نامگذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
نامگذاری آیوپاک نظامی است که زیر نظر اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی به نامگذاری مواد شیمیایی می‌پردازد.
3-10- نامگذاری آلکانها به روش آیوپاک
برای ابداع یک سیستم نامگذاری که جوابگوی حتی، پیچیده‌ترین ترکیبات باشد، کمیته‌ها و کمیسیونهای مختلفی به نمایندگی از طرف شیمیدانان از سال 1982 هر از چندگاهی تشکیل جلسه داده است. در وضعیت قبلی، سیستم آیوپاک (اتحادیة بین‌المللی شیمی نظری و کاربردی) سیستمی است که مورد تائید قرار گرفته است. از آنجا که این سیستم شیوة یکسانی را برای تمام خانواده‌های ترکیبات آلی اعمال می‌کند، آن را به طور مفصل برای آلکانها بررسی می‌کنیم.
قواعد اصلی سیستم آیوپاک به قرار زیرند:
.1 طولانی‌ترین زنجیر مستقیم را به عنوان ساختمان اصلی انتخاب می‌کنیم، و ترکیب را به عنوان مشتقی از این ساختمان در نظر می‌گیریم که در آن جایگزینی هیدروژن توسط گروههای آلکیل صورت گرفته است. ایزوبوتان (I) را می‌تان نتیجه جایگزینی یک اتم هیدروژن پروپان به وسیله یک گروه متیل در نظر گرفت و بنابراین می‌توان آن را متیل پروپان نامید.
عکس پیدا نشد
.2 جائی که لازم باشد، همچون در ایزومرهای متیل پنتان (III,II)، شماره کربنی که گروه آلکیل به آن متصل است ذکر می‌گردد.
.3 در شماره گذاری زنجیر کربن اصلی، از انتهایی شروع می‌کنیم که منتج به استفاده از کمترین رقم گردد، بنابراین II را به جای 4 – متیل پنتان، 2- متیل پنتان می‌نامیم.
.4 اگر یک گروه آلکیل بیش از یک بار، به عنوان شاخه، بر روی زنجیر ظاهر شود. آنها را به وسیلة پیشوند دی، تری، تترا و غیره که نشان دهندة تعداد گروههای آلکیل است، مشخص می‌کنند و موقعیت هر گروه، همانند 4،2،2- تری متیل پنتان (IV)، به وسیلة عدد نشان می‌دهند.
عکس پیدا نشد
.5 اگر چندین گروه آلکیل مختلف متصل به زنجیر اصلی باشند، آنها را به ترتیب حروف الفباء نام می‌بریم؛ مانند 3،3- دی‌اتیل - 5-ایزوپروپیل – 4-متیل اکتان (V). (توجه کنید که ایزوپروپیل قبل از متیل می‌آید. به هر حال یک دی‌متیل بعد از اتیل یا دی‌اتیل می‌آید.) قواعد و قراردادهای اضافی برای نامگذاری آلکانهای خیلی پیچیده‌تر وجود دارند، اما پنج قاعده اصلی ذکر شده در اینجا برای ترکیباتی که ما با آنها برخورد می‌کنیم کافی هستند.
آلکیل‌هالیدها که اغلب در شیمی آلکانها ظاهر می‌شوند هالوآلکان نامیده می‌شوند؛ یعنی هالوژن به عنوان یک زنجیر جانبی در نظر گرفته می‌شود. در ابتدا نام آلکان را بدون توجه به حضور هالوژن ذکر کرده، سپس فلوئورو، کلرو، برمو، یا یدو را همراه با اعداد و پیشوندهای لازم اضافه می‌کنیم.
