Llyfrau'r Dryw

Oddi ar Wicipedia

Tŷ cyhoeddi Cymraeg a fu'n rhan ganolog o fyd cyhoeddi llyfrau Cymraeg o'r 1940au hyd y 1970au oedd Llyfrau'r Dryw.

Sefydlwyd Llyfrau'r Dryw yn Llandybie yn 1940 gan y llenor Aneirin Talfan Davies a'i frawd Alun Talfan Davies. Cyfres o lyfrau bach clawr papur yn y Gymraeg, dan yr argraffnod Llyfrau'r Dryw, ar bynciau amrywiol oedd man cychwyn y cyhoeddwyr. Eu bwriad oedd cyflenwi llyfrau clawr papur rhad i'r werin gan awduron safonol. Ymhlith yr awduron hynny oedd Edward Tegla Davies, Kate Bosse-Griffiths, Sarnicol, R. T. Jenkins, William Ambrose Bebb, T. Gwynn Jones, Thomas Jones, Ifor Williams, Alwyn D. Rees ac E. Morgan Humphreys. Straeon ac ysgrifau ar bynciau amrywiol a geid yn y rhan fwyaf o'r cyfrolau yn y gyfres, gydag ambell eithriad fel casgliad o hwiangerddi Cymraeg gan Eluned Bebb. Chwareai'r llyfrau poblogaidd hyn ran bwysig yn adfywio'r farchnad llyfrau Cymraeg yn y 1950au, pan wynebai argyfwng oherwydd diffyg deunydd darllen poblogaidd.

Parhaodd Llyfrau'r Dryw fel tŷ cyhoeddi ar ôl i'r gyfres clawr papur ddod i ben yn 1952. Mae cyhoeddiadau Llyfrau'r Dryw yn y 1950au a'r 1960au yn cynnwys y gyfres uchelgeisiol Crwydro Cymru, sy'n cynnwys cyfrolau o safon llenyddol uchel am siroedd a broydd Cymru, a'r cylchgronau arloesol Barn, yn Gymraeg, a Poetry Wales yn Saesneg. Lleihaodd cynnyrch y wasg yn y 1970au a daeth yn rhan o Gwmni Christopher Davies (Abertawe), mab Alun Talfan Davies sef ochr gyhoeddi Saesneg y wasg Roedd argraffdy'r cwmni wedi ei sefydlu yn Llandybie.

[golygu] Cyfres Llyfrau'r Dryw

Cyhoeddwyd 44 o gyfrolau yn y gyfres clawr papur. Dyma nhw yn nhrefn eu cyhoeddi:

1. Deg Pregeth (amryw)
2. Catiau Cwta, Sarnicol
3. 1940, W. Ambrose Bebb
4. Darlun a chân, Nantlais
5. Gyda'r Glannau, Edward Tegla Davies
6. Storïau Gwallter Map, addaswyd gan R. T. Jenkins
7. Hen Ddwylo, E. Llwyd Williams
8. Sgweier Hafila, T. Hughes Jones
9. Y Baradwys Bell, W. Ambrose Bebb
10. Aneswyth Hoen, Kate Bosse-Griffiths
11. Jones y Plisman, John Aelod Jones
12. Hwiangerddi'r Wlad, gol. Eluned Bebb
13. Cerrig Milltir, Thomas Jones
14. Storïau o'r Rwsieg, cyf. T. Hudson Williams
15. Cerddi'r Hogiau, W. D. Williams
16. Cyfrinach yr Ogof, T. Glyndwr Jones
17. 1941, W. Ambrose Bebb
18. Adfeilion, Alwyn D. Rees
19. David Lloyd George, E. Morgan Humphreys
20. Dechrau'r Daith, Edward Tegla Davies
21. Cwlwm y Dialydd, G. E. Breeze
22. Tua'r Cyfnos, E. Llwyd Williams
23. Cap y Cythraul, J. R. Lloyd-Hughes
24. Brithgofion, T. Gwynn Jones
25. Yr Ysgol Sul, W. Ambrose Bebb
26. Coed Tân a storïau eraill (amryw)
27. Gweddïau, gol. y Parch. D. Tecwyn Evans
28. Lampau'r Hwyr, Elfed
29. Ffynhonnau Elim, Idris Thomas
30. Meddwn i, Ifor Williams
31. Yr Aelwyd, Gwenda Gruffudd
32. Cap Wil Tomos, Islwyn Williams
33. Y Gŵr Drws Nesaf, J. Ellis Williams
34. Crefydd heddiw ac yfory, Dr. Martin Lloyd Jones
35. Straeon y Meirw, Jac L. Williams
36. Straeon J.E.. J. E. Williams
37. Chwedlau Dau Fynydd, Gomer M. Roberts
38. Y Dillad Sy'n Gwneud y Dyn, Tom P. Williams
39. Y Diafol i Dalu, W. D. P. Davies
40. Gadael Tir, W. Ambrose Bebb
41. Cofio Doe, D. Perry Jones
42. Detholiad o adroddiadau, gol. Trebor Lloyd Evans
43. Blodeugerdd o Englynion, gol. Aneirin Talfan Davies
44. Storïau Moelona, Moelona