Vulgat
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Vulgate du latin vulgata (vulgaire au sens de commun).
Ar Vulgat a zo un droidigezh eus ar Bibl e latin, graet gant sant Hieronimos e Betleem etre 390 ha 405. Dont a ra an anv eus al latin "vulgata", a dalveze e oa graet evit an holl.
[kemmañ] Istor
En amzer-se eo al latin, yezh ofisiel Impalaeriezh Roma, a oa deuet da vezañ yezh ofisiel an Iliz (katolik ha roman). Betek-hen e oa bet troet skridoù eus ar gregach (yezh ar Pevar Aviel) d’al latin. Meur a droidigezh a oa, ha disheñvel e oa ar stummoù, hervez ar broioù. C’hoant unvaniñ a oa bet neuze, ha gant ar pab Damas e voe goulennet ouzh Hieronimos sevel ur skrid a vefe unvan. Kregiñ a rezas Hieronimos da dreiñ an Testamant Nevez, a oa e gregach betek-hen, e 382. Hag e 385 e stagas gant an Testamant Kozh. Skridoù gregach a oa, met an hebreeg an hini e oa ar yezh orin. Se zo kaoz ez eas da Balestina da c’houlennata ar ouizieion yuzev, desket war an hebreeg. Falvezout a rae dezhañ adkavout ar veritas hebraica a-drek an herezh gregach. 15 vloaz e pado kas an erv da benn.
An doare-se da glask hengoun ar rabined evit sevel skrid ar Bibl kristen, a oa gwelet evel komz Doue, a zisplije kenañ da sant Eosten ha da Rufin, a gave dezho ne oa nemet treiñ Bibl an Dek ha Tri-Ugent, a oa bet troet diwar an hebreeg d'ar gregach.
Labour Hieronimos a oa treiñ an holl levrioù a oa e korf Bibl an Dek ha Tri-Ugent. Seveniñ e gefridi a reas, hogen lakaat a reas un notenn displegañ a-raok, a vez graet ar "Prologue Galaetus" anezhi. An notenn-se a voe eilskrivet a-hed ar grennamzer .
E 405 e voe echuet e labour gant Hieronimos. Legadiñ a rae da ilizoù ar C’hornog un teñzor uhelbriz, ar Vulgat, ar Bibl e latineg. Gutenberg, a ijinas al lizherennoù lem-laka, a reas da Vibl Hieronimos an enor da vezañ ar c’hentañ levr moulet e 1456. Pa savas ar Brotestantiezh? a vrude ar Bibl e-touez ar bobl? e falvezas d’an Iliz Katolik kreñvaat he c’helennadurezh. E konsil Trento (1545-1563) e voe embannet e oa skrid Hieronimos a oa kelennadurezh an Iliz (1546). Ar skrid a voe diazezet gant ar pab Sikst V e 1590. E 1593 e voe embannet ur stumm adwelet ha daskemmet dindan Klemañs VIII.
