Spjall:Sveinbjörn Egilsson

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Er ekki til mynd af karlinum sem er hægt að nota? Hakarl 13:57, 21 mars 2007 (UTC)

Í enskri útgáfu greinarinnar er teikning af honum sem mætti alveg setja á commons. --Akigka 14:08, 21 mars 2007 (UTC)

Hm, afhverju birtist hún ekki. Er ég sauður? 85.220.0.136 14:20, 21 mars 2007 (UTC))

Það átti eftir að færa hana á Commons, komið núna. --Jóna Þórunn 14:29, 21 mars 2007 (UTC)

Takk fyrir. Ég sé hana samt ekki. Þarf að bíða eitthvað? Já, ég er sauður. Hakarl 14:30, 21 mars 2007 (UTC)

Þú þarft kannski að tæma flýtiminni vafrans. --Jóna Þórunn 18:11, 21 mars 2007 (UTC)

Bætti myndinni líka við latnesku Wikipediu. --Baldur Blöndal 21:00, 21 mars 2007 (UTC)

Heyrðu, ég var að rekast á þetta hérna í bókum hjá mér: qui vult perire, pereat. Hver ætli sé íslenska þýðing þessara orða. Sú enska er: give him rope enough, and he will hang himself. Enska þýðingin er sjálfsagt ekki hrein þýðing einsog: per ardua ad astra - er þýtt á íslensku: enginn verður óbarinn biskup, en á ensku: through difficulties to the stars. Enska þýðingin er þar líkari þeirri latnesku, enda orðtak þeirra komið af þessum latnesku orðum. Þýðing er því ekki alltaf bein þýðing - einsog allir vita. En hvað ætli þetta þýði bókstaflega: qui vult perire, pereat. Er það eitthvað á þessa leið: Sá sem vill deyja, hann deyi. Hm, fjandinn, er ekki með latnesku orðabækurnar við hendina. Svo er þetta til: Aut castus sit aut pereat: Vertu hreinn eða legg aldur þinn. (Leggja aldur sinn þýðir að deyja). En hvað þýðir pereat bókstaflega? Er þetta boðhátturinn af að deyja? Nei, það getur ekki verið, eða hvað? Er einhver með orðabók við höndina. Ég finn þetta ekki. - Hákarl

Pereat er viðtengingarháttur óskarinnar (coniunctivus optativus) og nútíðin lýsir ósk sem getur ræst. Þetta þýðir bókstaflega „farist hann“ eða „deyi hann“; við gætum sagt „Megi hann farast!“ Setningin sem þú spyrð um þýðir „farist hann, sem vill farast“. Setningin Aut castus sit aut pereat er líka í viðtengingarhætti og þýðir „Veri hann annaðhvort hreinsaður <undanskilið: af sökum, a culpa> eða farist hann!“ --Cessator 23:40, 21 mars 2007 (UTC)

Þakka þér fyrir Cessator. Fjandinn að geta ekki skilið latínu, maður er einsog vængjalaus gæs. Hákarl.

Átturðu ekki við undirskilið - eða...er það ekki nefnt undirskilið þegar eitthvað kemur ekki fram - einsog í AÐ BREYTTU BREYTANDA þá er undirskilið: AÐ BREYTTU því sem BREYTANDA er þörf. - Hákarl.

Ég átti nú við „undanskilið“, þ.e. eitthvað er skilið (út)undan, ekki haft með. Ég hef ekki heyrt orðið „undirskilinn“ fyrr en nú en sé í orðabók háskólans að það er til. Því miður eru engin dæmi gefin um notkun þess. En ef það er notað eins og þú segir, þá virðist sem þetta geti verið samheiti. Eða er ég að misskilja? --Cessator 01:40, 22 mars 2007 (UTC)

Ekki samheiti auðvitað, það var rangt af mér að segja, en notuð við svipuð tilefni. --Cessator 01:46, 22 mars 2007 (UTC)

Ég ákvað að skoða þetta aðeins betur, af því að mér finnst þetta áhugavert, og fann í svari eftir Guðrúnu Kvaran á Vísindavefnum dæmi um þessa orðanotkun: „Vel er þekkt í máli barna að tala um minn og þinn í leik: "Ef minn gerir þetta þá gerir þinn eitthvað annað." Þá er undanskilið til dæmis karl, Action Man, Súperman ("Ef minn karl gerir þetta..." og svo framvegis).“ (leturbr. mín). Hér virðist Guðrún Kvaran nota orðið „undanskilið“ eins og ég. Á sama vef má finna dæmi um notkun orðsins „undirskilið“, t.d. í svörum eftir Þorstein Vilhjálmsson: „Þegar við segjumst vera á hreyfingu þurfum við á sama hátt að tiltaka viðmiðið, nema þá að það sé greinilega undirskilið.“ (leturbr. mín) og Eyju Margréti Brynjarsdóttur: „Þegar við segjum að nú sé Venus til vinstri við tunglið er undirskilið að við séum að horfa á þau frá jörðinni og aukinheldur frá norðurhveli hennar“ (leturbr. mín). Hvort tveggja virðist því vera til en ég skammast mín ekki fyrir að skrifa eins og Guðrún Kvaran :) --Cessator 01:55, 22 mars 2007 (UTC)

Nei, mjög áhugavert. Ég hef þessi dæmi tiltæk:

þumall: () HAFA Í ÖLLUM ÞUMLUM VIÐ E-N: standa e-m á sporði (AFL: undirskilið milli „hafa“ og „í“).

sjóðbullandi: () 2. overf. SJÓÐBULLANDI VITLAUS: ravruskende gal; SJÓÐBULLANDI VITLEYSA: det rene Vanvid; FARÐU Í SJÓÐBULLANDI (undirskilið: Helvíti): gaa ad Helvede til; FARI ÉG SJÓÐBULLANDI: Fanden gale mig; HVERT Í SJÓÐBULLANDI!: det var som Satans!

undanskilinn: (lh.þt) ekki talinn með.

Í þeim bókum sem ég hef lesið þá er undirskilið alltaf haft um eitthvað í orðasamböndum sem er ekki með. Undanskilið hef ég aldrei séð áður í þessari merkingu. Furðulegt. - Hákarl

Leiðinlegt að vera að tönglast alltaf á því sama, en ég skil þetta ekki. Fann þetta á netinu: að breyttu breytanda (lat. mutatis mutandis) (‘að gerðum nauðsynlegum breytingum’): Orðasambandið er liðfellt, undanskilið er eitthvert nafnorð, t.d.: að breyttu breytanda máli/atriði ..., og stendur breytanda sem hliðstætt lo. í hk.et.þgf. Orðasambandið vísar til þess er notuð er kennisetning eða meginregla sem þarfnast breytinga til að geta samsvarað nýjum reglum eða staðreyndum, þ.e. ‘að breyttu því sem breyta þarf’. Ég skil ekki afhverju farið er að nota undanskilið núna, þegar Blöndal og Árni Bö og þessir karlar töluðu alltaf um undirskilið. Ætli sé kannski einhver blæbrigðamunur á þessum tveimur orðum? - Hákarl

Ég held að það sé allt of snemmt að slá því föstu að „undanskilið“ sé yngra orð í þessu samhengi og einungis sé farið að nota það svona núna. Að því sögðu verð ég að játa að ég hef engin gömul dæmi þess á reiðum höndum en ég er líka ekki í góðri aðstöðu til að fletta upp svona atriðum. Verð því að reiða mig á það sem ég get fundið á netinu. Rétt í þessu fann ég þetta aftur á Vísindavefnum í öðru svari eftir Guðrúnu Kvaran: „Stunduð er látið nægja að segja í einum grænum og hvelli þá undanskilið“ (leturbr. mín) og „Hafa hraðan á = flýta sér. - Hraðan er vafalítið af lo. hraður, en eitthvert orð, t.d. róður eða áraburður, er undanskilið á eftir því“[1] (leturbr. mín). Ég hefði haldið að munurinn á þessum orðum væri sá að „undirskilið“ merkti að eitthvað væri skilið í samhenginu, þótt það væri ekki tekið fram en að „undanskilið“ merkti að það væri ekki tekið fram, væri skilið (út)undan, en ef til vill á það ekki við neitt að styðjast. Ef þú spyrð um muninn á þessum orðum og uppruna þeirra á Vísindavefnum, þá svarar þér kannski Guðrún Kvaran :) --Cessator 13:10, 22 mars 2007 (UTC)

Ég sendi inn spurningu varðandi þetta. Svona er maður askoti skrýtinn. - Hákarl.

Vísindavefurinn sendi mér loks svar. Það var snubbótt (og frekar óskiljanlegt) en það er sem sagt svona:

Góðan daginn.

Þakka þér fyrir spurninguna "Hver er munurinn á undanskilið og undirskilið, þegar talað er um orðasambönd þar sem eitthvað er undirskilið eða undanskilið. " sem þú sendir á Vísindavefinn.

Undirskilið merkir að gera ráð fyrir án þess að taka fram berum orðum, en undanskilið er að vera ekki tekið með.

Kveðjur Ritstjórn Vísindavefsins.

Hvað segir þú um þetta Cessator? Hvernig skilir þú þetta svar? - Hákarl.

Ég skil þetta þannig að ég hafi lagt réttan skilning í bæði orðin hér að ofan (sbr. „Ég hefði haldið að munurinn á þessum orðum væri sá að „undirskilið“ merkti að eitthvað væri skilið í samhenginu, þótt það væri ekki tekið fram en að „undanskilið“ merkti að það væri ekki tekið fram, væri skilið (út)undan“) en svar ritstjórnarinnar kemur hins vegar bara inn á skilning orðanna en ekki notkun þeirra, hvort þau geti t.a.m. verið notuð við meira og minna sömu tilefni. Ég sé ekki betur en að svo sé (m.a. af tilvitnunum í svör af Vísindavefnum að dæma). --Cessator 21:38, 9 apríl 2007 (UTC)

Ég er á því að undirskilið sé upphafleg notkun á lýsingu á einhverju innan orðatiltækis eða öðru álíka sem er skilið - en ekki lesið, svona einsog Árni Bö og Blöndal notuðu það (sbr. dæmin hér að ofan). Í orðabók Eddu er orðið einnig útskýrt þannig, en ekki undanskilið. Undanskilið er því í þeirri áðurgreindu merkingu einhverskonar seinnitíma viðbótarmerking orðsins. Það er alltént mín kenning, þar til annað kemur í ljós. Undanskilið er annars aðeins samheiti:

frágenginn: (l) frátalinn: (l) frátekinn: () fráséð: ()sbr.: FRÁSÉÐ ÞVÍ. líða: (s) 2.a. + (með þf). (..); ER KONUNGINN LÍDDI: að konungi undanskildum. undantekinn: () AÐ UNDANTEKNUM E-U: utan: (ao) 2. (..); FYRIR UTAN: osfr. - Hákarl.

En það hefur nákvæmlega engin merking bæst við „undanskilið“, svo ekki er um viðbótarmerkingu að ræða. Öllu heldur virðist sem um nýja notkun sé að ræða (ef hún er þá ný, það er auðvitað bara ágiskun), þ.e.a.s. notkun orðsins (í venjulegri merkingu sinni) samhliða „undirskilið“ af samskonar tilefni, til að segja næstum því það sama. En hvernig svo það er, þá er ljóst að hvort tveggja er notað. Látum þetta gott heita. --Cessator 17:04, 10 apríl 2007 (UTC)

Já, þetta er líkast til rétt hjá þér. Lengi lifi samt tittlingaskítur, því í smáatriðunum er grómagnið. - Hákarl.