Ελ Σαλβαδόρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Σημαία

Η θέση της χώρας.

Η Δημοκρατία του Ελ Σαλβαδορ (Ισπανικά: República de El Salvador), που σημαίνει στα Ισπανικά "Ο Σωτήρας" και ήταν γνωστή προϊσπανικά ως Κουσκατλάν (Cuscatlán), είναι χώρα της Κεντρικής Αμερικής με πληθυσμό περί τα 6,7 εκατομμύρια ανθρώπους. Είναι το πιο πυκνοκατοικημένο έθνος στην Αμερικανική ενδοχώρα (ιδιαίτερα η πρωτεύουσά του, το Σαν Σαλβαδόρ). Επίσης είναι η πιο βιομηχανοποιημένη χώρα στην περιοχή.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Ο πολιτισμός του Ελ Σαλβαδόρ χρονολογείται από την προ-Κολομβιανή εποχή, γύρω στο 1500 π.Χ., σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από τα αρχαία ερείπια του Ταζουμάλ και του Τσαλτσουάπα. Ο Ισπανός ναύαρχος Αντρές Νίνιο ηγήθηκε αποστολής στην Κεντρική Αμερική και αποβιβάστηκε στο Νησί Μεανγκουέρα, που βρίσκεται στον Κόλπο του Φονσέκα, στις 31 Μαΐου 1522. Αυτή ήταν η πρώτη Σαλβαδοριανή περιοχή που επισκέφτηκαν οι Ισπανοί.

Τον Ιούνιο του 1524, ο Ισπανός Καπετάνιος Πέδρο ντε Αλβαράδο ξεκίνησε έναν ληστρικό πόλεμο εναντίον της Κουζκατλάν (Cuzcatlán, γη των όμορφων κοσμημάτων), η οποία κατοικείτο από ιθαγενείς φυλές της χώρας. Μετά από 17 ημέρες αιματηρών μαχών πολλοί ιθαγενείς και Ισπανοί σκοτώθηκαν, μεταξύ αυτών και ο θρυλικός ιθαγενής ηγέτης Ατλακάτλ. Ο Πέδρο ντε Αλβαράδο, νικημένος και τραυματισμένος στον αριστέρο του γοφό, εγκατέλειψε τη μάχη και διέφυγε στην Γουατεμάλα, λέγοντας στον αδελφό του. Γκονζάλο ντε Αλβαράδο, να συνεχίσει την κατάκτηση της Κουζκατλάν. Αργότερα ο εξάδελφός του Ντιέγο ντε Αλβαράδο εγκαθίδρυσε την έπαυλη του Σαν Σαλβαδόρ, τον Απρίλιο του 1525. Ο Βασιλιάς Κάρλος Α' της Ισπανίας παραχώρησε στο Σαν Σαλβαδόρ τον τίτλο πόλης το έτος 1546. Κατά τα ακόλουθα χρόνια, το Ελ Σαλβαδόρ αναπτύχθηκε υπό Ισπανική κυριαρχία. Κατά το τέλος του 1810, αναπτύχθηκε μεταξύ των λαών της Κεντρικής Αμερικής ένα αίσθημα για ανάγκη ελευθερίας και η στιγμή για το σπάσιμο των αλυσίδων της σκλαβιάς έφτασε τα ξημερώματα της 5 Νοεμβρίου 1811, όταν ο Σαλβαδοριανός ιερέας, Χοσέ Ματίας Ντελγάδο, ήχησε τις καμπάνες της Ιγλέσια Λα Μερσέντ στο Σαν Σαλβαδόρ, καλώντας για εξέγερση. Μετά από πολλές εσωτερικές μάχες υπεγράφη στην Γουατεμάλα στις 15 Σεπτεμβρίου 1821 η Άκτα ντε Ιντεπεντένσια (Πράξη Ανεξαρτησίας) της Κεντρικής Αμερικής.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1821 το Ελ Σαλβαδόρ και οι υπόλοιπες Κεντρο Αμερικάνικες επαρχίες διεκήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την Ισπανία. Το 1823, έλαβαν μορφή από τα πέντε Κεντρο Αμερικάνικα κράτη οι Ενωμένες Επαρχίες της Κεντρικής Αμερικής, υπό τον στρατηγό Μανουέλ Χοσέ Άρσε. Όταν η ομοσπονδία αυτή διαλύθηκε το 1838, το Ελ Σαλβαδόρ έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία. Η πρώιμη ιστορία του Ελ Σαλβαδόρ ως ανεξάρτητο κράτος σημαδεύτηκε από συχνές επαναστάσεις.

Από το 1872 ως το 1898 το Ελ Σαλβαδόρ ηγήθηκε προσπαθειών για την επανίδρυση μιας ίσθμιας ομοσπονδίας. Οι κυβερνήσεις του Ελ Σαλβαδόρ, της Ονδούρας και της Νικαράγουας σχημάτισαν την Μεγάλη Δημοκρατία της Κεντρικής Αμερικής μέσωτου συμφώνου της Αμαπάλα το 1895. Αν και η Γουατεμάλα και η Κόστα Ρίκα σκέφτηκαν να συμμετάσχουν στην Μεγάλη Δημοκρατία (η οποία μετονομάστηκε σε Ηνωμένες Πολιτείες της Κεντρικής Αμερικής όταν έλαβε ισχύ το σύνταγμά τους το 1898), καμία από τις δύο χώρες τελικά δεν συμμετείχε. Η ένωση αυτή, που είχε ως σχέδιο να εγκαθιδρύσει την πρωτεύουσά της στην Αμαπάλα στον Κόλπο του Φονσέκα, δεν επεβίωσε μετά την κατάληψη της εξουσίας στο Ελ Σαλβαδόρ το 1898.

Τα τεράστια κέρδη που παρείχε ο καφές ως εξαγώγιμη μονοκαλλιέργεια λειτούργησαν ως ώθηση για μια εξέλιξη κατά την οποία η γή συγκεντρώθηκε στα χέρια μιας ολιγαρχίας μερικών εκατοντάδων οικογενειών. Η διαδοχή προέδρων από τις τάξεις της Σαλβαδοριανής ολιγαρχίας, συντηρητικών και φιλελεύθερων, καθόλο το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα γενικά συμφώνησαν στην προώθηση του καφέ ως κυριρχούσα σοδειά, στην ανάπτυξη υποδομής (σιδηροδρόμων και λιμενικών εγκαταστάσεων) βασικά για την υποστήριξη του εμπορίου του καφέ, στην εξάλειψη των κοινοτικών ιδιοκτησιών γης για να διευκολυνθεί η παραγωγή καφέ, στην εφαρμογή αντι-λαϊκών μέτρων που στόχευαν τα κατώτερα εξαθλιωμένα στρώματα ώστε να διασφαλιστεί πως οι εκτοπισμένοι καμπεσίνος και άλλοι αγροτικοί πληθυσμοί θα παρείχαν επαρκή εργασία για τις φίνκας (φυτείες) καφέ, και στην καταστολή της δυσαρέσκειας των αγροτών.

Η βιομηχανία καφέ αναπτύχθηκε αμείλικτα στο Ελ Σαλβαδόρ. Ως αποτέλεσμα η ελίτ παρείχε κίνητρα για κυβερνητική οικονομική υποστήριξη μέσω δασμών εισαγωγών για αγαθά που εισάγονταν με ξένο χρήμα από τις πωλήσεις του καφέ. Η υποστήριξη αυτή, συνδυασμένη με ευτελείς μηχανισμούς διαφθοράς, διασφάλισαν τους καλλιεργητές καφέ με μια τεράστια επίδραση εντός της κυβέρνησης και του στρατού τα οποία χρησιμοποίησαν για να δημιουργήσουν την Γκουάρντια Νασιοναλ (ΓΝ) το 1912. Τα καθήκοντα της ΓΝ διέφεραν από αυτά της Πολισία Νασιονάλ (ΠΝ), βασικά στο ότι το προσωπικό της ΓΝ ήταν ειδικά υπεύθυνο για να παρέχουν ασφάλεια στην φίνκας καφέ και να καταστέλλουν αποτελεσματικά κάθε αντίρρηση των αγροτών.

Η είσοδος του Ελ Σαλβαδόρ στον 20ο αιώνα σημαδεύτηκε από ένα αναίμακτο πραξικόπημα από τον Στρατηγό Τομάς Ρεγαλάδο. Η ειρηνική μεταφορά εξουσίας το 1903 από τον Ρεγαλάδο στον επίλεκτο διάδοχό του Πέδρο Χοσέ Εσκαλόν, εγκαινίασε μια περίοδο σχετικής σταθερότητας που επεκτάθηκε μέχρι την υποκινούμενη από την οικονομική ύφεση αναταραχή των 1931-32.

Το 1930 ο Στρατηγός Μαξιμιλιάνο Χερνάντεζ Μαρτίνεζ, Υπουργός Άμυνας της χώρας, κατέλαβε με πραξηκόπημα την εξουσία. Σύντομα μετά, ο Μαρτίνες, ως Πρόεδρος πια, κατέστειλε μια επανάσταση του 1932 από αγρότες και Ινδιάνους στο δυτικό κομμάτι της χώρας. Η επανάσταση καθοδηγήθηκε από το νεοσχηματισθέν Κομμουνιστικό Κόμμα του Ελ Σαλβαδόρ και τον ηγέτη του Αγουστίν Φαραμπούντο Μαρτί. Η στρατιωτική σύγκρουση άφησε πάνω από 20.000 νεκρούς σε αντεκδικητικές σφαγές, που έμειναν γνωστές ως "La Matanza". Αυτό σημάδευσε την αρχή μιας σειράς ντε φάκτο στρατιωτικών δικτατοριών που θα κυβερνούσαν στο Ελ Σαλβαδόρ μέχει το 1979, όταν ο Στρατηγός Ουμπέρτο Ρομέρο του Κόμματος του Εθνικού Συμβιβασμού (PCN) ανετράπη σε ένα ανασχηματιστικό πραξικόπημα.

Κάτω από τις απολυταρχικές εξουσίες του Ταγματάρχη Όσκαρ Οσόριο (1950-1956) και του Αντισυνταγματάρχη Χοσέ Μαρία Λεμούς (1956-1960) σημειώθηκε κάποια οικονομική πρόοδος. Ο Λεμούς ανετράπη από πραξικόπημα, και μετά από μια περίοδο σύγχυσης, ανέβηκε στην εξουσία μια χούντα συντεθειμένη από ηγέτες του κόμματος Εθνικού Συμβιβασμού τον Ιούνιο του 1961. Ο υποψήφιος της χούντας, Αντισυνταγματάρχης Χούλιο Ανταλμπέρτο Ριβέρα, εξελέγη πρόεδρος το 1962. Τον διαδέχτηκε το 1967 ο συνταγματάρχης Φιντέλ Σάντσεζ Χερνάντεζ. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 οι σχέσεις με την Ονδούρα επιδεινώθηκαν. Το 1967 σημειώθηκε μια συνοριακή σύγκρουση, και τον Ιούλιο του 1969 ξέσπασε ένας πόλεμος τεσσάρων ημερών γνωστός ως Πόλεμος του ποδοσφαίρου. Οι Σαλβαδοριανές δυνάμεις που είχαν εισβάλει στην Ονδούρα αποσύρθηκαν, αλλά μόλις το 1992 υπεγράφη συμφωνία που πύθμιζε την διασυνοριακή διαφωνία.

Ως επακόλουθο των αυξανόμενων συγκρούσεων μεταξύ του Εθνικοαπελευθερωτικού μετώπου FMLN και των Σαλβαδοριανών Ενόπλων Δυνάμεων (ESAF) και ακροδεξιών επιτροπών γνωστών ως ομάδων θανάτου, ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος που θα διαρκούσε δώδεκα χρόνια (1980-1992) και στοίχισε τις ζωές περίπου 75.000 ανθρώπων. Το 1992 εγκαταστάθηκε παύση πυρός όταν οι επαναστάτες του FMLN και η κυβέρνηση του προέδρου Αλφρέντο Κριστιάνι της Εθνικιστικής Ρεπουμπλικανικής Συμμαχίας (ARENA), υπέγραψαν "Συμφωνίες ειρήνης" στις 16 Ιανουαρίου 1992 που διασφάλιζαν πολιτικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις και τιμωρία για όλες τις καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Η δραστηριότητα των ομάδων θανάτου σχεδόν εξαλείφτηκε. Ωστόσο, οι συμφωνίες δεν επεκτάθηκαν ώστε να συμπεριλαμβάνουν και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

Το Ελ Σαλβαδόρ είναι γνωστό για τους πολλούς σεισμούς που λαμβάνουν χώρα εντός των συνόρων του. Είναι κοινώς γνστό ως η "Κοιλάδα των Αιωρών" από την αποικιακή εποχή. Στις 13 Ιανουαρίου 2001 ένας σεισμός των 7,6 στην κλίμακα Ρίχτερ προκάλεσαν εδαφική καθίζηση που σκότωσε περισσότερους από 800 ανθρώπους. Στις 13 Φεβρουαρίου 2001 ένας δεύτερος σεισμός σκότωσε 255 ανθρώπους.

[Επεξεργασία] Γεωγραφία

Το Ελ Σαλβαδόρ συνορεύει στα νότια και νοτιοδυτικά με τον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, βόρεια και βοριοδυτικά με την Γουατεμάλα και βόρεια-βορειοανατολικά με την Ονδούρα. Στα νοτιοανατολικά ο Κόλπος του Φονσέκα το χωρίζει από την Νικαράγουα. Το Ελ Σαλβαδόρ είναι η μικρότερη Κεντροαμερικανική χώρα στην περιοχή και η μόνη που δεν διαθέτει ακτογραμμή στην Καραϊβική Θάλασσα. Οι γεωγραφικές του συντεταγμένες είναι 13°50′Β 88°55′Δ.

Μαζί με την υπόλοιπη Μέση Αμερική (περιοχή που συμπεριλαμβάνει κυρίως το Μεξικό και την Κεντρική Αμερική), είναι μια από τις πιο σεισμικά δραστήριες χώρες του πλανήτη, τοποθετημένο πάνω σε τρείς από τις μεγάλες τευτονικές πλάκες που απαρτίζουν την επιφάνεια της γης. Η κίνηση των πλακών αυτών προκαλεί τους σεισμούς της περιοχής και την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

[Επεξεργασία] Πολιτική

Το Ελ Σαλβαδόρ είναι προεδρευόμενη δημοκρατία που κυβερνάται από έναν πρόεδρο και ένα 84-μελές νομοθετικό σώμα. Ο πρόεδρος εκλέγεται από καθολική ψηφοφορία και υπηρετεί πεντάχρονη θητεία με ψήφο απόλυτης πλειοψηφίας. Σε περίπτωση που κανείς από τους υποψήφιους δεν κατακτήσει πάνω από το 50% των ψήφων από τον πρώτο γύρο, απαιτείται διεξαγωγή δεύτερου γύρου. Τα μέλη της συνέλευσης (που αποκαλούνται βουλευτές/αντιπρόσωποι, diputados), εκλέγονται επίσης από καθολική ψηφοφορία αν και, λόγω της κλειστής λίστα αναλογικής εκπροσώπησης, υπηρετούν για τρία χρόνια. Η χώρα έχει ανεξάρτητο σύστημα δικαιοσύνης και Ανώτατο Δικαστήριο.

Σημερινός Πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ είναι ο Ελίας Αντόνιο Σάκα Γκονζάλεζ, εκλεγμένος στις 21 Μαρτίου 2004. Ανέλαβε εξουσία την 1 Ιουνίου 2004 και η προεδρική του θητεία λήγει την 1 Ιουνίου 2009.

[Επεξεργασία] Δημογραφία

Ο πληθυσμός του Ελ Σαλβαδόρ αριθμεί περί τα 6,7 εκατομμύρια κατοίκους. Περίπου το 90% είναι μεστίζο (ανάμειξη Αμερινδιανών και Ισπανών), περί το 9% λευκοί και μόνο 1% ιθαγενείς. Πολλοί λίγοι Αμερινδιανοί έχουν διατηρήσει τα ιθαγενή του έθιμα, παραδόσεις, ή γλώσσες. Επίσης μέρος του Ελ Σαλβαδόρ είναι και ένας μεγάλος Ασιατικός πληθυσμός.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι βασικά Καθολικός (83% του πληθυσμού) αν και οι ομάδες Προτεσταντών αναπτύσσονται (15%).

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα των Ηνωμένων Εθνών, το προσδόκιμο ζωής είναι για τους άντρες τα 68 χρόνια και για τις γυναίκες τα 74. Η εκπαίδευση στο Ελ Σαλβαδόρ είναι δωρεάν μέχρι την δευτεροβάθμια κλίμακα. Το εθνικό ποσοστό γνώσης ανάγνωσης και γραφής είναι 84,1%.

Στις αρχές του 2004, περίπου 3,1 εκατομμύρια Σαλβαδοριανών ζούσαν εκτός του Ελ Σαλβαδόρ, πολλοί εκ των οποίων ως μετανάστες στις ΗΠΑ. Άλλες χώρες με αξιοσημείωτες Σαλβαδοριανές κοινότητες είναι ο Καναδάς, η Ονδούρα, η Γουατεμάλα, το Μπελίζ και η Αυστραλία.

[Επεξεργασία] Πολιτισμός

Ένα μικρό μέρος του πληθυσμού ομιλεί την γλώσσα των Ναχούα, την ιθαγενή γλώσσα. Σημαντικό ρόλο στον Σαλβαδοριανό πολιτισμό έπαιξε η Ρωμαιο Καθολική θρησκεία. Ζωγραφική, κεραμική και υφαντά είναι οι βασικές χειροποίητες καλλιτεχνικές εκφράσεις. Μεταξύ των πιο σημαντικών καλλιτεχνών που κατάγονται από το Ελ Σαλβαδόρ είναι οι συγγραφεία Φρανσίσκο Γκαβίντια (1863-1955) και Μάνλιο Αργουέτα, και ο ποιητής Ροκουέ Νταλτόν. Στις σημαντικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα περιλαμβάνονται ο εκλιπων κινηματογραφιστής Μπαλτάσαρ Πόλιο και ο καλλιτέχνης Φερνάντο Γιόρτ.

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Φιλανθρωπικές και Εθελοντικές Οργανώσεις

Εθνικός Ύμνος

[1] (Ο Εθνικός Ύμνος του Ελ Σαλβαδόρ σε μορφή Mp3)

Κυβερνητικοί διαδικτυακοί τόποι

Casa Presidencial (Ιστοσελίδα του Προέδρου)
Asamblea Legislativa (Ιστοσελίδα της Νομοθετικής Συνέλευσης)
Ministerio de Medio Ambiente y Recursos Naturales (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Φυσικών Πηγών)
Ministerio de Relaciones Exteriores (Υπουργείο Εξωτερικών)
Ministerio de Turismo (Υπουργείο Τουρισμού)
Corte Suprema de Justicia (Ανώτατο Δικαστήριο)
Procuraduría para la Defensa de los Derechos Humanos (Γραφείο του δικαστή συνηγόρου γενικού για την Άμυνα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων)