Helvetier
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
D Helvetier händ zu de Kelte ghört. Sie sind us mehrere Schtämm zämmegsetzt gsi. Helvetier händ dr Helvetische Republik und dr hütige Schwiiz de Name gä: Confoederatio Helvetica "Helvetischi Eidgnosseschaft".
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Gschicht
D Helvetier sind langi Zit im Gebiet vom hütige Süddütschland, zwische Rhi, Donau und Main dahei gsi. Sie händ mehreri Schtämm gha. Gege s Ändi vom zweite Joorhundert vor Chr. händ sich zwee helvetischi Schtämm, nämlig d Toygener und d Tiguriner, zämme mit de Chimbre und Toitone (germanischi Schtämm, wo us Dänemark cho sind) uf de Wäg gmacht in Süde. Die Schtämm sind bi Basel übere de Rhi, sind in Gallie go plündere und händ im hütige Südfrankriich e römisch Heer aatroffe.
Dört händ Tiguriner mit ihrem Afüerer Divico d Römer gschlage und händ sie unters Joch gzwunge, sind aber gflii drufabe vom Marius bi Aquae Sextiae gschlage worde. Für d Teutone isch das Ändi vo gsi. D Tiguriner sind samt Büüti ab ins schwiizerische Mittelland. Do sind sie denn zumene wichtige Stamm vo de Helvetier worde.
Au die helvetische Schtämm, wo damals nit mit de Chimbre zoge sind, sondern im süddütsche Gebiet blibe sind, händ unterdesse beschlosse, südlicher z'wohne. Sie sind übere de Rhi und und händ sich ebefalls im Gebiet zwischet em Bodesee und Gänferse breit gmacht.
Noch öppe zwoo Generatione, während däm d Helvetier fridlich gläbt händ, het si wider die alt Wanderluscht packt. De Ufbruch isch ene liecht gfalle: S isch immer schwiiriger worde, s Land z verteidige, denn vo Norde här hend Germane underem Ariovist in Süüde drängt. D Helvetier händ drum bischlosse uf Gallie uszwandere und döt e noiji Haimt z finde. De Orgetorix het si derzue überrede chöne.
Drum händ sie all ihri Hüttene abbrännt und händ sich unter Füerig vom damals scho greise Divico uf de Wäg gmacht uf Gallie über d Rhonebrugg bi Gänf. Das Gebiet dört het aber de Römer ghört und däne het die helvetischi Wanderig gar nit passt. Drum het sie dr Caesar 58 v. Chr. bi Bibracte gschlage und sie wider i die hütigi Schwiiz zrugg gschickt.
D Gegend vu dr hüttige Schwiiz isch druffabe vo de Römer kolonisiert worde.
[ändere] Bikannti Helvetier
- de Divico isch de Füerer vode Tiguriner um 100 v.Chr. gsii
- de Helico het as en Handwercher z Rom glebt und ade Helvetier Fiige, Truube, Wii und Öl brocht. Die Leckeraie hend denn die keltische Züüg öber d Alpe usglööst.
- de Orgetorix († 58 v.Chr) isch en helvetische Fürst gsii
[ändere] Lueg au
[ändere] Büecher
- Helvetier/Helvètes; archäologie der schweiz 14, 1991,1. ISSN 0255-9005
- Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur; Kröner, Stuttgart (1994). ISBN 3-520-4601-5
