Παράλλαξη (αστρονομία)
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στην Αστρονομία ο όρος Παράλλαξη αφορά γωνία υπό την οποία προβάλλεται από ένα ουράνιο σώμα η ακτίνα της Γης (ή της γήινης τροχιάς για τους αστέρες). Αρχίζει από το κέντρο της Γης και τελειώνει στο επίγειο σημείο που βρίσκεται ο παρατηρητής.
Παράδειγμα: Έστω Τ ο επίγειος τόπος όπου βρίσκεται ο παρατηρητής και Η και Γ τα κέντρα των δίσκων (σφαιρών) του Ηλίου και της Γης αντίστοιχα. Τότε η γωνία ΤΗΓ = έστω γωνία ω ονομάζεται παράλλαξη του Ηλίου.
Αν όμως η παρατήρηση γίνει κατά την ανατολή ή τη δύση του Ηλίου, οπότε πλέον η παρατήρηση γίνεται στον ορίζοντα, τότε το τρίγωνο ΤΗΓ είναι ορθογώνιο αφού η πλευρά ΓΤ (δηλαδή η ακτίνα της Γης έστω ρ) είναι κάθετη στη πλευρά ΤΗ. Τότε αυτή η παράλλαξη ονομάζεται οριζόντια παράλλαξη του Ηλίου.
Αντίστοιχα με το παράδειγμα ονομάζεται και η παράλλαξη του όποιου αστέρα ή άλλου ουράνιου σώματος που όμως λόγω των πολύ μεγάλων αποστάσεων στη θέση του Τ λαμβάνεται ως σημείο Γ ο πλανήτης Γη, στη θέση του Ήλιου (του παραδείγματος) λαμβάνεται ως σημείο Σ ο παρατηρούμενος αστέρας και στη θέση Γ (επίσης του παραδείγματος) λαμβάνεται ως σημείο Η ο Ήλιος, όπου και δημιουργείται το τρίγωνο ΓΣΗ του οποίου οι πλευρές ΓΣ είναι η απόσταση Γης-αστέρος, ΗΣ η απόσταση Ηλίου-αστέρος και ΗΓ η ακτίνα της Γήινης τροχιάς περί τον Ήλιο. Η δε γωνία ΓΣΗ είναι η παράλλαξη του αστέρα.
Οι παραπάνω προσδιορισμοί τόσο της «οριζόντιας παράλλαξης του Ηλίου» όσο και της «παράλλαξης των αστέρων» υπήρξαν καθοριστικοί για τον προσδιορισμό τόσο της αστρονομικής μονάδος όσο και του παρσέκ αντίστοιχα εκτός εκείνου του προσδιορισμού των αποστάσεων.
Δείτε επίσης την ενότητα Παράλλαξη αστέρων στο άρθρο Αστέρας.
