ოპერა გარნიე
ვიკიპედიიდან
ოპერა გარნიე პარიზის მე-9 ოლქში მდებარეობს და ქალაქის ერთ-ერთი ძირითადი ელემენტია. ოპერის გამზირის ბოლოს, იმავე სახელწოდების მეტროს სადგურთან ახლოს მდებარე შენობა XIX საუკუნის ეკლექტური არქიტექტურის განსაკუთრებულ ნიმუშის წარმოადგენს. მისი აგება უკავშირდება ნაპოლეონ III-ისა და პრეფექტ ოსმანის მიერ წამოწყებულ პარიზის განახლების პროექტს. ამ ნაგებობას დიდხანს "პარიზის ოპერას" ეძახდნენ, მაგრამ მას სემდეგ, რაც 1989 წელს მეორე, ბასტილიის ოპერა გაიხსნა, მას ავტორის, შარლ გარნიეს სახელით მოიხსენიებენ. ორივე, ბასტილიისა და გარნიეს ოპერა დღეისთვის "პარიზის ნაციონალურ ოპერად" იწოდება.
სექციების სია |
[რედაქტირება] ისტორია
[რედაქტირება] კონკურსი ახალი ოპერისთვის
1858 წლის 14 იანვარს, ლე პალეტიეს ქუჩაზე, სადაც დღევანდელი გარნიეს ოპერა მდებარეობს, იტალიელი ანარქისტების მიერ თავდასხმა განხორციელდა ნაპოლეონ III-ზე. მართალია მტავარი სამიზნე გადარჩა, მაგრამ რვა ადამიანი დაიღუპა და დაახლოებით ასორმოცდაათი დაიჭრა.
ზუსტად მეორე დღეს იმპერატორმა გადაწყვიტა ახალი დარბაზის აგება. იგი უნდა გამხდარიყო პარიზის მაღალი საზოგადოების თავშეყრის ადგილი. 1860 წელს გამოცხადდა კონკურსი "მუსიკისა და ცეკვის საიმპერატორო აკადემიის" პროექტზე. 171 კონკურსანტს შორის იყო ახალგაზრდა არქიტექტორიშარლ გარნიე. პროექტში მონაწილეებს ანონიმურობის დაცვისათვის ჰქონდათ ნომრები და თავიანთი დევიზი. გარნიეს ნომერი იყო 38, დევიზი კი "მე ბევრის იმედი მაქვს და ცოტას ველი".
1861 წელს, 30 მაისს ჟიურიმ, რომლის თავმჯდომარე იყო ნაპოლეონ I-ის შვილი, პრინცი ვალევსკი, გამარჯვებულად ცნო 39 წლის ჯერ კიდევ უცნობი არქიტექტორი შარლ გარნიე. პროექტისთვის გამოიყო 29 მილიონი ფრანკის ბიჯეტი, თუმცა შემდეგში მას 30% ჩამოაჭრა ფინანსთა მინისტრმა.
[რედაქტირება] ადგილმდებარეობა
ადგილი, სადაც ოპერის შენობა უნდა აგებულიყო, გარშემორტყმული იყო მაღალი შენობებით და ჰქონდა ასიმეტრიული რომბისებური ფორმა. გარნიეს სურდა ამ შენობების აღება და მათ მაგივრად ბაღების გაშენება, რათა მნახველებს უფრო უკეთ შეეფასებინათ ახალი სენობის მთელი სიდიადე, მაგრამ ოსმანმა ამის უფლება არ მისცა. რამდენადაც მეზობელი შენობები გაცილებით მაღალი იყო ვიდრე გარნიეს მიერ დაგეგმილი ოპერის შენობა, არქიტექტორი იძულებული გახდა უკანასკნელ მომენტში შეეცვალა პროექტი და დაემატებინა ატიკური სართული, რათა საიმპერატორო სასახლეს საჭირო პრესტიჟი შეენარჩუნებინა. მშენებლობა დაიწყო 1861 წელს.
[რედაქტირება] პირველადი გახსნა 1867 წელს
1867 წელს უნივერსალური ექსპოზიციისთვის იმპერატორის თხოვნით მოხდა შენობის მთავარი ფასადის გახსნა. იმპერატორს, რომელმაც ფასადის დანახვაზე იკითხა რომელს სტილს ეკუთვნოდა შენობა, გარნიემ უპასუხა: "ეს ნაპოლეონ III-ს სტილია!".
[რედაქტირება] 1875 წლის ინაუგურაცია
ოპერის შენობის საბოლოო გახსნას 1875 წლის 28 ოქტომბერს ესწრება რესპუბლიკის პრეზიდენტი მაკ მაონი, ლონდონის ლორდ-მერი, ამსტერდამის ბუგმესტრი, ესპანეთის სამეფო ოჯახი და ორი ათასამდე მოწვეული სტუმარი სხვადასხვა ქვეყნიდან. წარმოდგენილ იქნა ჯაკომო მეიერბერის ჰუგენოტებიდან და ლუდვიკ ჰალევის ებრაელი ქალიდან ნაწყვეტები.
პრეზენტაციაზე თავად არქიტექტორი მიწვეული კი იყო, მაგრამ მას უნდა გადაეხადა მეორე ლოჟაში ადგილის ფასი. ამ ფაქტმა დიდი აღშფოთება დაიმსახურა პრესაში. თუმცა ეს იყო სიმბოლო იმისა,რომ ახალ ხელისუფლებას არავითარი კავშირი არ სურდა ჰქონოდა იმ ადამიანებთან რომლებიც იმპერატორს ემსახურებოდნენ.
[რედაქტირება] არქიტექტურული კომპოზიცია
გარნიეს ქმნილებაში სხვადასხვა სტილი ერთმანეთსი ირევა,მაგრამ ყველას ბაროკო სჭარბობს. არქიტექტორის მტავარი შთაგონების წყარო იყო ბორდოს დიდი თეატრი და გვიანი რენესანსის იტალიური სასახლეები.
შენობის არქიტექტურა გამოირჩევა გამოყენებული მასალების მრავალფეროვნებით. გარედან, ისევე როგორც შიგნით, გამოყენებულია კალციუმის ქვა, სხვადასხვა ფერის მარმარილო. ნახატების ნაწილები მოოქროვილია და ხაზს უსვამს პროპორციებს. არქიტექტორი ხშირად იყენებს რკინასაც, რაც უკვე თანამედროვეობის მაჩვენებელია. თუმცა რკინას გარედან ფარავს ქვითა და თიხით. მეტალს იგი მხოლოდ პრაქტიკული მიზნებისთვის იყენებს.
[რედაქტირება] ფასადები, გარეთა დეკორაციები
[რედაქტირება] სამხრეთის მთავარი ფასადი
დიდი ფასადი ოპერის მოედანზე გადის და მოედნის პერსპექტივას აგვირგვინებს. მისი შტრიხები და პროპორციები ეკლექტიკური არქიტექტურის ძირითად არსს გამოხატავს. გარნიემ თავად აირჩია ის 15 მხატვარი, მოზაიკოსი და 73 მოქანდაკე, რომლებიც მონაწილეობას მიიღებდნენ ორნამენტების შექმნაში, ძირითადმა ორნამენტმა, "ცეკვა", რომელიც ფასადის ჩრდილოეთ ნაწილს ამშვენებს პურიტანების არშფოთება გამოიწვია თავის გამომწვევი ხასიათის გამო. ერთ-ერთმა პურიტანმა დეკორაციას მელნით სავსე ბოთლი ესროლა. 1964 წელს დაზიანებული დეკორაცია შეცვლილ იქნა პოლ ბელმონდოს მიერ შექმნილი ასლით, ორიგინალი კი ირსეის მუზეუმში ინახება.
[რედაქტირება] დასავლეთის გვერდითი ფასადი
შესასვლელში მწვანე მარმარილოს კოლონათა მწკრივია, რომელთაგან ორის თავზე აღმართულია ბრონზეს დიდი საიმპერატორო არწივი. ორმაგი რამპა გამიზნული იყო იმპერატორის უსაფრთხოებისთვის და საშუალებას აძლევდა ეტლებს პავილიონის შიგნით გაჩერებულიყვნენ.
არქიტექტორის გარდაცვალების შემდეგ, 1898 წელს გადაწყვიტეს აღემართათ მისი ქანდაკება, რომლის იანაუგურაცია მოხდა 1903 წელს. ეს არის შარლ გარნიეს ბრონზეს მოოქროვილი ბიუსტი ,რომელსაც ორივე გვერდს უმშვენებს ქალი პერსონაჟები.
[რედაქტირება] აღმოსავლეთის გვერდითი ფასადი
ეს მხარეც, ისევე, როგორც დასავლეთის ფასადი, იწყება მწვანე მარმარილოს კოლონებით. აღმართულია რამდენიმე ქალის ბრონზეს ფიგურა. აქვე არის პავილიონი, რომელიც თავიდან გათვლილი იყო პრივილეგირებულთათვის, რათა გაეადვილებინა მათთვის შენობაში, კერძოდ კი კულისებში, მოცეკვავეებთან შესვლა.
[რედაქტირება] ჩრდილოეთის უკანა ფასადი
ოპერის ეს მხარე გადის დღევანდელ დიაგილევის მოედანსა და ოსმანის ბულვარზე. აქ განლაგებულია ეზო, საიდანაც შედის მომსახურე პერსონალი, აქედან შეაქვთ დეკორაციები.
[რედაქტირება] შიგნითა დეკორაციები და განლაგება
[რედაქტირება] ზოგიერთი რაოდენობრივი მონაცემი
- ზედაპირი: 11.237 კვ.მ
- სიგრძე: 173 მ.
- მაქსიმალური სიგანე: 125 მ.
- სიმაღლე : 73,60 მ.
- დიდი კიბის სიმაღლე: 30 მ.
- დარბაზის მოცულობა: 20 მ. სიმაღლე, 32 მ. სიღრმე, 31 მ. სიგანე.
- ჭაღის წონა: 7-8 ტონა.
- სცენის მახასიათებლები: სიმაღლე 60 მ. სიღრმე 27 მ. სიგანე 48,50 მ.
[რედაქტირება] მოდერნიზაციები
- 1881 წლიდან დიდ დარბაზსი ჩნდება ელექტრო განათება.
- 1950იანი წლების დასაწყისში დამონტაჟდა ახალი ლიფტები მომსახრე პერსონალის, მსახიობებისა და ადმინისტრაციისათვის.
- დაინსტალირებულ იქნა სუბტიტრაჟის მოწყობილობა, რათა გაადვილებულ იქნას წარმოდგენების გაგება.
[რედაქტირება] ფოტოგალერეა
 დიდი კიბე |
 ჭერი და განათება |
 დიდი კობის ფასადები, გალერეები და ლოჟები |
 ერთერთი გვერდითი როტონდის სპილენძის საფარი |
 მთავარი ფასადი |
