Niĝero-Konga Grupo

El Vikipedio

Etnografio > Etno > Kongo-Kordofana Familio > Niĝero-Konga Grupo

---

Grupo de popoloj en Kongo-Kordofana lingvofamilio. Ĝi dividiĝas je subgrupoj: (1) Okcident-Atlantika - 20 mln, (2) Mandea - 24,6 mln, (3) Volta - 13,4 mln, (4) Kva - 63 mln, (5) Adamaua - 7 mln, (6) Benue-Kongo - 65,7 mln, (7) Niĝera, (8) Kameruna, (9) Bantua.

La plej multnombraj popoloj de la grupo: Joruboj, Fulboj, Iboj, NjaRuandoj, Akanoj, Rundoj, Makuoj, Kongoj, Zuluoj.

Enhavo 1 (1) Okcident-Atlantika subgrupo 2 (2) Mandea subgrupo 3 (3) Volta subgrupo 4 (4) Kva subgrupo 5 (5) Adamaua subgrupo 6 (6) Benue-Konga subgrupo 7 (7) Niĝera subgrupo 8 (8) Kameruna subgrupo 9 (9) Bantua subgrupo

[redaktu] (1) Okcident-Atlantika subgrupo

FULBOJ

• Nomoj: [m] afuli, fulani, pjol; [f] Foulbe, Peuls; [r] fulbe
• Popolo en Niĝerio, Gvineo, Senegalo, Malio, Niĝero, Kameruno, Burkino, Benino, Gvineo-Bisauok.a. Entute 22,7 mln (1992), inter ili en Niĝerio 14 mln
• Lingvo: fula; uzas ankaŭ la francan.
• Plejparto apartenas al negra raso.
• Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

VOLOFOJ

• Nomo: [f] Oulofs; [r] volof, uolof
• Popolo en Senegalo (4,1 mln). Loĝas ankaŭ en Mavritanio, Gambio, Malio k.a. Totala kvanto: 4,36 mln (1992).
• Lingvo: volofa.
• Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

SEREROJ

• Nomoj: [f] Serer
• Popolo en Senegalo (1,32 mln, 1992) kaj Gambio (pli ol 10 mil).
• Lingvo: serera. Konservas tradiciajn konfesojn.

[redaktu] (2) Mandea subgrupo

BAMBAROJ

• Nomoj: [f] Bambaras; [r] bambara, bamana
• Popolo de grupo mandingo en Malio (2,7 mln), Ebur-Bordo, Gvineo, Gambio k.a. Totala kvanto: 3,49 mln (1992).
• Lingvo: bamana.
• Laŭ religio precipe muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

MALINKOJ

• Nomo: [f] Malinke; [r] malinke
• Popolo Niĝero de Kordofana lingvofamilio en Okcidenta Afriko. Loĝas en Gvineo 37%, Malio 18%, Ebur-Bordo 15%, Senegalo 14%, Gambio 8%. Totala kvanto: 3,270 mil.

MENDEOJ

• Nomoj: [f] Mende; [r] mende
• Popolo en oriento de [[Siera-Leono]] (ĉ. 1, 32 mln, 1987) kaj ĉelimaj regionoj de Liberio (pli ol 10 mil).
• Lingvo: de mandea grupo.
• Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj protestantoj.

SUSUOJ

• Nomoj: [m] soso; [f] Soussou; [r] susu
• Popolo de mandinga grupo en Gvineo, Siera-Leono; ĉ. 1,16 mln (1992).
• Lingvo: susua.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

[redaktu] (3) Volta subgrupo

MOSIOJ

• Nomoj: [m] mossi; [f] Mossis; [r] mosi
• Popolo en Burkino (4,9 mln, 1992), Ganao (2,5 mln) kaj Ebur-Bordo (150 mil). Totala kvanto: 7,6 mln
• Lingvo: de gura subfamilio.
• Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - muzulmanoj-sunaistoj.

SENUFOJ

• Nomoj: [f] Senoufos; [r] senufo
• Popolo en Malio, Burkino kaj Ebur-Bordo; 3,8 mln (1992).
• Lingvo: senufa.
• Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj.

[redaktu] (4) Kva subgrupo

AKANOJ

• Nomo: [f] Akans; [r] akani - Grupo de popoloj, ĉefloĝantoj de Ganao. Dividiĝas je multaj subgrupoj. Totala kvanto: 7,580 mil, inter ili en Ganao 76%, Ebur-Bordo 22%.
• Lingvoj: de akana subgrupo de Kongo-Kordofana familio.
• Apartenas al negra branĉo de negroida raso.

EVEOJ

• Nomoj: [m] evegbe; [f] Eves; [r] eve
• Popolo en Ganao (1,9 mln, 1992), Togolo (1,71 mln) kaj Niĝerio (50 mil).
• Lingvo: evea.
• Tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

IBOJ

• Nomo: [m] ibo; [f] Ibos; [r] igbo
• Popolo en Niĝerio, konsistas el dekoj de subetnaj grupoj. Totala kvanto: 21,6 mln (1992).
• Lingvo: iba.
• Kredantoj: kristanoj (protestantoj kaj katolikoj), parto de tradiciaj konfesoj.

IĜOJ

• Nomo: [m] iĝau; [f] Idjo; [r] iĝo
• Popolo en Niĝerio (2,15 mln). Totala kvanto: 2,17 mln (1992).
• Lingvo: de kva-subfamilio.
• Kredantoj: precipe kristanoj (protestantoj, parto - katolikoj).

JORUBOJ

• Nomo: [f] Yorubas; [r] ioruba
• Popolo Niĝerio (25,5 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en Benino, Ganao, Togolo kaj aliaj afrikaj landoj. Ekzistas multaj subetnaj grupoj, parolantaj en diversaj lingvoj de Niĝera-Konga lingvogrupo. Totala kvanto: 26,2 mln (1992). Literatura
• Lingvo: joruba (surbaze de ojoa dialekto).
• Raso: negroida.
• Laŭ religio kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.

[redaktu] (5) Adamaua subgrupo

ZANDEOJ

• Nomo: [m] azande; [f] Azande; [r] zande
• Popolo en Kongo (Kinŝasa) kaj ĉelimaj regionoj de Centrafrika Respubliko kaj Sudano; 3,52 mln (1992), inter ili 2,5 mln en Kongo (Kinŝasa).
• Lingvo: zandea.
• Konservas tradiciajn konfesojn.

BANDOJ

• Nomo: [f] Bandas; [r] banda
• Popolo en Centrafrika Respubliko (950 mil) kaj Kongo (Kinŝasa) (600 mil, 1992).
• Lingvo: banda.
• Konservas tradiciajn konfesojn.

[redaktu] (6) Benue-Konga subgrupo

KONGOJ

• Nomo: [m] bakongo; [f] Congos; [r] kongo
• Popolo de Bantua grupo, en Kongo (Kinŝasa) (6,6 mln) kaj najbaraj regionoj de Kongo (Brazavila) (1,23 mln) kaj Angolo (1,3 mln). Loĝas ankaŭ en Ugando, Gabono k.a. Totala kvanto: 9,2 mln (1987).
• Lingvo: konga.
• Kredantoj: precipe kristanoj (katolikoj, parto - protestantoj), estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj kaj sinkretismaj kultoj.

LUBOJ

• Nomoj: [m] baluba; [f] Louba; [r] luba
• Popolo en Kongo (Kinŝasa) (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en nordo de Zambio, en Tanzanio kaj Ruando. Totala kvanto: 7,15 mln (1992).
• Lingvo: luba.
• Kredantoj: precipe katolikoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.

RUANDANOJ

• Nomoj: [m] njaruanda, banjaruanda; [f] Nyaruanda; [r] ruanda
• Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Ruando (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en Kongo (Kinŝasa) (pli ol 3,9 mln), Ugando (1,1 mln) k.a. Totala kvanto: 12,35 mln (1992).
• Kredantoj: precipe katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

KIKUJOJ

• Nomo: [m] gikuju, agikuju; [f] Kikuyus; [r] kikuju
• Popolo de Bantua grupo en Kenjo, 6 mln (1992).
• Lingvo: kikuja.
• Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - katolikoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.

ZULUOJ, Zulusoj

• Nomo: [m] amazulu; [f] Zoulous; [r] zulu, zulusi
• Popolo en Sud-Afriko. Loĝas ankaŭ en Lesoto, Mozambiko kaj Svazilando; 8,22 mln, inter ili en Sud-Afriko 7,9 mln (1992).
• Lingvo: zulua.
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj.

[redaktu] (7) Niĝera subgrupo

IBIBIOJ

• Nomo: [m] agbiŝera; [f] Ibibios; [r] ibibio
• Popolo en sudoriento de Niĝerio (6,75 mln). Totala kvanto: 6,77 mln (1992).
• Lingvo: ibibia.
• Laŭ religio - kristanoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.

TIVOJ

• Nomoj: [m] munŝi; [f] Tiv; [r] tiv
• Popolo en Niĝerio (2,7 mln, 1992) kaj Kameruno (300 mil).
• Lingvo: tiva.
• Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

[redaktu] (8) Kameruna subgrupo

BAMILEKE

BUTE

[redaktu] (9) Bantua subgrupo

BANTUOJ

• Nomo: [f] Bantous; [r] bantu - grupo de negraj gentoj de Centra kaj Suda Afriko (Ruandoj, makuoj, ŝonoj, kongoj, malavoj, rundoj, zuluoj, kosoj k.a.), ĉ. 200 mln (1992).
• Lingvoj: bantuaj.
• Vaste dislokiĝis (de la 1 jarmilo a.K. ĝis XIX jc.), asimilantaj aborigenajn loĝantojn (pigmeoj, portantoj de koisanaj lingvoj).

BEMBOJ

• Nomo: [f] Bembas; [r] bembe
• Popolo de Bantua grupo en Zambio, loĝas ankaŭ en Kongo (Kinŝasa). Totala kvanto: 2,350 mil.
• Lingvo: ĉibemba (kibemba).

CONGOJ

• Nomoj: [m] batsonga; [f] Tsongas; [r] tsonga
• Popolo de Bantua grupo en la sudo de Mozambiko (3,5 mln, 1992), en najbaraj regionoj de Sud-Afriko (1,4 mln) k.a. Totala kvanto: 5,3 mln
• Lingvo: conga.
• Parto - katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

CVANOJ

• Nomoj: [m] tsvana, ĉuana; [f] Tswanas; [r] tsvana, beĉuani
• Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Bocvano, 1 mln (1992). Loĝas ankaŭ en najbaraj regionoj de Sud-Afriko (ĉ. 3,7 mln), en Zimbabvo kaj Namibio.
• Lingvo: cvana.
• Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj.

DUALOJ

• Nomo: [m] divala, duela; [f] Doualas; [r] duala
• Popolo de Bantua grupo en Kameruno; 1,4 mln (1992).
• Konservas tradiciajn konfesojn, parto - katolikoj.

NJAMVEZOJ

• Nomoj: [m] vanjamvezi; [f] Nyamwezi; [r] njamcezi
• Popolo en Tanzanio. Kvanto: kun parencaj sukumoj kaj njaturoj 4,5 mln (1992).
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).

GANDOJ

• Nomo: [m] baganda; [f] Ganda; [r] ganda
• Popolo de Bantua grupo, en Ugando (3,25 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en Tanzanio.
• Laŭ religio precipe kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

FANGOJ

• Nomoj: [m] pangve, pahuin; [f] Fangs; [r] fangi - grupo de bantuaj popoloj (mem fangoj, jaundoj, mveloj k.a.) en Kameruno (2,53 mln), Gabono kaj Ekvatora Gvineo. Totala kvanto: 3,25 mln (1992).
• Precipe adeptoj de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.

HEREROJ

• Nomo: [m] ovagerero; [f] Herero; [r] gerero
• Popolo de Bantua grupo en Namibio (200 mil), Angolo, Bocvano kaj Sud-Afriko. Totala kvanto: 270 mil (1992).
• Laŭ religio parto - protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

KOSAOJ

• Nomo: [m] amakosa; [f] Xosa, Kossa; [r] kosa, sudaj zuluoj, kofri
• Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko; 7,39 mln (1992).
• Lingvo: kosaa.
• Kredantoj: kristanoj.

MAKUOJ

• Nomoj: [m] vamakua; [f] Makoua; [r] makua
• Popolo de Bantua grupo en Mozambiko (pli ol 6,9 mln, 1992), najbaraj regionoj de Malavio (pli ol 1,3 mln) kaj Tanzanio (300 mil).
• Lingvo: makua.
• Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).

MALAVOJ

• Nomoj: [f] Malawi; [r] malavi - grupo de bantuaj popoloj, ĉefloĝantoj de Malavio (pli ol 6 mln). Loĝas ankaŭ en Mozambiko, Zambio k.a. Totala kvanto: 9,35 mln (1992).
• Lingvo: malava.
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj, muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.

OVAMBOJ

• Nomoj: [m] ambo; [f] Owambo; [r] ovambo
• Popolo de Bantua grupo en Namibio (750 mil, 1992) kaj Angolo (240 mil).
• Kredantoj: kristanoj (precipe luteranoj).

OVIMBUNDOJ

• Nomoj: [m] mbundu; [f] Ovimboundous; [r] ovimbundu
• Popolo de Bantua grupo en Angolo; 3,7 mln (1992).
• Kredantoj: katolikoj kaj protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

PEDIOJ

• Nomoj: [m] bapedi; [f] Pedli; [r] pedi, nordaj sutoj
• Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko kaj najbaraj regionoj de Zimbabvo kaj Bocvano. Kvanto: 2,85 mln (1987), inter ili en Sud-Afriko ĉ. 2,76 mln
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, parto - kristanoj (protestantoj).

RUNDOJ

• Nomoj: [m] barundi; [f] Rundi; [r] rundi
• Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Burundio (4,5 mln). Loĝas ankaŭ en Kongo (Kinŝasa), Ugando kaj Ruando. Totala kvanto: 8 mln (1992).
• Parto konservas tradiciajn konfesojn, parto - kristanoj (precipe katolikoj).

SUTOJ

• Nomoj: [m] basuto; [f] Southos; [r] suto
• Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Lesoto kaj najbaraj regionoj de Sud-Afriko. Kvanto: pli ol 4 mln (1992), inter ili en Sud-Afriko 2,44 mln, Lesoto 1,6 mln Loĝas ankaŭ en Bocvano.
• Lingvo: suta.
• Kredantoj: kristanoj, parto de tradiciaj konfesoj.

SVAHILOJ

• Nomoj: [m] basuahila; [f] Souahelis; [r] suaĥili
• Popolo de Bantua grupo en Tanzanio (2,06 mln), Mozambiko, Kongo (Kinŝasa) k.a. Totala kvanto: 2,4 mln (1992).
• Lingvo: svahila.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

SVAZIOJ

• Nomoj: [m] ama-svazi, ama-ngvane; [f] Swazi; [r] svazi
• Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Svazilando (660 mil) kaj najbaraj regionoj de Sud-Afriko (1,2 mln). Loĝas ankaŭ en Mozambiko. Totala kvanto: 1,87 mln (1992).
• Lingvo: svazia.
• Konservas tradiciajn konfesojn, parto - baptistoj.

ŜONOJ

• Nomoj: [m] maŝona; [f] Chona; [r] ŝona
• Popolo de Bantua grupo en Zimbabvo (7,5 mln), Mozambiko (ĉ. 1 mln), Bocvano kaj Sud-Afriko. Totala kvanto: 8,68 mln (1992).
• Lingvo: ŝona.
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.

TEMNOJ

• Nomoj: [m] atemne; [f] Temne, Kissi; [r] temne
• Popolo en Siera-Leono; 1,55 mln (1992).
• Lingvo: de Niĝero-kongola branĉo.
• Plimulto estas de tradiciaj konfesoj.

TONGOJ

• Nomoj: [f] Tongas; [r] tonga
• Popolo de Bantua grupo en Zambio kaj Zimbabvo; 1,65 mln (1992).
• Plimulto de kredantoj konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

VENDOJ

• Nomo: [m] bavenda; [f] Wenda; [r] venda
• Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko (910 mil) kaj Zimbabvo (320 mil, 1992).
• Kredantoj: precipe protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.