Političke stranke
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Političke stranke su organizovane političke grupe čiji je cilj osvajanje vlasti, zadržavanje i participacija u vlasti.
Da bi funkcionisale moraju imati dvije osnove. To su:
- Program u kome izlažu svoje političke poglede (obrazovanje, zdravstvo, sigurnost, vojska, penzije, ekologija i druge). To je osnova za okupljanje političkih pristalica i onih koji imaju slične stavove i zajedničke ciljeve i interese da ih ostvare.
- Organizacionu strukturu putem koje ostvaruju svoje političke ciljeve. Organizaciona struktura je uspostava unutrašnje strukture stranke (hijerarhija) putem koje ona na funkcionalan način ostvaruje svoje programske ciljeve. Od uspješnosti organizacije zavisi i njena društvena snaga. Ne zamislivi su politički procesi u jednom društvu bez slobodne organizacije i djelovanja stranaka.
Stranke održavaju svoje kongrese na kojima utvrđivaju hijerarhiju u organizaciji ili eventualno tu strukturu mijenjaju. One se bore za osvajanje vlasti putem izbora ili njeno održavanje ukoliko su je predhodno zadobile. Najčešće se zalažu za legitimitet tj. prihvatanje države i njenih institucija kao opće društvenih institucija potrebnih svim građanima.
Većina teoretičara uočava da su stranke osnova konstituisanja civilnog društva i pretpostavka demokratizacije i humanizacije međuljudskih odnosa, ali i poštivanja i ostvarivanja ljudskih prava. Nastaju u periodu značajnih društvenih reformi, a to je krajem 18-tog st. u Engleskoj (Wighs i Tories) i SAD-u (demokratska i republikanska) dok u večini Evropskih zemalja u 19-tom st. Sistem predstavničke vladavine (reprezentativne vladavine) polazi od spoznaje da građani kao nosioci suvereniteta i osnove vlasti ne mogu neposredno donositi političke odluke okupljajući se na trgovima kao što su to činili stari Atinjani. Inače, politički sistemi se dijele na jedno stranačke- u ne demokratskim sistemima i totalitarnim društvima (npr. SFRJ i današnja Kina), i na više stranačke koji su karakteristika slobodnog političkog organizovanja u demokratskim državama (laburistička, konzervativna i liberalno demokratska stranka u Velikoj Britaniji).
