جورده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 |
پیشنهاد شده است که این مقاله یا بخش با جواهرده ادغام گردد. (بحث). |
روستای جورده با نام جدید جواهرده در فاصله ۲۵ کیلومتری رامسر و در ارتفاعات دو هزار متری البرز قرار دارد. این ده ۱۵ هزار نفر جمعیت دارد و مردم به دامداری، کشاورزی و باغداری مشغول اند. صنایع دستی این منطقه عبارتند از نمدمالی، سفال، آهنگری و مسگری. رامسر تنها راه ارتباطی جواهر ده است و از طریق کوهستان نیز با قزوین مرتبط است.
در مورد نام این روستا عقاید مختلفی وجود دارد، در گذشته آن را «جورده» به معنی ده بالا در مقابل جیرده یعنی پایین ده چنان که در سفرنامه‌های مختلف حتی سفرنامه ناصرالدین شاه قاجار و رابینو آمده است و این گونه نامگذاری در اشکورات و گیلان و مازنداران متداول است و این روستا را می‌‌توان مرتفع ترین روستای کوهستان در پایین چکاد سماموس برشمرد، عده‌یی دیگر ده را به دلیل به دست آمدن آثار قیمتی، طلا و جواهرات «جواهرده» می‌نامند. در عین حال به اعتقاد مردمان قدیم، در روزگاران گذشته زنی به نام جواهر حاکم این منطقه بوده و جواهرده از نام او برگرفته شده است.
امروز آب آشامیدنی منطقه نیز از چشمه‌های متعددی چون «سلیمان»، «برشی» و «کوه کین» تأمین می‌شود که در گذشته افراد خیرخواه، آب چشمه‌ها را تا نزدیکی ده هدایت کرده اند. «جواهرده» ۱۲ محله قدیمی دارد که «جولاخیل» بزرگ ترین محله ده و بعد از آن «اوشیان سر»، «سید محله»، «برشی محله»، «آموسی خیل»، «صیقل محله»، «چاک دشت»، «سراب یا کربلائیه»، «رمک محله»، «تنگدره»، «فتوک محله» و «کهنه تنگدره» از دیگر بخش‌های این ده به شمار می‌روند. در داخل گورهای باستانی جواهرده حفاری‌های غیر مجاز زیادی انجام می‌شود. معروف‌ترین کوه‌های آن عبارتند از سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس) واژکٰ سه براره رژه(رجه). مرتفع‌ترین این قلل، قله سرخ تله است. لپاسر با چشمه‌های معروف و درمانی آن و سماموس و مقبره شاه یحیی کیایی بر چکاد قله سماموس که دارای یخچال های دایمی است از جاهای دیدنی و جذاب آن است. آثار تاریخی چون مسجد آدینه که گویا معبد و آتشکده‌ای زرشتی بوده و نیز گورهای گبری که در چند جای منطقه پراکنده است از آثار تاریخی آن به شمار می‌‌آید. هر چند مسجد آدینه در سال های اخیر به آذرخشی که به درخت زبان گنجشک کنار آن برخورد که طعمه حریق شد ولی مسجد کنونی گویا تمدن گذشته نیز است. در گذشته مراسم گل کاری دختران دوشیزه و چشن های همراه آن دیدنی بود و از همه مناطق گیلان برای شرکت در این جشن گرد می‌‌آمده اند.
جواهرده دارای تقویم گالشی است که از لحاظ فرهنگی بسیار حایز اهمیت است و در این تقویم ماه‌های سال به ترتیب عبارتند از: «اول ماه»، «مردال ماه»، «ده ماه»، «ورفه ماه»، «اسفندار ماه»، «نوروز ماه»، «کرچه ماه»، «ارکه ماه»، «تیرماه»، «سیه ماه»، «شرر ماه» و «امیرماه».
