Mohammad Ali Jamalzadeh
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
| Mohammed Ali Jamalzdeh | |
|---|---|
| rođen: | 13. januar, 1892. Isfhan, Iran |
| preminuo: | 7. novembar, 1997. Ženeva, Švicarska |
Mohammad Ali Jamalzadeh (Perzijski: محمد علی جمالزاده , 13 januar 1892. u Isfahan, Iran - 7. novembar 1997. u Ženevi, Švicarska) je jedan od najuticajnijih pisaca Irana u 20. stoljeću, obično prepoznatljiv po svom jedinstvenom humorističnom stilu. Uzimajuči u obzir njegov široki uticaj na perzijsko-evropski stil pisanja priča ponekad se naziva i otac moderne perzijske priče.
[uredi] Biografija
Rođen je u Isfahanu u Iranu i datum njegovog rođenja nije tačno utvrđen. U obzir se uzimaju godine od 1892. do 1896, a najčešće je to 1895. Otac mu je bio progresivni državni činovnik koji je govorio protiv vlasti, što je inspirisalo mladog Muhammeda, ali njegovog oca odvela u zatvor gdje je i umro. Muhammed je u Iranu živio do svoje 13 godine, nakon čega ide u Lebanon gdje upisuje Antoura katoličku školu, a kasnije nastavlja svoje školovanje i u Francuskoj i Švicarskoj.
Početkom Prvog svjetskog rata pridružio se grupi nacionalista u Berlinu i 1915, na ime berlinske grupe, osnovao list Rastakhiz u Bagdadu. 1917. objavljuje knjigu Ganj-e Shaygan (Vrijedno blago) u kojoj opisuje iranske socijalne prilike i premošćuje raskol između književnosti i nauke. Iako nije imao skoro nikakav kontakt sa Iranom, naučio je perzijski i pisao je životima svojih iranskih savremenika u Dikensovom stilu punom slikovitih pridjeva.
Njegovo najznačajnije djelo je "Yeki Bud Yeki Nabud" (perzijski: یکی بود یکی نبود - Nekada davno), objavljeno 1921. u Berlinu. Prvi primjerci knjige su stigli u Iran godinu kasnije i knjiga je bila snažno odbijena, čak su i njeni primjerci spaljivani javno na gradskim trgovima. Šest pripovjedaka u ovoj knjizi govori o socijalno-političkoj situaciji u Iranu na početku 20. stoljeća, tema koja do tada nije bila obrađivana i pomiješana sa zapadnjačkim otvorenim ismijavanjem islamskog fanatizma. Rekcije na knjigu učinile su da se Muhammed odrekne pisanja u sljedećih 20 godina i kada je ponovo počeo 1940-tih njegov stil se značajno izmjenio. Tautologija, korištenje mudrih opaski, mistična i filozofska nagađanja i otpor prema redu, su postale nove odrednice njegovog stila. Također se bavio i prevodima jer je poznavao francuski, arapski i njemački jezik pa je nekoliko djela preveo sa ovih jezika na perzijski.
Započeo je razne aktivnosti za povratak mladih i obrazovanih u svoju zemlju, međutim one su iz raznih razloga bile bezuspješne. Nakon Islamske revolucije 1979. vraća se u Iran. Tada nastaje promjena vidljiva i u njegovim djelima, počinje podržavati nove promjene nastale u revoluciji i hvali islamske vjerske službenike u intervijuima koje je tada davao.
Jamalzadeh umire 9. novembra 1997. u Ženevi.
[uredi] Djela
- Yeki Bud Yeki Nabud, Berlin, 1921.
- Sahraye Mahshar, 1947.
- Talkho Shirin, 1955.
- Kuhna va Now, 1959.
- Ghair az Khudo Hichkas Nabud, 1961.
- Asmano Risman, 1965.
- Qissahai Kutah Baraye Bachchehaye Rishdar, 1974.
- Qissai Ma ba Akhar Rasid, 1979.
