải đi đôi với tâm. Ấy là "thiên lương"[5] trong sạch, là lòng yêu nước thiết tha, là nhân cách cứng cỏi trước uy quyền phi nghĩa và đồng tiền phàm tục.
Người đọc mến Nguyễn Tuân về tài, nhưng còn trọng ông về nhân cách ấy nữa. Văn Nguyễn Tuân, tuy thế, không phải ai cũng ưa thich. Vả lại một số bài viết của ông cũng có nược điểm: mạch văn quá phóng túng theo lối tùy hứng, khó theo dõi; nhiều đoạn tham phô bày kiến thức và tư liệu khiến người đọc cảm thấy nặng nề...
[sửa] Chú thích
- ▲ Vượt biên giới Đông Dương sang đất Thái lan
- ▲ Cuối 1937, Nguyễn Tuân được tuyển mộ vào một đoàn diễn viên đi Hồng Công đóng cuốn phim truyện Việt Nam đầu tiên, gọi là Cánh đồng ma
- ▲ Phát biểu trong bài Nhà Nguyễn (tập Nguyễn, 1945)
- ▲ Phát biểu trong truyện Hai tấm vé số (báo Thanh nghị, 1944)
- ▲ khái niệm cổ được Nguyễn Tuân sử dụng trong nhiều tác phẩm, như Chữ người tử tù (Vang bóng một thời) chẳng hạn, có nghĩa là bản tính tốt đẹp của con người nhưng không phải ai cũng giữ vững được
[sửa] Liên kết ngoài
- Vương Trí Nhàn, Nguyễn Tuân: Tên tuổi còn mãi với thể tùy bút
- Vương Trí Nhàn, Nguyễn Tuân như một con người hiện đại
- Độc đáo Nguyễn Tuân
