Abtei Kappel

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

d Abtei Kappel

D Abtei Kappel oder s Chloschtär Kappel isch än Abtei vo dä Zisterzienser, wo im Jahr 1185 vo dä Freiherrä vo Eschebach gründät wordän isch. D Mönch, wo sich im Chloschtär nidärglaa händ, sind hauptsächlich vo Hauterive im Kanton Friburg choo.

[ändere] Bougschicht

D Chilä in ihrär hüttigä Form isch im Jahr 1300 nach Chrischti Geburt fertigbouä wordä. Dä Turm, wo hüt viäreggig ischt, ischt erscht im Jahr 1641 bouet wordä, nachdem sin Vorgängär vom Blitz troffä und abäprännt isch. D Oscht-Wescht-Uusrichtig vo dä Chilä simbolisiärt d Widärkunft Chrischti. A Chrischtus erinnärät au dä chrüzförmig Grundriss. Di wertvollschtä Kunschtwerk vo däm früägootischä Bou sind sächs alti Fäischtär a dä nördlichä Siitäfassadä, s Chorgschtüäl und dä schtäinigi Pontifexsitz.

[ändere] Gschicht

Ab ihrär Gründig im Jahr 1185 ischt d Abtei äs habsburgischäs Protektorat gsii. Si hät sich nach und nach diä Güätär aagäignät, wo s hüttig Säuliamt, wiä dä Bezirk Affoltärä au häisst, bildät und um si umä isch s Dorf Kappel am Albis entschtandä. Im Jahr 1415 hät sich d Abtei a dä Landhohäit und äm Schutz vo Züri untärschtellt. Aafangs vom 16. Jahrhundärt isch dä schpötäri Nachfolgär vom Huldrych Zwingli, dä Heinrich Bullinger als Leerär nach Kappel am Albis beruäfä wordä. Er hät d Münch vo dä Abtei vo dä Reformazion übärzüügt. Am 29. März 1525 hät mä zum erschtä Mal s Aabigmaal nach äm reformiärtä Ritus gfyrät. Bim Erschtä Chriäg vo Kappel im Jahr 1529 hät dä Bullinger dä Brüädärchriäg zwüschät de reformiärt und katholischä Eidgenossä värhindärä chönnä, indem är di noitralä Kantön als Värmittler biizogä hät. Bi derä Glägähäit isch äs wäred di höchä Herrä verhandläd händ zur berüämtä Kappelär Michsuppä cho. Im Zwäitä Chriäg vo Kappel isch dä Zwingli i dä Schlacht vo Kappel gfallä und vo dä Innärschwiizär i 47 Täil zärschtückläd wordä. Dä letschti Abt vo Kappel dä Adam Näf aus der Vollenwied hät untär Iisatz vo sim Läbä s Hauptbannär vo dä Zürchär grettät und zum Dank däfür spötär im Jahr 1550 dä Sännhof als Lehä bis zum Tod übärchoo.

Vo 1547 bis 1803 händ Zürchär Beamti i dä Wonig vom früänärä Abt residiärt und diä in äs Amt umbout. Diä Beamtä, wo uusschliässlich Zürchär gsii sind, händ d Iiwonär us dä Umgebig irä Zänti müässä ablifärä. Glichziitig isch Kappel a dä Landvogtei Knonau untschtellt gsii. Im Rahmä vom Almosägsetz vo 1525 hät s ehemalig Chloschtär di Armägnössigä vo dä Vogtei Knonau und äm rächtä Züriseeufär äimal i dä Wuchä mit Brot värsorgt. Zu dem Zwäck isch d Pfischtäräi im Huus am See bout wordä.

Am 5. Februar 1798 händ dä grossi Raat vo Züri und d Zünft än Erklärig akzeptiärt, wo glichi Rächt vo Stadt und Landschaft versprochä hät. Zwäi Tag schpötär händ d Puurä vo Kappel, Uerlikon und Hauptikon än Freihäitsbaum bout. Im April 1798 isch dänn dä Napoleon in Züri iimarschiärt. Im Jahr 1803 isch s Amt vo Kappäl in ä Schaffnerei umgwandlät und dä 13 Chilägmäindä vom Knonauer Amt gschänkt wordä. 1836 händ d Chilägmäindä i dä früänärigä Abtei än Aaschtalt iigrichtät. Na dä reformiärtä Chiläabstimmig vo 1979 isch i denä Rüüm s evangelischä Begegnigszäntrum Haus vo dä Stilli iigrichtät wordä.