Afrikaans

Wikipedia(e)tik

Afrikaansa Afrikaans
Non mintzatzen den:	Hego Afrika eta Namibia
Eskualdea:	Hegoaldeko Afrika
Guztira hiztunak:	16 milioitik gora
Hizkuntza familia:	Indoeuroparra  Germaniarra   Mendebaldeko germaniarra    Behe frankoniarra     Afrikaansa
Estatus ofiziala
Hizkuntza ofiziala:	Hego Afrika
Araugilea:	Die Taalkommissie (Hego Afrikako Zientzia eta Arte Akademiaren Hizkuntza Batzordea)
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1:	af
ISO 639-2:	afr
ISO/FDIS 639-3:	afr
Afrikaansaren jatorrizko hiztunak gehiengoa diren Hegoafrikako lurraldeak
Oharra: baliteke orri honek NAF fonetika ikurrak edukitzea Unicoden.

Afrikaansa germaniar hizkuntza bat da, neerlandera jatorritzat duen hizkuntza hain zuzen, Hegoafrika eta Namibian hitz egiten da gehien bat. Hizkuntza hau, kolono herbeheretarrek lurmuturreko kolonian hitz egiten zuten hizkuntzaren eboluzio bat da, eta denboraren poderioz, bere berezitasunak hartzen joan da, literatura propioa sortuz XX. mendean.

Botswana, Lesotho, Swazilandia, Zimbawe eta Zambian ere hitz egiten da, Erresuma Batuan 300.000 hiztun inguru daude.

Geografiari dagokionez afrikanera Hego Afrikako mendebaldeko herenean gehien erabiltzen den hizkuntza da (Ipar Lurmutur probintzian populazioaren %69aren lehenengo hizkuntza da, Mendebaldeko Lurmuturrekoan %58arena). Mugaz beste aldera, Namibiako hegoaldeko Hardap eta Karas probintzietan ere gauza bera gertatzen da, %44a eta %40a hurrenez hurren.

Afrikaans izena, Afrikar bezala euskaratu daiteke, eta hizkuntza hori hitz egiten duen komunitatea afrikanerra da.

[aldatu] Dialektoak

Afrikaansaren barnean, ondoko dialekto hauek bereizten dira:

• Lurmuturraren mendebaldeko afrikaansa
• Lurmuturraren ekialdeko afrikaansa
• Orange ibaiko afrikaansa

[aldatu] Ortografia

Idatzizko afrikaansak, neerlanderarenarekin alderatuz, eredu fonetikoagoa eta sinpleagoa erakusten du, afrikaansez hainbat kontsonante kenduz. Beste ezaugarri esanguratsu bat ondoko hau da: artikulu zehaztugabea " 'n " da afrikaansez eta neerlanderaz, aldiz, "een". Beste ezaugarri bat 'z' beharrean 's' erabiltzea da. Neerlanderazko 'ij', 'y' bezala idazten da.

Afrikaansaren hiztunen portzentaiak Hego Afrikako probintzietan:
* Urdin iluna: %50 baino gehiago.
* Urdin argia: %10 eta %50 artean.
* Horia: %10etik behera.

[aldatu] Esaldi batzuk

• Hallo! Hoe gaan dit? [ɦaləu ɦu xaˑn dət] Kaixo! Zer moduz?
• Baie goed, dankie. [bajə xuˑt danki] Oso ondo, eskerrik asko.
• Praat jy Afrikaans? [prɑˑt jəi afrikɑˑns] Afrikaansez badakizu?
• Praat jy Engels? [prɑˑt jəi ɛŋəls] Ingelesez badakizu?
• Ja. [jɑˑ] Bai.
• Nee. [neˑə] Ez.
• 'n Bietjie. [ə biki] Pixka bat.
• Wat is jou naam? [vat əs jəu nɑˑm] Nola duzu izena?
• Die kinders praat Afrikaans [di kənərs prɑˑt afrikɑˑns] Umeek afrikaansez badakite.

[aldatu] Kanpo loturak

• Afrikaansa ikasteko orria
• Afrikaansaren adibidea Hizkuntzen Museoan

Hizkuntza honek bere Wikipedia du. Bisita ezazu.