Yûsif û Zuleyxa
Ji Wîkîpediya
 |
Agahdarî: Formata vê rûpelê hên ne baş e. Divê were xeyrandin. Tu dikarî vê gotarê biguherîne. |
Yûsif û Zuleyxa berhemeke bi nav û dengî wêjeya Rojhilata Navîn e.Bi Dîwana helbestvanê farisî Camî ev serpêhatiya evînî yekcar li nav gelên herêmê hatiye nasîn. Helbestvanê Kurd Selîm Silêman jî ev serpêhatî ki Kurmancî nivîsiye û xelkeyeke zêrîn tevlî wêjeya Kurdî kiriye.
Aleksandr Jaba yê ku goman dikir ku Selîm Silêman dîwana xwe ji dîwana "Camî" helbestvanê Farisî girtiye, hewl nedabû lêbipirsê ka gelo şaxên Yûsif û Zuleyxayê di zargotina Kurdan de heye yan na? Kurdnasa Sowyetî M.B. Rûdênko di dîsertasyona xwe de tîne holê û îsbat dike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman koka xwe ji zargotina Kurdan girtiye . Rûdênko dide nîşan ku çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman û yên Firdewsî û Camî hevûdin digrin, lê wekîdin çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman di yên Firdewsî û Camî de tunene. Ji ber vê yekê Rudenko bawerdike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman, destaneke Kurdiyî serbixwe ye.
Vane çend besên vê destanê:
Destpêka destanê: Bûna Yûsif û wesifdana wî .... Tecdît bikim ji nû rîwayet Tehrîr bikim ji nû hîkayet
Emma bi seadet û bi înwan Behsê bikin em pîrê Kenan
Yaqûp hebû ji burca refet Çend ixterî mutlea nibowet
.... Rahil ku dibû dema weladet Du kur dibûn we pir seadet
Emma herdu jî ziyade seng in Yek Yûsif û yê dî binê Yamîn
Ew herdu jîne ziyade nadîr Ismê wan bikin ji bo we zahîr
Ew reng dikir ji wî me kulfet Yek Zulf û bi namê Lehfet
Ew herdu emma bi îz û înwan Tewlîd dibûn bi erdê Kenan Ewladê dîwan bi namê zakîr Dano Yexsaî Wecado asîr
Ew reng e ji exterê di mezbor Yûsif bi cemalê husnê meshûr
Barî weha dabû wî cemalek Mudrîk ne dibû li wî xiyalek
Telet qemer û munîr û mehrû Qamet elîf û siyah û ebrû
Tesbîhê meh û nezîr û xursîd Sedarê nicûm û necm û nahîd ....
Yûsif û Zuleyxa bitenê ne: Zuleyxa serm dike ji dilxeraban
Perde me kisa ji boyê potan Ez serm dikim ji wan mutleqan
Karî tu bibînî talib im ez Da zen nebin ew ku raxib im ez
Lew perde me kir ji bo xwe haîl Ew jî ku bibin ziyade xafil
Pasî bi vî dengî mahê Kenan Ev renge dikir ji bo xwe efxan
Sermê tu dikî ji bê sifatan Bê izz û keramet û hevatan
Aya me nehin heya ji barî Ev reng kiriye cîhan diyarî
Qeyyom û qedîm û bê niyaz e Rehman û rehîm û karesaz e
Min be'du çisan bidim cewabê Bandî ku biket li min îtabê
Pasî perî bi hîlesazî Teqrîru kiru bi dilnewazî
Gotê tu çira dikî buhane Ev renge çi ye dikî fîxane
Hindî ku me kir ji bo te izzet Carek me nedîtî ji te çu sefqet
Yûsif ku bihîstin ev deqaîq Goya geriya li wê muwafiq
Weqtê ku gihaye wê nigarê Destê xwe bire serê izarê
....
Mirina Yûsif û Zuleyxayê
Lazim ew e em bikin teessuf Behsê bikin em ji halê Yûsif
Rojek wehe reng bi izz û inwan Rabû ku biçite gest û seyran
Sahdano bi behecet û û surorê Hespî wî kisandiye huzorê
Lingê xwe gihandine nêv rakabî Da seî biket ji wî meabî
Qelbê wî vebûbi vî mealî Cebrîlê emîn gihaye balî
Ey peyxemberê mezherê heqaîq Ey mursîdê kamilê deqaîq
Izna te neda xwudaê ekber Lingê xwe meke rikabî dîger
Dunya di fena ye bê meal e Baqî tu bizan ku zulcelal e
....
Weqtî ku bihîstu ev Zuleyxa Sed ahu kiru du sed dureyxa
Emma kete me'reda girînê Nalîn kiru digel enînê
Xayet hezinî wekî hezînan Emma digirî ji des birînan
Ew jî wehê reng ji darî dunya Rihlet kiru çû seraê uqba
Dunya ye fena ye bê beqa ye Baqî ebed e ebed xuda ye
Çavkanî:
Tarîxa Edebyata Kurdî I, Prof. Qanatê Kurdo,Weşanên Roja Nû, 1983 Yûsif û Zuleyxa, Selîm, Weşana Enstîtuya Kurdî li Stembolê, 1998 (Ji aliyê Feqî Huseyn Sagniç Tîpguhezîna wê hatiye kirinê)
