Μπιόρκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Από την εμφάνιση της Μπιόρκ στην Τελετή Έναρξης των 28ων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.

Η Bjork (ισλανδικά: Björk Guðmundsdóttir, IPA: /'bjørk 'gvʊðmʊnsdoʊhtɪr/) είναι Ισλανδή μουσικός και τραγουδίστρια. Γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου του 1965 στην πόλη Ρέκιαβικ. Καλύπτει πολλά είδη μουσικής, όπως ποπ, trip-hop, εναλλακτική ροκ, τζαζ, ambient, electronica, φολκ και κλασική μουσική.Το όνομα της σημαίνει στα ισλανδικά ένα είδος δέντρου, η προφορά του ακριβέστερα αποδίδεται Μπιέρκ.

[Επεξεργασία] Βιογραφία

[Επεξεργασία] 1965-1992

Η Björk γεννήθηκε στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας το 1965. Στην ηλικία των πέντε ετών εισήχθηκε στο μουσικό σχολείο Barnamúsikskóli Reykjavikur όπου φοίτησε για τα επόμενα δέκα χρόνια και πέρα από το τραγούδι, έμαθε να παίζει πιάνο και φλάουτο. Ένας από τους δασκάλους της έδωσε στο RUV, το μοναδικό τότε ραδιοφωνικό σταθμό της Ισλανδίας, μία ηχογραφημένη κασέτα της Björk στην οποία τραγουδούσε το “I love to love” της Tina Charles. Η ηχογράφηση αυτή μεταδόθηκε στον αέρα – στο άκουσμα της, ο αντιπρόσωπος της δισκογραφικής εταιρίας Fálkinn επικοινώνησε αμέσως με την Björk.

Με τη βοήθεια του πατριού της, ο οποίος έπαιζε κιθάρα, ηχογράφησε ένα άλμπουμ (1977) με ισλανδικά παιδικά τραγούδια και διασκευές γνωστών τραγουδιών όπως το “The Fool on the Hill” των Beatles. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.

Η punk-rock άρχισε να επηρεάζει την Björk στην ηλικία των 14 ετών, σχηματίζοντας έτσι μία κοριτσίστικη μπάντα (Spit and Snot) και γρήγορα ακολούθησε ένα τζαζ συγκρότημα με την ονομασία Exodus (1979). Το 1980, αποφοίτησε από το μουσικό σχολείο και ένα χρόνο αργότερα αυτή και ο μπασίστας Jakob Magnússon σχημάτισαν τους Jam-80 που μετονομάστηκαν σε Tappi Tikarrass. Το άλμπουμ τους Miranda κυκλοφόρησε το 1983.

Στη συνέχεια η Björk μαζί με τους Einar Örn Benediktsson, Einar Melax, Guðlaugur Óttarsson και τον Birgir Mogensen δημιούργησαν τους KUKL (στα ισλανδικά σημαίνει μαγεία), που ο ήχος τους έμοιαζε αρκετά με Gothic rock. Το συγκρότημα περιόδευσε στην Ισλανδία με το αναρχικό γκρουπ Crass και αργότερα επισκέφτηκαν τη Μεγάλη Βρετανία για μία σειρά εμφανίσεων με τους Flux of the Pink Indians. Η μπάντα παρουσίασε δύο άλμπουμ (The Eye (1984), Holidays in Europe (1986)). Το καλοκαίρι του 1986, μερικά μέλη των KUKL σχημάτισαν τους Puk1, που αργότερα μετονομάστηκαν σε Sugarcubes.

[Επεξεργασία] The Sugarcubes

Το πρώτο σινγκλ των Sugarcubes, “Ammaeli”, έγινε επιτυχία στη Μεγάλη Βρετανία και έτσι υπέγραψαν συμβόλαιο με την One Little Indian (Μεγάλη Βρετανία) και την Elektra Records (ΗΠΑ). Ηχογράφησαν τον πρώτο δίσκο τους Life’s Too Good το 1988, κάνοντας τους το πιο επιτυχημένο ισλανδικό συγκρότημα. Παράλληλα η Björk συμμετείχε σε διάφορα projects που αφορούσαν την τζαζ και τη house μουσική.

[Επεξεργασία] 1993-1996

Το εξώφυλλο του άλμπουμ Post

Το 1992, οι εντάσεις μεταξύ της Björk και του Einar Örn Benediktsson οδήγησαν στη διάλυση της μπάντας. Η Björk μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου και ξεκίνησε σόλο καριέρα, προσεγγίζοντας αρχικά τον Nellee Hooper, παραγωγό των Massive Attack. Η πρώτη της επιτυχία “Human Behaviour” συμπεριλήφθηκε στο πρώτο σόλο άλμπουμ της, Debut (1993), το οποίο δέχτηκε θετικές κριτικές και ψηφίστηκε ως Άλμπουμ της Χρονιάς από την NME και έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ.

Εκείνη την περίοδο συνεργάστηκε και με άλλους καλλιτέχνες όπως με τον David Arnold στο “Play Dead”, το θέμα της ταινίας The Young Americans (1993), και ένα χρόνο αργότερα έγραψε το “Bedtime story” για το άλμπουμ της Madonna Bedtime Stories (1994).

Το 1994 η Björk επέστρεψε στο στούντιο για τον επόμενο δίσκο της με τους Nellee Hooper, Tricky, Graham Massey (808 State) και τον παραγωγό ηλεκτρονικής μουσικής Howie B. Το άλμπουμ Post (1995) έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ και κατατάχθηκε στο #373 στη λίστα με τα 500 Καλύτερα Άλμπουμ όλων των εποχών σύμφωνα με το περιοδικό Rolling Stone (2003). Θεωρείται ότι η Björk ονόμασε το δίσκο Post επειδή τα τραγούδια που το αποτελούσαν ήταν σαν γράμματα που η ίδια έστελνε από το Λονδίνο πίσω στην Ισλανδία.

[Επεξεργασία] 1997-2003

Τον Ιανουάριο του 1997 κυκλοφόρησε το Telegram, ένα άλμπουμ με remixes τραγουδιών του Post και ένα νέο τραγούδι με τίτλο “My Spine”.

Το εξώφυλλο του άλμπουμ Homogenic

Αργότερα την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το ονειρεμένα ηλεκτρονικό άλμπουμ Homogenic σε συνεργασία με τους παραγωγούς Mark Bell και Howie B. Το Homogenic θεωρείται η πιο πειραματική και εξωστρεφής δουλειά της Björk ως σήμερα. Περιλάμβανε ηλεκτρονικά beats που «απεικόνιζαν» τα ισλανδικά τοπία, κυρίως στο τραγούδι “Joga”, το οποίο συνδύαζε αισθησιακά έγχορδα όργανα με ηλεκτρονικά ξεσπάσματα. Μέσα από το Homogenic δημιουργήθηκαν αξιομνημόνευτα βίντεο, ειδικά το επικό “Bachelorette” (σκηνοθεσίας Michel Gondry) και το “All is Full of Love” (σκηνοθεσίας Chris Cunningham).

Το 2000 η Björk έπαιξε το ρόλο της τυφλής Selma στην ταινία Dancer in the Dark του Λαρς Φον Τρίερ και ηχογράφησε το soundtrack της ταινίας, Selmasongs.

Ένα χρόνο αργότερα κυκλοφόρησε το άλμπουμ Vespertine (2001). Ήταν μία εσωστρεφής δουλειά που περιλάμβανε ορχήστρα δωματίου, χορωδίες και πολύ ήπια φωνητικά. Το βίντεο για το σινγκλ “Pagan Poetry” μέσα από το άλμπουμ λογοκρίθηκε εφόσον απεικόνιζε την Björk με γραφικά piercings και περιείχε γυμνές εικόνες.

Το 2002 κυκλοφόρησε ένα CD Box, Family Tree, που περιλάμβανε μια ανασκόπηση στην καριέρα της Björk με παλιότερες ακυκλοφόρητες εκδοχές των συνθέσεων της και μία συνεργασία με το κουαρτέτο Brodsky Quartet. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και το Greatest Hits όπου τα τραγούδια επιλέχτηκαν από μία ψηφοφορία των φαν της Björk στην ιστοσελίδα της.

Αργότερα κυκλοφόρησε ένα box set, Live Box (2003), που περιλάμβανε τέσσερα CD με ζωντανές εμφανίσεις.

[Επεξεργασία] 2004-2006

Το εξώφυλλο του άλμπουμ Medúlla

Τον Αύγουστο του 2004 η Björk ερμήνευσε το τραγούδι “Oceania” στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Καθώς τραγουδούσε το φόρεμα της ξετυλιγόταν σε έκταση 900 m² καλύπτοντας όλους τους αθλητές. Το “Oceania” γράφτηκε ειδικά για το γεγονός και συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ Medúlla (2004) το οποίο περιείχε κυρίως φωνητικά και η πλειοψηφία των ήχων ήταν ηλεκτρονικά επεξεργασμένες φωνές. Το Medúlla είχε μία ακατέργαστη, λαρυγγική και πρωτόγονη αίσθηση.

Μετά το καταστροφικό τσουνάμι στη Νοτιοανατολική Ασία, στα τέλη του 2004, η Björk ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε ένα νέο project, Army of Mixes. Το project επιστράτευσε φαν και μουσικούς απ’όλο τον κόσμο να διασκευάσουν ή να κάνουν remix στο κομμάτι “Army of me”. Το Army of Mixes συγκέντρωσε £250.000 για το έργο της UNICEF στην περιοχή της πληγείσας περιοχής.

Το 2005 κυκλοφόρησε το άλμπουμ Drawing Restraint 9. Ήταν το soundtrack της ομότιτλης ταινίας του συντρόφου της, Matthew Barney, και ήταν επηρεασμένο από τη γιαπωνέζικη παραδοσιακή μουσική. Στην ταινία, δύο εραστές σ’ένα φαλαινοθηρικό, κόβουν και τρώνε τα πόδια τους, πριν κάνουν έρωτα, μετατραπούν σε φάλαινες και κολυμπήσουν μακριά στη θάλασσα.

Αυτή την περίοδο η Björk ηχογραφεί το επόμενο άλμπουμ της, σε συνεργασία με τον Timbaland. Επίσης έχει ηχογραφήσει κάποια τραγούδια με το σχήμα Antony and the Johnsons στη Τζαμάικα, αν και ο τραγουδιστής και δημιουργός του σχήματος, Antony Hegarty, δεν γνωρίζει αν θα συμπεριληφθούν στο νέο της άλμπουμ.

Οι Sugarcubes θα ενωθούν ξανά για μία συναυλία στο Ρέικιαβικ στις 17 Νοεμβρίου, 2006. Τα έσοδα θα δοθούν στη δισκογραφική εταιρία Smekkleysa SM.

[Επεξεργασία] Κινηματογράφος

Το 1987 η Björk εμφανίστηκε στην ταινία Jupiter Tree, ένα παραμύθι δύο μαγισσών βασισμένο στο ομότιτλο παραμύθι των αδελφών Γκριμ. Επίσης συμμετείχε στην ταινία Prêt-à-Porter (1994).

Το 1999 της ζητήθηκε να γράψει τη μουσική για την ταινία Dancer in the Dark, ένα δραματικό μιούζικαλ για μία μετανάστρια ονόματι Selma που μαζεύει χρήματα για την εγχείρηση ματιών του γιου της. Ο σκηνοθέτης Lars Von Trier της ζήτησε να παίξει και το ρόλο της Selma, που μετά από πολλούς ενδοιασμούς τελικά δέχτηκε. Για την ερμηνεία της κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα ως καλύτερη ηθοποιός στο 53ο Φεστιβάλ των Καννών. Το soundtrack ονομάστηκε Selmasongs, το οποίο συμπεριλάμβανε και ένα ντουέτο με τον Thom Yorke (“I’ve Seen it All”) και ήταν υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για ταινία.

Στην τελετή των Όσκαρ, το 2001, η Björk εμφανίστηκε με ένα φόρεμα σχήματος κύκνου, του σχεδιαστή Marjan Pejoski, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε για το εξώφυλλο του άλμπουμ Vespertine. Η εμφάνιση αυτή προκάλεσε πολλά σχόλια και θεωρείται η πιο πολυσυζητημένη σε βραδιά απονομής βραβείου.

[Επεξεργασία] Προσωπική ζωή

Η Björk έχει ένα γιό, τον Sindri Eldon Þórsson (8 Ιουνίου, 1986) ο οποίος είναι δημοσιογράφος και παίζει μπάσο σε διάφορα συγκροτήματα. Επίσης έχει και μία κόρη, την Ísadóra, γεννημένη στις 3 Οκτωβρίου, 2002, με το σύντροφο της Matthew Barney.

Το 1996 μετά από μία πολύωρη πτήση στην Ταϊλάνδη, η φανερά εξουθενωμένη Björk και ο δεκάχρονος τότε γιος της ήρθαν αντιμέτωποι με μια πλειάδα δημοσιογράφων και παπαράτσι στο αεροδρόμιο Don Muang. Όταν μία ρεπόρτερ την χαιρέτησε λέγοντας “Καλωσορίσατε στην Μπανγκόκ”, η Björk της επιτέθηκε χτυπώντας την με μανία. Αργότερα τηλεφώνησε στη δημοσιογράφο ζητώντας της συγνώμη για το συμβάν και έτσι δεν έγινε καμία μήνυση.

Την ίδια χρονιά, ένας θαυμαστής της από τη Φλόριντα, ονόματι Ricardo Lopez, κινηματογράφησε τον εαυτό του να φτιάχνει μια βόμβα που προοριζόταν για αυτήν. Η σχεδόν είκοσι ωρών κασέτα περιέγραφε την μανία του Lopez για την Björk, την κατασκευή του εκρηκτικού μηχανισμού, τις σκέψεις του για τον έρωτα και γενικές ασυναρτησίες. Στη συνέχεια, στο βίντεο ο Lopez φαίνεται να ταχυδρομεί το πακέτο με το μηχανισμό και μετά να αυτοκτονεί. Η κασέτα βρέθηκε από την αστυνομία και το πακέτο δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στην Björk.

[Επεξεργασία] Δισκογραφία

Με το συγκρότημα The Sugarcubes

1988 - Life's Too Good
1989 - Here Today, Tomorrow, Next Week!
1992 - Stick Around for Joy

Προσωπική δισκογραφία

1993 - Debut
1995 - Post
1997 - Telegram
1997 - Homogenic
2000 - Selmasongs (μουσική για την ταινία Dancer in the Dark (Λαρς Φον Τρίερ))
2001 - Vespertine
2004 - Medúlla
2005 - Drawing Restraint 9 (μουσική για την ομώνυμη ταινία του Matthew Barney)

[Επεξεργασία] Συμμετοχή στην τηλεόραση

1987 - Glerbrot, υποδυόμενη το χαρακτήρα της María (για το Ισλανδικό Εθνικό Δίκτυο).

[Επεξεργασία] Συμμετοχή σε ταινίες

1987 - The Juniper Tree, υποδυόμενη το χαρακτήρα της Margit.
1994 - Prêt-à-Porter, υποδυόμενη ένα μοντέλο.
2000 - Dancer in the Dark (ελλ. μφ. Χορεύοντας στο σκοτάδι), υποδυόμενη τον βασικό χαρακτήρα της Selma Jezková.
2005 - Anna and the Moods, δανείζει τη φωνή της στο χαρακτήρα της Anna Young (ταινία κινουμένων σχεδίων).

[Επεξεργασία] Σχετική βιβλιογραφία

Post, by Sjón Sigurðsson/Björk Ltd. Bloomsbury (1995).
Björk - The Ilustrated Story, by Paul Lester. Hamlyn (1996).
Björk - An Ilustrated Biography, by Mick St. Michael. Omnibus Press (1996).
Björk Björkgraphy, by Martin Aston. Simon & Schuster (1996).
Björk, Colección Imágenes de Rock, N°82, by Jordi Bianciotto. Editorial La Máscara (1997).
Dancer in the Dark, by Lars von Trier. Film Four (2000).*Lobster or Fame, by Ólafur Jóhann Engilbertsson. Bad Taste (2000).
Army of She, by Evelyn McDonnell. Random House (2001).
Human Behaviour, by Ian Gittins. Carlton (2002).
Wow and Flutter, by Mark Pytlik. ECW (2003).

[Επεξεργασία] Πηγές

1.http://en.wikipedia.org/wiki/Bjork

2.http://unit.bjork.com/specials/ui/sagabjarkar/

3.http://www.bjork.com

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Κοινά έχουν βίντεο και φωτογραφίες σχετικά με το άρθρο

Μπιόρκ

Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το άρθρο: