Å (lete)

Èn årtike di Wikipedia.

Åå

Li lete Å (lomêye A-bole), c' est ene lete di l' alfabet latén fwaite d' on on A avou on ptit rond å dzeu, lomé accint-bole. Si côde unicôde est U+00E5 pol pitite lete eyet U+00C5 pol grande lete.

Loukîz direk sol pådje do betchfessî å po vey l' uzaedje del lete Å dins l' rifondaedje do walon.

[candjî] Istwere di l' eployaedje del lete Å e walon

On eploye co todi  e 1898 (dins Les crostions (tecses))

Adviertixhmint sol BSLLW di 1903, come cwè i n' plèt nén co imprimer les Å comifåt

E walon, li lete Å bole a aspité e walon diviè 1900 a Lidje.

Divant çoula, a Lidje, on eployive li lete  (Cambresier, Forir). E 1898, Joseph Kinable eployive co "Â".

E 1901, li lete Å est acceptêye pa J. Haust come sicrijha pol long A d' Lidje, foirt ålwetrin. Mins, po Vervî, J. Feller eploye co on scrijha ki rshonne å "ó". Portant, e 1947, J. Wisimus, dins s' motî, va prezinter l' accint d' Vervî avou l' lete Å.

Tot al dilongue do 20inme sieke, gn ava todi pus di scrijheus do Payis d' Lidje k' eployît l' lete Å, minme s' i vnént di viyaedjes la kel prononçaedje esteut Â.

A dater di 1992, ele va esse acceptêye come betchfessî scrijha : li betchfessî å. Adon, ele serè rconoxhowe eternåcionålmint come on sene ortografike do walon.

C' est L. Mahin k' atåvla l' alomåcion d' "A-bole" e walon, a cåze do minme houcaedje e daenwès. El Basse Årdene ey e Coûtchant walon, on prononce "A-boule".

[candjî] Uzaedjes di l' A-bole foû do Payis d' Lidje

Elle est co eployeye po noter des accints ås aschates walon-picård, come a Courcele.

Dins si alfabet fonetike, Charles Bruneau l' eployive eto po sacwants accints di des viyaedjes metous so Smwès.

[candjî] Uzaedje del lete Å dins des ôtes lingaedjes

Foû do walon, cisse lete la est eto eployeye e daenwès, suwedwès, norvedjin, istro-roumin eyet tchamoro.