Fibula

Ut Wikipedy

De fibula (ek wol: doekspjelde of mantelspjelde) is in twadielig brûnzen foarwerp besteande út in pinne mei in goatsje, dat eartiids brûkt waard om in mantel of oare stikken klean op de skouder mei fêst te setten. It wie de foarrinner fan de slútspjelde of knoop.

Yn ferkate gebieten fan Jeropa binne fibula's fûn; de âldste datearje út de 8e ieu f. Kr.. De fibula bleaune yn swang oant en mei de 9e ieu.

[bewurkje seksje] De Grutte fibula fan Winaam

By Winaam, op de terp Tsjitsma, inkele kilometers noardeastlik fan Harns, waarden fan 1991 oant 1993 argeologyske opgravings dien troch de universiteiten fan Grins en Amsterdam. Dat ûndersyk hie ynternasjonaal omtinken fanwege de bysûndere fynsten dy't hjir yn it ferline dien binne. De útkomsten fan it ûndersyk jout oanleiding om te tinken dat Winaam it haadplak west hat fan in Fryske kening.

Yn 1953 waard hjir de fuotplaat fûn fan in grutte fibula. De spjelde wie lykwols troch in ploech skansearre en is dêrtroch net mear kompleet. Amateurarcheologen hawwe jierrenlang mei metaaldetektors socht nei de ûntbrekkende dieltsjes.

By opgravings fan de njoggentiger jierren binne de sulveren brêge mei gouden beklaaiing, de knier en dieltjes fan de kopplaat weromfûn. Stikje by stikje koe de spjelde rekonstruearre wurde. Allinnich fan de sierskiif is (noch) neat werom fûn.

Dizze fynsten bewize dat Winaam de delsetting west hat fan in ier-midsieusk eallju skaai. De fynst fan in muntstimpel mei de ynkripsje (AUDWULF FRISIA) begjin 2006 docht sterk tinken dat de Fryske kening Audulf hjir syn residinsje hie.

De Grutte fibula fan Winaam wurdt bewarre yn it Frysk Museum yn Ljouwert.

[bewurkje seksje] Literatuerferwizing

• Arnold Carmiggelt, De 'Keningsterp' fan Winaam, (Abcoude-2000).