Tektonik
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
D'Tektonik befaasst sech mam aktuelle Bau vun der Äerdkuuscht an mat hire Beweegungen a Stäerkten. D'Wëssenschaft vun der Tektonik beschreift d'Bewegunge vun de Lithosphär-Placken an déi Kraaft, déi tëscht hinne wierkt, a gëllt bis haut als Grondlag vun der moderner Geologie.
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] Mechanismus
[Änneren] Lithosphär-Placken
Di baussenzeg Schicht vun der Äerd ass d'Lithosphär. Si besteet aus engem Mosaik aus tektonesche Placken déi jeweils vun der Äerdkuuscht an dem ieweschten Deel vum Äerdmantel gebilt ginn. D' Kontinenter schwammen op dëse Placken, déi sëch di ganzen Zäit ganz lues bewegen. D'Kontinenter bestinn aus décke Kuuschtendeeler, d'Ozeaner hu vill méi eng dënn Kuuscht.
[Änneren] Kontinentalverschiebung
Duerch dës Bewegungen ginn d'Kontinenter ausernee gerappt an nei Mierer entstinn. All d'Äerddeeler wéi se haut sinn, ware fréier een eenzege grousse Kontinent, de Pangäa. D'Placke kënnen awer och d'Kontinenter zesummestoussen. Dobäi entsti Schichte vu Gestengs a gewalteg Biergketten.
Wa Placken zesummestoussen nennt een dat Subduktioun. Dëst geschitt meeschtens dann wou dicht ozeanesch Lithosphär op eng mi liicht kontinental stéisst. Di ozeanesch daucht ënnert di kontinental Plack an d'Asthenosphär. Dës Schicht vum Äerdmantel ass gliddeg waarm an een Deel vun der Kuuscht schmëlzt. ¨
Wa Placken auserneen driften, meeschtens geschitt dat ënnert den Ozeaner, ka flëssegt Gestengs aus dem Mantel eropkommen an der Lithosphär nei Matière bäiginn. Dës Plaze gi Bildungszone genannt, well nei Kuuscht gebilt gëtt.
[Änneren] Placken
D'Äerdiwwerläch ass a siwe grouss Plakken opgespléckt. Dëst sinn:
- Eurasesch Plack
- Afrikanesch Plack
- Nordamerikanesch Plack
- Südamerikanesch Plack
- Indesch-Australesch Plack
- Pazifesch Plack
- Antarktesch Plack
Da ginn et och nach e puer méi kleng Placken, wéi d'Kokos-Plack, d'Nazca-Plack, Arabesch Plack, Karibesch Plack, Philipinnesch Plack, ...
[Änneren] Naturkatastrophen
Duerch d'Zesummespill vun den tektonesche Placken entsti spektakulär Naturspiller op der Welt, wéi z.B. Äerdbiewen oder Vulkanausbrëch. En Äerd- oder Séibiewen kënnen als Folleg och nach Tsunamië mat sëch bréngen.
