Μήλος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Μήλος είναι ένα ηφαιστειακό νησί του Αιγαίου Πελάγους.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Γεωγραφία
Η Μήλος βρίκεται στην νοτιοδυτική άκρη των Κυκλάδων, 120 χλμ (75 μίλια) ανατολικά των ακτών της Λακωνίας. Από Ανατολικά προς Δυτικά έχει πλάτος 23 χλμ, από Βορρά σε Νότο 13 χλμ, και η επιφάνειά της εκτιμάται στα 151 τετρ. χλμ. Έχει σχήμα πετάλου, σχηματίζοντας μεγάλο κόλπο. Το ψηλότερο βουνό είναι ο Προφήτης Ηλίας 748 μ., στο δυτικό μέρος του νησιού.
Στη Μήλο υπάγονται οι νησίδες Ακράθιο, οι Ανάνες, η Αντίμηλος (Ερημόμηλος), οι Ακραδιές, το Παξιμάδι, το Πηλονήσι (Πολύαιγος) και το Πρασονήσι.
Τα πιο μεγάλα κοντινά νησιά είναι η Κίμωλος 1.6 χλμ βορειοανατολικά, η Αντίμηλος 20 χλμ βορειοδυτικά και Πολύαιγος, 2 χλμ δυτικά.
[Επεξεργασία] Ορυκτός πλούτος
Μπεντονίτης, περλίτης, ποζολάνη και μικρές ποσότητες καολίνη και πυριτικού εξορύσσονται στη Μήλο και εξάγονται σε όλο τον κόσμο. Στο παρελθόν στη Μήλο εξορυσσόταν βαρυτίνη (μέχρι το 2000), θείο (μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα), μηλόπετρες (μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα), μαγγάνιο και γύψος. Στα αρχαία χρόνια, η Μίλια Γή χρησιμοποιούταν σα χρωστική ουσία από τους καλλιτέχνες. Η Μήλος ήταν πηγή οψιανού ή οψιδιανού ο οποίος χρησίμευε για κατασκευή λίθινων εργαλείων κατά τη νεολιθική εποχή σε όλη την περιοχή γύρω από το Αιγαίο αλλά και γενικά στη λεκάνη της Μεσογείου.
[Επεξεργασία] Οικισμοί
Η Μήλος είχε πληθυσμό 4.771 άτομα στην απογραφή του 2001, πολύ μικρότερο από το 1907 (17.638, από τα οποία 4,864 σε χωριά και 12,774 εκτός αστικών περιοχών). Το κύριο λιμάνι της Μήλου είναι ο Αδάμας, με πληθυσμό 1.391 άτομα (2001). Μικρότερο λιμάνι (κυρίως για την συγκοινωνία Μήλου-Κιμώλου) είναι τα Πολλώνια. Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Πλάκα, η οποία μαζί με τον Τριοβάσαλο, τον Πέρα Τριοβάσαλο και την Τρυπητή βρίσκονται σε ύψωμα, πάνω από τον Αδάμαντα. Άλλος οικισμός και παλαιά πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ζεφυρία.
Μικρότεροι αλλά γραφικοί οικισμοί είναι το Κλίμα, τα Μανδράκια και ο Φυροπόταμος.
Δημοτικά Διαμερίσματα: Μήλου, Αδάμαντος, Πέραν Τριοβασάλου, Τριοβασάλου, Τρυπητής.
Οι οικισμοί της Μήλου που καταγράφονται ως κατοικημένοι (απογραφή 2001) είναι οι (πλήρης κατάλογος): ο Εμπουρειός, η Ξυλοκερατιά, το Ραλάκι, το Φουρκοβούνι, ο Φυροπόταμος, τα Ψαθάδικα, ο Αδάμας, ο Πέραν Τριοβάσαλος, ο Κατσαρώνας, η Κόμια, ο Τριοβάσαλος, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Γεράσιμος, τα Πολλώνια, τα Βούδια, τα Μανδράκια, ο Μύτακας, η Πάχαινα, η Φυλακωπή, η Τρυπητή, η Ζεφυρία, η Κάναβα, το Κλήμα, η Σχινωπή.
Χωρίς κατοίκους αναφέρονται η Αρετή, τα Γλαρονήσια και τα Θειωρυχεία.
[Επεξεργασία] Ιστορία
Η θέση της Μήλου μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης, καθώς και η ύπαρξη του οψιδιανού είχαν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός σημαντικού κέντρου του πρώιμου Αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού. Ο προϊστορικός οικισμός της Φυλακωπής στη βορειο-ανατολική ακτή άνθισε κατά την εποχή του χαλκού. Λέγεται ότι πρώτοι κάτοικοι της Μήλου ήταν Φοίνικες. Μετά από αυτούς την κατοίκησαν Δωριείς προερχόμενοι από την Σπάρτη, γι’αυτό και οι Μήλιοι είχαν ανέκαθεν φιλικά αισθήματα προς τους Σπαρτιάτες. Οι Μήλιοι έλαβαν μέρος στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και ήταν από τους λίγους νησιώτες που δεν έδωσαν "γην και ύδωρ" στους Πέρσες. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Αθηναίοι κατέκτησαν τη Μήλο το 416 π.Χ. και έσφαξαν όλους τους άρρενες κατοίκους (η σφαγή της Μήλου). Στο 5ο βιβλίο της ιστορίας του Θουκυδίδη, αναφέρεται ο Διάλογος Αθηναίων-Μηλίων, στον οποίο περιγράφονται οι άγονες διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο πλευρών πριν την κατάκτηση της Μήλου. Αργότερα, η Μήλος ακολούθησε την τύχη των άλλων Κυκλάδων κάτω από τους Μακεδόνες, τους Ρωμαίους και στη συνέχεια τους Βυζαντινούς. Στους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους είχε αρκετούς Εβραίους κατοίκους και έτσι ο Χριστιανισμός διαδόθηκε αρκετά γρήγορα. Κατά τη Φραγκοκρατία ο Μάρκος Σανούδος κατέλαβε τη Μήλο και το 1207 την ένωσε με το δουκάτο της Νάξου. Το 1537 την κατέκτησε ο Βαρβαρόσσα και από το 1566 πέρασε από τους Ενετούς στους Τούρκους. Καθ’όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ορμητήριο πειρατών. Από το 1830, η Μήλος, όπως και όλες οι Κυκλάδες περιελήφθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
[Επεξεργασία] Η Αφροδίτη της Μήλου
Περίφημο άγαλμα της Ελληνιστικής εποχής το οποίο βρέθηκε στη Μήλο το 1820. Το άγαλμα βρήκε κάποιος γεωργός με το όνομα Γεώργιος Κεντρωτάς μη γνωρίζοντας την αρχαιολογική του αξία, το έκανε φράχτη στο χωράφι του. Όταν αντελήφθηκε η Γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία την αξία του ευρήματος το αγόρασε αμέσως απο τον αγρότη για 400 γρόσια. Πολλοί αρχαιοκάπηλοι αλλά και κάτοικοι του νησιού προσπάθησαν να το κλέψουν χωρίς επιτυχία. Το άγαλμα φορτώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Κατα τη βίαιη μεταφορά χάθηκαν τα δύο χέρια του αγάλματος. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου, βρίσκεται "αυθεντικό αντίγραφο" του αγάλματος, φτιαγμένο στα εργαστήρια του μουσείου Λούβρου. Πριν λίγα χρόνια, έγινε έρευνα στο λιμάνι και βρέθηκαν 2 αντρικά χέρια που ανήκαν σε άλλο άγνωστο άγαλμα.[Προσωπικές μαρτυρίες κατοίκων]
[Επεξεργασία] Οι κατακόμβες της Μήλου
Οι κατακόμβες είναι σκαμμένες σε ηφαιστειακό τάφο και αποτελούν ένα από τα αξιοθέατα του νησιού.
[Επεξεργασία] Παραλίες Μήλου
Η Μήλος έχει πολλές παραλίες εξαιρετικής ομορφιάς. Παρακάτω αναφέρονται 28 παραλίες, 9 στη βόρεια, 2 στην ανατολική, 9 στη νότια, 4 στη Δυτική πλευρά και 4 μέσα στον κόλπο. Αν και ο κατάλογος αυτός περιέχει τις περισσότερες παραλίες, δεν είναι πλήρης.
[Επεξεργασία] Βόρεια πλευρά
9 παραλίες από Δυτικά προς Ανατολικά:
- Πλάθιαινα
- Φυροπόταμος
- Σαρακήνικο
- Μύτακας
- Αλογόμαντρα
- Πάχαινα
- Κάπρος
- Παπάφραγκας
- Πολλώνια
[Επεξεργασία] Ανατολική πλευρά
- Τρία Πηγάδια
- Θειορυχεία
[Επεξεργασία] Νότια Πλευρά
9 παραλίες (από Ανατολικά προς Δυτικά):
- Παλιοχώρι
- Ψαροβολάδα
- Αγία Κυριακή
- Γέρακας
- Τσιγκράδο
- Φυριπλάκα
- Προβατάς
- Γέροντας
- Κλέφτικο
[Επεξεργασία] Δυτική Πλευρά
4 παραλίες (από Νότια προς Βόρεια):
- Άγιος Ιωάννης
- Αμμουδαράκι
- Τριάδες
- Αγκαθια
[Επεξεργασία] Μέσα στον κόλπο
- Εμπουριός
- Φατούρενα
- Αχιβαδόλιμνη
- Παπικινού
- Λαγκάδα
[Επεξεργασία] Σύρματα
Σύρματα ονομάζονται στη Μήλο οι θέσεις φύλαξης μικρών σκαφών (για βάρκες), σκαμμένες στους ηφαιστειακούς τόφφους, κυρίως στον οικισμό Κλίμα ή στο Φυροπόταμο, δίπλα στη θάλασσα.
