گوشه شوشتری
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
گوشه شوشتری یا مایه شوشتری در موسیقی ایرانی معروف است، آهنگ شوشتری گوشه‌ای است از دستگاه همایون. از همایون دو گوشه مشتق می‌شوند: یکی گوشه شوشتری و دیگری اصفهانی. شوشتر بر روی تمام دستگاههای موسیقی ایران آهنگهای محلی دارد و برای هر کدام از دستگاههای موسیقی ایران یک ردیف محلی در شوشتر اجرا می‌شود. برای نمونه ردیف دستگاه شور بدین قرار است: دشتی، درفیلی، نظامی، بختک یا کمری، غم انگیز، قره العین، نورالعین، دشتستانی، مکوندی و دشتی راستا. خود مایه شوشتری را، اگر شوشتریها بخوانند اصل آهنگ است، زیرا همان مایه شوشتری با اشعار محلی خوانده می‌شود و گیراتر است. بر هر دستگاه موسیقی ایران، شوشتر یک ردیف محلی موافق همان دستگاه را دارد، جز آذربایجان، به ویژه تبریز. گمان نمی‌رود در هیچ یک از شهرهای ایران روی دستگاههای موسیقی ایران این قدر ردیف محلی داشته باشند. در هر شهری تنها بر روی یک یا دو دستگاه از موسیقی ایران ردیف محلی دارند، یعنی آواز محلی را موافق یک یا دو دستگاه می‌خوانند، اما در شوشتر موافق همه دستگاهها آهنگ محلی دارند. اغلب باغبانها، بافنده‌ها، معمارها و بیشتر مردم در شوشتر، موسیقی را خوب می‌دانند و محلی خوب می‌خوانند.
[ویرایش] ترانه‌ای در مایه شوشتری
- باد صبا بر گل گذر کن
- گل گذر کن
- گل گذر کن
- از حال گل ما را خبر کن
- نازنین ما را خبر کن
- با مدعی کمتر بنشین
- نازنین ای مه‌جبین
- بیچاره عاشق
- ناله تا کی
- ناله تا کی
- یا دل مده یا ترک سر کن
- ترک سر کن
- شد خون‌فشان چشم تر من
- پرخون دل شد ساغر من
- ای یار عزیز
- مطبوع و تمیز
- در فصل بهار
- با ما مستیز
- آخر گذشت آب از سر من
- ببین چشم تر من
- ببین چشم تر من
- گل چاک غم بر پیرهن زد
- پیرهن زد
- پیرهن زد
- از غیرت آتش در چمن زد
- در چمن زد
- در چمن زد
- بلبل چو من شد در چمن
- دستانسرا بهر وطن
- دیدی که ظالم
- تیشه‌اش را
- تیشه‌اش را
- آخر به پای
- خویشتن زد
- خویشتن زد
- شد خون‌فشان چشم تر من
- پرخون دل شد ساغر من
- ای یار عزیز
- مطبوع و تمیز
- در فصل بهار
- با ما مستیز
- آخر گذشت آب از سر من
- ببین چشم تر من
- ببین چشم تر من
این ترانه زیبا توسط یگانهِ موسیقی ایران زمین - استاد محمد رضا شجریان - خوانده شده است .
[ویرایش] منبع
(افشار سسیستانی، ایرج، خوزستان و تمدن دیرینه آن، ج۲، ص۷۲۵و۷۲۶)
