მიხაილ I რომანოვი
ვიკიპედიიდან
მიხაილ I ფიოდოროვიჩი (რუს. Михаил I Фёдорович) (* 22 ივლისი 1596, მოსკოვი; † 23 ივლისი 1645, იქვე) - რუსეთის პირველი ცარი რომანოვთა დინასტიიდან 1613-1645 წლებში. იყო ძე ფიოდორ ნიკიტიჩ რომანოვისა (მოგვ. პატრიარქი ფილარეტი) და ქსენიასი (გაურკვეველი წარმოშობის, მოგვ. ცნობილი როგორც დიდი მონაზონი მართა).
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
რუსეთის მეფედ მიხაილი ერთხმად აირჩა 1613 წლის 21 თებერვლის სრულიად მოსკოვის ეროვნულ ასამბლეაზე, თუმცა საბჭოს წარგზავნილებმა ახალგაზრდა მეფე და დედამისი მხოლოდ 24 მარტს აღმოაჩინეს იპატიევის მონასტერში კოსტრომასთან. თავდაპირველად მართა წინ აღუდგა ამ გადაწყვეტილებას იმ მოტივით, რომ მისი ვაჟი ძალიან ახალგაზრდა და თოთო იყო გაჭირვების ჟამს ამგვარი რთული მოვალეობის შესასრულებლად. თუმცა ბოლო მომენტში მიხაილი დათანხმდა ტახტის მიღებას, ვინაიდან შეშინებული ბოიარები ერთხმად აცხადებდნენ, რომ უარის შემთხვევაში მიხაილი დადანაშაულდებოდა ღვთის წინაშე მოსკოვის კნიაჟესტვოს განადგურებისთვის.
ამ დროისთვის მოსკოვი იმდენად გაპარტახებული იყო, რომ მიხაილს რამდენიმე კვირით მოცდა მოუწია ტროიცის მონასტერში, მოსკოვიდან ასიოდე კილომეტრში, რათა ქალაქში მისთვის შესაბამისი საბრძანებელი მოემზადებინათ. ის მეფედ 22 ივლისს აკურთხეს. მეფის პირველი განკარგულება იყო კნიაჟესტვოს გაწმენდა მძარცველებისგან, რომელთა სათარეშოდ იყო ქცეული მთელი მოსკოვის შემოგარენი. შვედეთი და პოლონეთი მოშორებულ იქნა შესაბამისად სტოლბოვოს მშვიდობისა (10 მარტი, 1617) და დეულინას ზავით (13 თებერვალი, 1619). დეულინას ზავის ყველაზე მნიშვნელოვანი მიღწევა იყო მეფის მამის გადასახლებიდან დაბრუნება, რომელმაც შემდომში მმართველობა აიღო ხელთ გარდაცვალებამდე (1633 წლის ოქტომბერი), მიხაილი კი მხოლოდ ქვეშევრდომის როლს ასრულებდა.
ზოგიერთი წყაროს მიხედვით მეფე მიხაილს ფეხი სტკიოდა და ვერ დადიოდა. თუმცა შესაძლოა ეს მცდარი დასკვნა იყოს იმ ტრადიციიდან გამომდინარე, რომ რუსეთის მეფეებს ტახტზე ასვლაში ორივე მხარეს მისი უახლოესი მრჩევლები უნდა მიჰყოლოდნენ ოფიციალურ ცერემონიებზე. მიხაილი საკმაოდ ნაზი და უწყინარი პრინცი იყო, რომელსაც იშვიათად თუ ვინმე გაენაწყენებინოს და, როგორც წესი, თავს მრჩეველებს აფარებდა ხოლმე. თუმცა ზოგიერთი მრჩეველი საკმაოდ კორუმპირებული და გამყიდველი ჰყავდა, დედის ნათესავი სალტიკოვების მსგავსად. მან ორჯერ იქორწინა, პირველად პრინცესა მარია ვლადიმიროვნა დოლგორუკოვაზე (1624), რომელიც ქორწინებიდან 4 თვეში გარდაიცვალა, შემდეგ კი ევდოკია სტრეშნევაზე (1608-45), რომელმაც მას 10 შვილი გაუჩინა. ქალიშვილი ირინას დანიის პრინც ვალდემარზე ქორწინების ჩაშლა მიზეზი გახდა იმისა, რომ ამ უკანასკნელმა მართლმადიდებლობაზე უარი განაცხადა. ეს ფაქტი ნაწილობრივ უნდა გამხდარიყო მიზეზი მეფე მიხეილის სიკვდილისა 1645 წლის 12 ივლისს.