Historia de México - Chegan os Españois

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

[editar] Chegan os Españois (A Conquista)

Xa no ano 1502 Moctezuma II, é entronizado como dono de Tenochtitlan. É no 1507 Vicente Yañez Pinzón bordea a costa de América Central ata o Iucatán. No ano 1511, sendo Moctezuma II Xocoiotzin dono dos aztecas, unha nao española naufraga cerca das costas caribeñas e os seus tripulantes son apresados polos maias do Iucatán. Entre eles achabase Xerónimo de Aguilar, xunto con outro compañeiro, quen máis tarde servirían de intérpretes a Cortés. No ano 1512 outro suceso de similitude o ano anterior da lugar o apresamento de varios españois máis, entre eles, Gonzalo Guerrero (que faría de compañeiro do anterior). Permanecerían nos dominios maias ata a chegada de Cortés. Coa chegada do ano 1517, parte dende a illa de Cuba unha expedición dirixida por Francisco Hernández de Córdoba, quen logra desembarcar o 4 de marzo no Cabo Cachote (ou Catoche), pero ante a resistencia ferréa dos indixenas da zona resulta ferido e vese na obriga de voltar pa a illa de Cuba. No 1518 Xoán de Grixalva explora as costas de México e rodea-lo Iucatán, navega dende a illa de Cozumel ata o Cabo Roxo na ensenada de Tamiahua, remonta o río que hoxe leva o seu nome ata chegar a San Xoán de Ulúa; o 19 de xuño de mesmo ano bautiza esta población baixo o nome de Santa María das Neves; levandose a primeira impresión da grandeza de mesoamerica.

No mes de febreiro de 1519, Diego Velásquez, governador de Cuba forma unha expedición que parte cara a México comandada por Hernán Cortés. Sen embargo, máis tarde propuxose destitui-lo e, sabedor Cortés disto decide precipita-los acontecementos saindo da Habana o 10 de febreiro con 665 homes. Os historiadores xa estimaban unha poboación neste mesmo ano de uns 25.000.000 habitantes mesoamericanos. Tamén neste ano Afonso Alvarez de Pineda viaxa pola costa do Golfo de México dende Florida ata o río Pánuco. Cortés fixo a mesma viaxe que Xoán de Grixalva, entra en contacto cos indixenas e o 25 de marzo logra vence-los en Tabasco, recibindo en compensación obxetos variados e 20 escravas; entre elas atopabase Malinche (ou Malintzin, que máis adiante tamen desempeñaria bo oficio como traductora entre os españois e os aztecas, ademáis, segundo outros biografos, seria a mantida de Cortés). Prosigue viaxe e tras desembarcar na rada do que hoxe é Veracruz, o 21 de abril do mesmo funda a cidade que lle chamaría Vila Rica da Vera Cruz, e así poder obter a independecia de Cuba. Como medida de precaución ante as desercións ou amotinamentos decide afundi-las naves a pique despois de ser queimadas, estando nesto cheganlle noticias de Moctezuma II, quen cree que Cortés é o principal sacerdote tolteca Ceacatl-Quetzalcóatl que volta o país. Neste punto podemos segui-la historia a traves dun escrito ideagráfico que se supon feito polo derradeiro emperador de Tenochtitlán, Cuauhtémoc. Esta historia esta fragmentada en varias partes o que nos vai a axudar a facer un contrate hipotetico entre ela e a realidade narrada polos historiadores.

<Segundo o relato de Cuauhtémoc, guerreiro de Tenochtitlán.>

“Apareceu un presaxio sobre a fraga, coa forma de mazaroca de millo que respladecia coma o amencer. Parecia sangrar lume, pinga a pinga como se fuse unha ferida no ceo. Son un guerreiro, non un sacerdote. E non sabía como interpretar este sinal. ¿Estaban anoxados o deuses?. Consultei cos adiviños e magos para saber sé se aveciñaba outra… gran guerra. Pero so responderon máis vaguedades. Os deuses queren máis sacrificios!, dixeron, era sempre a mesma resposta.
Os sacrificios levaronos a conquista de gran parte do noso imperio de fragas e volcans, sempre estamos guerreando, derrotando a un número cada vez maior dos nosos enemigos para poder ofrecer sacrificios os deuses. Os magos din que hai que facer un sacrificio diario para que o sol siga saindo.
Os equipos de mensaxeiros tardaron máis de dous dias en percorrer máis de 300 Km para leva-la miña mensaxe ata a cidade de Tenochtitlán. Dous dias despois, o meu tio, o emperador Moctezuma, enviou a sua resposta. Os seus sacerdotes predixeron a inminente volta do exilio do poderoso Quetzalcóatl a “serpe emplumada”, deus da sabiduría e o vento. ¿de qué outra forma se podía dar desposta o presaxio?.
Moctezuma ordeaba o meus guerreiros que se esforzaran para cosolida-lo control da xungla que separa o noso territorio dos nosos enemigos, polo que se devia de logra-lo control dos santuarios consagrados a Quetzalcóatl a “serpe emplumada”. Como o imperio Azteca é poderoso e se expande constantemente, creamonos moitos enemigos, por elo temos que defende-los santuarios deles para prepararnos de cara a volta de Quetzalcóatl.”
<Así falou Cuauhtémoc, guerreiro de Tenochtitlán.>

Os aztecas con todo ser un pobo que absoveu en certa medida as culturas dos pobos que invadía, tamén adsorveu o seus temores e presaxios, si ben é certo que traian o seu deus (Huitzilopochtli), saben souberon facer un oco para os deuses dos pobos que invadian. Outro aspecto deste parte dos relato e que o autor tamén nos da unha referencia un pouco lonxana de certas cousas que se ian transmitindo de xeracions en xeracions. Unhos estidios sobre da zona revelan que nos anos 810 (cun intérvalo de 300 anos máis ou menos) tivo lugar a erupcion do volcán Popocatepetl; si a esto lle sumamos outros volcans da zona e a provable intesidade sismica dos tremores favoreceron as migracions masivas entres os pobos, e as culturas.

<Segundo o relato de Cuauhtémoc, guerreiro de Tenochtitlán.>

“Cando o meus guerreiros tomaron os santuarios e derrotaron os Xochimilcos e os Tlatilucos, voltamos a Tenochtitlán cargados de agasallos para o emperador Moctezuma (xade, plumas e prisioneiros, por suposto). Despois de haber pasado tantos días na xungla, o reflexo da nosa inmesa cidade no lago parecianos algo asombroso.
O emperador Moctezuma vivia nos cuartos máis belos do pazo, coas suas donas e mantidas; namentres falabamos bebia chocolate escumoso dunha copa. Os musicos tocaban tambores e frautas e o seu son bailaban mulleres enmascaradas.
Cando fai moitos anos, meu tio, Moctezuma, subiu por primeira vez a Gran Pirámide para convertirse no emperador, houbo unha gran celebración. Pero agora, alguns cuestionan o seu gran poder, as veces tarda moito en tomar decisións e case nunca dirixe os seus guerreiros no combate.
Os sacerdotes de Moctezuma informaronnos de que Quetzalcóatl a “serpe emplumada” voltaría pronto a Tenochtitlán para reclama-lo trono. Como habia axudado a prepara-la súa chegada, deponme unha macana de obsidiana nova e ascederonme o rango de guerreiro xaguar.
Aquela noite houvo máis festas e danzas, o aire arrecendia a perfume. Pero mentres baixaba os banzos do pazo do emperador, vin que o presaxio seguia sobre o lago, arrebolando chispas no ceo de medianoite.”
<Así falou Cuauhtémoc, guerreiro xaguar de Tenochtitlán.>

Como xa se dixo, a ciudade de Tenochtitlan atopabase en todo o seu apoxeo. Polas rúas, barridas e adornadas con frores e papeis pintados, camiñaban millares de persoas e polas augas dos seus canais, decorados con arcos, centos de canoas transportaban multitude de mercancías. Todos esperaban impacentes a grandiosa festa de entronización de Moctezuma Xocoiotzin, fillo de Axaiacatl, coma o noveno tlatoani (ou o décimo se temos en conta a posible existencia de Tenoch como o primeiro emperador. Era o ano 9 tochtli (segundo o calendario azteca) correspondente o 1502 para o mundo cristian. A cerimonia foi grandiosa e chea de vistosidade. Os regalos chegados de cada un dos rincons máis alonxados da Triple Alianza foronse acumulando. Xades, ouro, pedras preciosas, mantas de algodón, cacao, plumas, tocados foronse anotando nos libros de contabilidade reais. Todo estaba baixo control. Sen embargo, o pouco tempo os habitantes da gran cidade dea luz escomenzaron a observar algunhas novidades inquietantes. Moctezuma despidiu os antigos servidores e oficiais reais da época de Ahuizotl e mandou traer a varios xóvenes (a maioría, fillos dos señores de México, Texcoco e Tacuba para darlles os postos de goberno máis importantes e cambiou os actos militares polo coñecemento dos cultos relixiosos. Paralelamente, certos fenómenos aparentemente inexplicables viñeron a fomentar aún máis o clima de desconcerto.

Voltar o artigo de Historia de México