Y Drych Cristianogawl
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Y Drych Cristianogawl (sic) oedd y llyfr cyntaf i gael ei argraffu yng Nghymru. Yn ôl traddodiad cafodd ei gyhoeddi yn ddirgel mewn ogof yn y Creuddyn yn yr hen Sir Gaernarfon yn 1585. Yr awdur oedd Gruffydd Robert, sy'n enwog am ei lyfr gramadeg Dosparth Byrr ar y rhann gyntaf i ramadeg Cymraeg (1567).
Traethawd byr ar gariad at Dduw o safbwynt Catholig yw'r Drych Cristianogawl. Cafodd ei sgwennu gan Gruffydd yn Yr Eidal lle bu'n gyfyffeswr i'r Cardinal Carlo Borromeo ac yn Ganon Diwinyddol yn Eglwys Gadeiriol Milan. Fel nifer o'i gyd-Gatholigion ffoes i'r cyfandir er mwyn osgoi'r erledigaeth ar y ffydd yng ngwledydd Prydain. Yr argraffydd oedd Rhosier Smyth, cydymaith Gruffydd. Yn ôl y ddalen teitl cafodd ei gyhoeddi yn Rouen, ond ceisio taflu llwch yn llygaid yr awdurdodau Protestannaidd oedd y cyhoeddwyr. Anfonwyd y traethawd fesul taflen mewn ysgrifen i Gymru.
