Pravoslavni manastir Žitomislići
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pravoslavni manastir Žitomislici je jedan od kulturno najznačajnijih pravoslavnih manastira Hercegovine iz 16. vijeka. a posvećen je Blagovještenju Presvete Bogorodice. Nalazi se u kotlini na putu iz Mostara za južnu bosanskohercegovačku granicu, na krajnjoj zapadnoj liniji stare oblasti Dubrave. U staroj humskoj oblasti predstavlja najzapadniji održani pravoslavni manastir. Najveći ktitori manastira su bili iz porodice Miloradović i Hrabren.
[uredi] Izgradnja
Kadija Nevesinjski je 1566. godine izdao dozvolu za gradnju crkve u Žitomisliću. Rad na podizanju crkve i razvijanju manastirskih objekata oko nje trajao je preko 40 godina a već 1606. godine pominju se prvi monasi manastira. Žitomislić predstavlja galeriju sakralne umjetnosti sa ornamentima u srebru i zlatu. Godine 1767. postavljen je prvi iguman Manastira Sarajlija Teofil a u prvoj polovini 19. vijeka iguman Simeon Miljković uredio je manastir. 1853. uveo je vodu na "ćerizu", prekrio crkvu i posadio novi vinograd. 1858. godine u manastiru je otvorena "Duhovna škola", a 1859. podignuta je velika zgrada sa 14 ćelija i dvije magaze. Manastir Žitomislić očuvan sve do 1992. godine imao je biblioteku sa više desetina starih rukopisnih knjiga iz 16. i 17. vijeka koje su tu došle poklonom ili su prepisivane te mali arhiv turskih dokumenata. Značajna kaligrafska djela čuvana u manastiru su Ćeladkovo evanđelje, Mineji, Panegirik, Oktoh, Molitvenik, Bogorodičina čudesa.
Manastir je unisten do temelja 1992. godine dinamitom i nalazi se aktuelno u potpunoj restauraciji.
