Brugg
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Wappe | |
|---|---|
 |
|
| Basisdate | |
| Kanton: | Aargau |
| Bezirk: | Brugg |
| BFS-Nr.: | 4095 |
| PLZ: | 5200 |
| Koordinate: | 47° 29' n. Br. 8° 12' ö. L. |
| Höchi: | 352 m ü. M. |
| Flächi: | 5.58 km² |
| Iwohner: | 9'085 (31. Dezember 2005) |
| Websyte: | www.stadt-brugg.ch |
| Charte | |
 |
|
Brugg isch e chlini Stadt im Kanton Aargau i de Schwiiz. Sie isch de Houptort vom Bezirk Brugg. D Stadt liegt bim Wasserschloss vo de Schwiiz, em Zammefluss vo de Aare, de Rüüs u de Limmat. Sie isch 16 Kilometer vo Aarau, 27 Kilometer von Züri un 45 Kilometer von Basel entfernt (jewils Luftlinie).
De Name vo de Stadt bedütet uf Dütsch «Brücke». Des isch en Hiwiis uf de Grund vo de Gründig vo de Statdt durch d Habsburger. Brugg isch an de engschte Stell vo de Aare im ganze Mittelland entstande. Bis zur Verlagerig vo ihrer Macht Richtig Öschtriich isch Brugg s Zentrum vom habsburgische Kernland gsi. Vo 1415 bis 1798 isch Brugg e Berner Untertanenstadt gsi und gehört sither zum Kanton Aargau. Hüt isch in Brugg de Sitz vom Schwiizerische Buureverband, d Stadt isch Standort vo de Fachhochschuel Nordweschtschwiiz un s het e Genietruppe-Kaserne vo de Schwiizer Armee.
[ändere] Geographie
S Stadtgebiet isch vo Südweschte nach Nordoschten meh als sechs Kilometer lang, d Breite isch aber au a de breiteschte Stell net emol en Kilometer. D Aare tailt zwei ganz verschied prägti Landschafte, s Schwiizer Mittelland uf de Südsiite un de Tafeljura uf de Nordsiite.
Im Südweschte vo de Stadt gits Flussaue im Gebiet «Wildischache» zwische de Aare un em Fuss vom Wülpelsberg. Nach ugfähr zwei Kilometern chömmed die beide getrennte Flussarm bi Alteburg zäme. Nach ere Biegig vom Fluss chunnt vo Nord nach Süd die ugfähr 200 Meter langi Schlucht. D Aare isch dert numme 12 Meter breit (un ugfähr 16 Meter tüüf), wo si doch schunscht bis zu 130 Meter breit isch. Im Süde folgt dann e Ebeni, die fascht vollständig überbaut isch. An dere Südsiite isch au die Insle «Geissenschachen». An de öschtliche Stadtgrenz isch s Wasserschloss vo de Schwiiz, wo die drei wichtigen Flüss zämme chömmed: Zerscht mündet d Rüüs i d Aare, e paar hundert Meter wiiter im Norde d Limmat. Ganz im Nordoschte, an ere Engstell zwische em Reinerbärg (522 m ü. M.) un d Limmatmündig, liegt s Dorf Lauffohr, des zu Brugg ghört.
D Fläche vo de Gmeind isch 558 Hektare, dervo sin 167 Hektar Wald un 270 Hektar überbaut. D höchsti Stell isch mit 516 Meter de Bruggerberg, de tiefscht Punkt isch a de Aare vis-a-vis vo de Limmatmündig uf 328 Meter.
Nachbargmeinde sind Rüfenach un Villige im Norde, Undersigetal und Gäbischtorf im Nordoschte, Windisch im Oschte, Huse im Süde, Hapschbrg und Schinznach-Bad im Südweschte, Vellnachere und Umike im Weschte un Rinike im Nordweschte. D Bebauig vo Brugg isch mit dere vo Umike un Windisch zämmegwachse.
| Koordinaten: 47° 29' N, 8° 13' O |
