Surdimientu
De Uiquipedia
El Surdimientu ye'l nome que recibe una corriente cultural y, fundamentalmente lliteraria, enfotáu nel espoxigue y prestixu de la cultura y la llingua asturianes. Aníciase cola apaición de l'asociación cultural Conceyu Bable en 1974, orixe del movimientu social en favor de la llingua xurdíu nos años caberos de la dictadura de Francisco Franco.
L'apaición del movimientu lliterariu conocíu por Surdimientu, ye paralelu al del "Nuevu canciu Astur" que france dafechu coles víes d'espresión musical qu'hasta entós tuvo la llingua asturiana. Asina, apaecen nuevos cantantes y grupos musicales que traten temes nuevos, dende la política a l'amor pasando pel erotismu y les rellaciones personales, franciendo tamién con tol costumismu previu y de la época de posguerra.
No que se refier a la lliteratura, el Surdimientu ye posible gracies a l'apaición d'una bayura d'escritores qu'igualaba en númberu -y les más de les vueltes tamién en calidá-, a tolos sos presdecesores dende'l sieglu XVII. Asina ye que, por mor de la bayura d'obres y autores, munchos críticos falen d'un Primer Surdimientu y d'un Segundu Surdimientu
Tabla de conteníos |
[editar] El primer Surdimientu
Asitiaria los sos entamos en 1974-1976 cola creyación de Conceyu Bable y finaría alrodiu de 1988, cola espublización nel diariu La Nueva España del manifiestu entituláu la Asturias pensante y sensata per parte del grupu Amigos de los Bables, contrariu al procesu de normalización de la llingua asturiana. Esi manifiestu, que tuvo fonda repercusión n'Asturies, supón el fin de la primer fase d'espoxigue de la cultura y la llingua asturianes dende la muerte de Franco.
Son nomes del primer surdimientu, que destaquen más que nada nel campu de la poesía, los de Manuel Asur, Xuan Xosé Sánchez Vicente, Teresa González o Andrés Solar. En prosa surde'l nome de Miguel Solís Santos.
[editar] El Segundu Surdimientu
El segundu surdimientu ñacería alrodiu de 1988 y tendría como carauterística cimera'l cambeu de temes y de venceya personal de los sos protagonistes. Tres de fines de los 80, les persones qu'escriben fainlo polo xeneral dende una perspeutiva apolítico, entrando no que munchos nomen la "madurez de la lliteratura asturiano". Nel planu de la poesía, Xuan Bello y Berta Piñán son los principales nomes del movimientu, que podría encuadrase como perteneciente a la corriente de la poesía de la esperiencia. Son nomes claves tamién nel ámbitu de la poesía los de Lourdes Álvarez y Antón García, toos ellos ganadores del Premiu "Teodoro Cuesta" de Poesía, el que va marcar a los poetes d'ésta y de la siguiente xeneración. Esti Segundu Surdimientu significa'l reconocimientu de la narrativa, na que destaquen los nomes d'Adolfo Camilo Díaz, Ismael González Arias, Pablo Antón Marín Estrada y Xandru Fernández, toos ellos ganadores del Premiu "Xosefa Xovellanos" de Novela, el más importante de los que se conceden.
[editar] La superación del Surdimientu o el Post-Surdimientu
El Surdimientu, como etapa lliteraria, inda ta con fuercia n'Astures, magar qu'haiga delles iniciatives pa francer con tolo anterior y facer proyeutos pa una nueva xeneración. Nesti sen, rescampla la iniciativa de la revista lliteraria Formientu qu'espublizó'l periodista Inaciu Galán en 2006. D'esta xeneración, inda bien moza, emprimen a facese notar los nomes de Vanessa Gutiérrez, Pablo Rodríguez Alonso y Pablo Texón, toos ellos ganadores del Premiu "Teodoro Cuesta" de Poesía.
